دو آفت اصلی و مهم گیاه پیاز

دو آفت اصلی و مهم گیاه پیاز

• مگس پیاز (کرم پیاز) Onion maggot
• تریپس پیاز Onion thrips

مگس پیاز

Onion maggot

 Delia antiqua

مگس پیاز از نظر ظاهری شبیه به مگس خانگی می باشد ولی در اندازه نصف مگس ها خانگی است و رنگ آن خاکستری مایل به زرد می باشد.

لارو این آفت در خاک به قسمت زیرین پیاز نفوذ  می کند و کانال هایی در ساقه و قسمت های نرم گیاه ایجاد می نماید. در نتیجه گیاه ضعیف و برگ های آن پژمرده می شوند.  گیاه  حالت چروکیده و خمیده پیدا می کند.

هر لارو قادر است ۶ تا ۸ بوته را از بین ببرد و چون به صورت دسته جمعی زندگی می کنند تا ۳۰ عدد لارو هم در یک پیاز دیده می شود.

آفت روی برگ های قدیمی یا روی خاک تخم می گذارد. سپس لارو ها بعد از تفریخ از تخم ها، وارد خاک می شوند و به صفحات و یا ورقه های پیاز خسارت می زنند.  در ادامه این خسارت، برگ ها به رنگ زرد و سپس قهوه ای در می آیند و در نهایت خشک می شوند.

این آفت  در انبار مانی پیاز ها تاثیر منفی چشمگیری دارد و موجب می شود که میزان پوسیدگی پیاز ها در انبار به میزان بالای افزایش یابد.

پیاز سفید نسبت به واریته های دیگر به آفت کرم پیاز حساسیت بیشتری دارد.

این آفت در حالت شفیره زمستانگذرانی می کند.

لاروهای این آفت می‌توانند تا ۸ میلی متر طول داشته باشند. گیاهانی از قبیل تره‌فرنگی، سیر، موسیر و گیاهان زینتی پیازی از میزبان‌های دیگر مگس پیاز هستند.

مگس پیاز سه نسل در یک سال دارد که نسل اول آن بعلت مساعد بود شرایط محیطی و شرایط رشدی گیاه، از سایر نسل ها خطرناک تر می باشد. هر چرخه یا سیکل زندگی حدود دوماه طول می کشد.

در نیمه دوم اردیبهشت شفیره های زمستان گذران تبدیل به مگس کامل می شوند.

مگس های کامل (بالغ) ۲ تا ۴ هفته زنده می مانند و سپس لقاح و تخمگذاری انجام می شود.

۲ تا ۵ روز بعد از تخم گذاری، تخم ها تفریخ می شوند و به صورت لارو وارد خاک می شوند  به داخل صفحه پایگاهی نفوذ می کنند و یا از ریشه تغذیه می نمایند.

 لارو ها  ۲ تا ۳ هفته  از ریشه یا ورقه های پیاز تغذیه می کنند  تا بالغ شوند. سپس لارو ها پیاز را ترک می کنند و در محوطه اطراف پیاز در خاک، تبدیل به شفیره می شوند.

چرخه زنگی مگس پیاز

کندی رشد و پژمردگی گیاه پیاز، اولین نشانه حضور و خسارت کرم پیاز می باشد.

مگس ها در تمامی مراحل رشد پیاز (از پیاز چه تا پیاز های درشت و بزرگ) خسارت ایجاد می نمایند.

خسارت بیشتر این آفت در مرحله گیاهچه پیاز، که پیاز هنوز کوچک است صورت می گیرد.

تنها لارو این آفت است که به پیاز صدمه می زند و گیاهچه های جوان به این خسارت حساس ترند. چونکه با بزرگ شدن پیاز، محل ورود لارو ها سخت می شود.

پژمردگی برگ ها، شل و ول شدن برگ ها و افتادن برگ ها روی زمین از علائم و نشانه های خسارت این آفت می باشد.

در اواخر بهار چرخه نسل اول این آفت پایان می یابد

مقابله با آفت کرم پیاز

• پاشیدن گرانول دیازینون ۱۰ درصد روی سطح خاک در نزدیکی بوته ها، موجب ایجاد گاز سمی در آن محوطه می شود که هم مگس های بالغ را بعنوان عامل پیشگیری کننده دور می کند و از تخم ریزی آن ها روی برگ های پیاز جلوگیری می نماید و هم با ایجاد گاز سمی در آن محوطه لارو های بوجود آمده را مسموم و نابود می سازد و بدین ترتیب خسارت این آفت را کنترل می کند.

میزان ۱۵ کیلوگرم دیازینون گرانول ۱۰ درصد برای یک هکتاز مزرعه پیاز توصیه شده است.

• سمپاشی با حشره کش های شیمیایی همانند دیازینون (یک لیتر در هزار لیتر آب)، سایپرمترین (یک لیتر در هزار لیتر آب)، دورسبان (۱.۵ تا ۲ لیتر در هزار لیتر اب)، کونفیدور (نیم لیتر در هزار لیترآب) و یا استامی پراید (نیم کیلو در هزار لیتر آب) توصیه شده است و به صورت تجربی و علمی نیز کاربرد دارد. ولی کاربرد آن از گرانول پاشی کمتر است چونکه نسل مگس های بالغ عموما با شروع سمپاشی از منطقه خارج می شوند ولی تخم ها در زیر خاک وجود دارد و به زودی تبدیل به لارو می شوند.

سمپاشی بیشتر نقش جلوگیری کننده دارد.

• در مواردی استفاده از سم آب زهکش نیز به منظور آلوده سازی محیط رشدلارو ها نیز توصیه شده است.

تریپس پیاز

Onion thrips

Thrips tabaci lindeman

تریپس در مزارع  روی بسیاری از گیاهان یافت می شود به ویژه برای پیاز، تره فرنگی، و در گلخانه ها نیز روی خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، بادمجان، گل رز، گل داوودی، ژربرا، میخک، پیاز و بسیاری دیگر خسارت زا است.

تریپس های نابالغ و بالغ با رفتار سوراخ نمودن  و مکیدن تغذیه می کنند که کلروفیل برگ را حذف می کند و باعث ایجاد لکه ها و رگه های سفید تا نقره ای می شود . جمعیت تریپس تحت شرایط گرم و خشک به سرعت افزایش می یابد و می تواند منجر به از دست دادن اقتصادی محصول شود.

تریپس آفت مکنده ای می باشد گه در لابلای برگ های پیاز مخفی می شود. بطوریکه در زمان شروع خسارت به راحتی قابل تشخیص نمی باشد.

تریپس ها ترجیح می دهند از برگ های تازه بیرون آمده در مرکز گردن پیاز تغذیه کنند. در شرایط جمعیت بالا، آنها برای تغذیه به سمت نوک برگ ها حرکت می کنند.

هر دو تریپس بالغ و لارو با استفاده از حرکت پانچ و مکیدن در لایه مزوفیل تغذیه می کنند. قسمت های دهان منقاری شکل با یک فک پایین (دندان) بزرگ شده است. منقار و فک پایین برای سوراخ کردن اپیدرم برگ به جلو رانده می شوند و شیره آزاد شده از سلول های گیاه آسیب دیده مکیده می شود.

حذف کلروفیل باعث می شود که ناحیه تغذیه به رنگ سفید تا نقره ای به نظر برسد. نواحی آسیب برگ می تواند به صورت لکه ها و رگه ها رخ دهد . هنگامی که آسیب تغذیه شدید است، برگها قالب نقره ای رنگ می گیرند و می توانند پژمرده شوند . لکه‌های سیاه و ریز «قیر» از فضولات تریپس روی برگ‌هایی که آسیب شدید تغذیه‌ای دارند، مشهود است.

 این آفت با شروع شرایط مناسب آب و هوایی شروع به تکثیر می نماید.

 لکه های نقره ای، زرد و یا قهوه ای روی برگ از علائم خسارت این آفت می باشد که موجب بدشکلی و کوچک ماندن برگ ها می شود.

محل نیش حشره به صورت نقاط سفید متمایل به زرد روی برگ های پیاز قابل مشاهده است.