بیماری آنتراکنوز انار

Pomegranate anthracnose

انار (Punica Granatum L.) یک درخت میوه ای نیمه گرمسیری است که دارای سابقه ای طولانی از کشت در سراسر جهان است. باغ های انار تجاری را می توان در خاورمیانه و منطقه قفقاز ، شمال و گرمسیری آفریقا ، شبه قاره هند ، آسیای میانه ، آسیای جنوب شرقی ، حوضه مدیترانه ، آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا یافت.

تخمین زده می شود که تولید انار جهانی بالاتر از ۳۰۰۰۰۰ هکتار و حدود ۳ میلیون تن سالانه در سال ۲۰۱۷ تخمین زده شود. در سالهای اخیر ، تقاضای مصرف کننده به انار به دلیل مزایای سلامتی متعدد آن ، از جمله فعالیت های ضد میکروبی و ضد ویروسی قوی در سراسر جهان افزایش یافته است . تحقیقات در مورد افزایش تولید و تأمین میوه انار با کیفیت برای تأمین تقاضای مصرف کننده برای این غذای فوق العاده مورد نیاز است. بیماریهای مخرب مهمترین محدودیت برای تولید موفق تجاری انار در بسیاری از کشورها بوده است.

میانگین عملکرد باغ های انار بیش از ۱۴ تن در هکتار می باشد، ولی متوسط برداشت باغداران نمونه به بیش از ۱۰۰ تن در هکتار نیز رسیده است که در استان های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سمنان، فارس و لرستان نیز تکرار شده است.

بیشترین میزان تولید انار در مازندران مربوط به شرق این استان بویژه شهرستان بهشهر است. این شهرستان با حدود ۱۱ هزار هکتار باغ انار ، حدود ۶۰ درصد انار استان را تولید می کند.

مازندران همچنین غنی ترین کلکسیون انار کشور را با ذخیره سازی ۹۲۰ گونه در اختیار دارد.

بر اساس تحقیقات باستان شناسان کشت انار از سه هزار سال پیش و از دوره غارنشینی در مازندران رواج داشت. یک فقره قطعه مفرغی شبیه انار که نشانه باستانی از کشت انار در مازندران است سه سال پیش در منطقه گوهرتپه بهشهر کشف و رونمایی شد. وجود ۱۲ هزار هکتار درخت انار خودرو در شبه جزیره میانکاله واقع در شهرستان بهشهردر شرق مازندران نیز نشانگر دیرینگی و ظرفیت توسعه کشت انار در این استان است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان گلوگاه با بیان اینکه رقم گل انار جزو زودرس ترین ارقام انار است، تصریح کرد: این رقم مقاومت نسبی خوبی نسبت به آفات رایج منطقه نظیر کرم گلوگاه دارد و بدلیل پایه کوتاه بودن، عملکرد قابل قبول، کیفیت بالای میوه، پوست نازک و قرمز و هسته های نرم مورد توجه است. و جز ارقام بسیار خوب منطقه محسوب می شود.

ارقام شیرین کلباد( کاب دار) – شیرین پوست سفید بهشهر – گُل انار بهشهر – شکرپوست سفید – شکر پوست قرمز – ترش میانکاله – ترش جنگلی ( لمسری ) – ترش محلی پوست سفید و ترش محلی پوست قرمز ، از ارقام معروف انار در شرق استان مازندران هستند .

انار شیرین کلباد از ارقام معروف انار در شرق استان مازندران است و  بخش کلباد شهرستان گلوگاه خواستگاه آن است.

به نظر می آید که در مازندران رقم انار شکر پوست قرمز یکی، از ارقامی باشد که به بیماری آنتراکنوز نیمه مقاوم یا مقاوم می باشد (توصیه می شود حتما با کارشناسان و فروشندگان نهال انار در باره این موضوع مشورت شود).

مهاجران اسپانیایی انار را به جنوب ایالات متحده و مکزیک معرفی کردند. این محصول علاقه فزاینده ای به آن در ایالات متحده از جمله فلوریدا وجود دارد. انار از زمان ورود آنها با مهاجران اسپانیایی در فلوریدا کشت شده است ، اما تولید تجاری بسیار محدود است. تحقیقات اولیه در فلوریدا نشان داد که انار می تواند در ایالت به خوبی رشد کند ، اما تولید میوه با شیوع بالای بیماری های قارچی ، به ویژه پوسیدگی میوه آنتراکوز ناشی از گونه های Colletotrichum تهدید می شود.

عامل بیماری آنتراکنوز، قارچ Colletotrichum gloeosporioides می باشد.

Colletotrichum در سراسر جهان در انار گزارش شده است و در دمای بالاتر و رطوبت در محیط های نیمه گرمسیری مانند فلوریدا ، جنوب شرقی آسیا و هند رونق می گیرد. در حالی که برخی از قارچ کش ها برای کنترل قارچی در انار در چندین کشور مورد بررسی و تأیید قرار گرفته اند اما استفاده از ارقام مقاوم به بیماری برای تولید تجاری در مناطق نیمه گرمسیری از جمله فلوریدا ضروری است. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری ، گزینه ای بسیار پایدار و مقرون به صرفه تر برای مدیریت بیماری های انار نه تنها در فلوریدا بلکه در سطح جهان است.

آنتراکوز در انار، روی برگها به صورت لکه های کوچک دایره ای با هاله های زرد و روی میوه به صورت ضایعات قهوه ای که از طریق میوه پیشرفت می کند، ظاهر می شود و باعث پوسیدگی خارجی و داخلی می شود.

در بسیاری از موارد ، خسارت بیماری به حدی شدید است که میوه قبل از بلوغ به خوبی پوسیده می شود و در نتیجه موجب ۱۰۰ ٪ خسارت به میوه می شود.

علائم آنتراکنوز بر روی میوه انار: این علائم به طور معمول از Calyx (تاج میوه) شروع می شود و تا زمانی که میوه کاملاً پوسیده شود ، راه خود را به پایین میوه ادامه می دهد.

بیماری گیاهی آنتراکنوز انار روی میوه های نارس و یا آماده برداشت، باعث تشکیل نقاط تیره، نامتقارن و مدور می شود. در صورت فراهم بودن شرایط مناسب رشد قارچ، این لکه ها به صورت نامنظم تمام سطح میوه را در بر گرفته و باعث سیاه یا آفتاب سوخته شدن انار می شود.

بسته به بافت و آب و هوا، قارچ می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. لکه های فرورفته ریز روی برگ ها، گل ها یا میوه ها دیده می شود.

نقاط سیاه ریز و منظم تا پراکنده روی میوه‌ها، برگ‌ها و گل‌ها که متعاقباً به لکه‌های فرورفته قهوه‌ای تیره تبدیل می‌شوند.

زرد شدن و پژمردگی برگهای آلوده.

این نقاط اغلب توسط یک هاله زرد کم و بیش مشخص احاطه می شوند. روی برگ‌ها، لکه‌ها می‌توانند در نهایت گسترش یافته و بخش قابل توجهی از تیغه‌ها را بپوشانند و به ضایعات تبدیل شوند.

آنها می توانند زرد شوند و زودتر از موعد ریزش کنند که باعث حذف برگ می شود.

میوه ها، دارای لکه های قهوه ای تا قهوه ای تیره هستند که در ابتدا گرد ظاهر می شوند و سپس با رشد آنها نامنظم می شوند.

سرانجام میوه نرم می شود (ابتدا خاکستری تیره یا سیاه می شود) و سپس شروع به پوسیدگی می کند.

لکه های دایره ای و تیره رنگ روی میوه به تدریج سیاه شده و گسترش پیدا می کنند. میوه در محل این لکه ها ممکن است ترک بخورند.

این بیماری در محدوده دمای ۲۰-۲۷ درجه در رطوبت بالا محیط که به دنبال آن که یک روز بارانی نیز باشد در بهترین حالت برای شیوع قرار دارد و بدترین خسارت را ایجاد می نماید.

برخی تحقیقات نشان داده دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد و رطوبت ۸۰ تا ۹۵ درصد برای مدت ۱۲ ساعت، می تواند سبب طغیان اولیه این آفت گردد.
پراکندگی این قارچ در درجه اول از طریق آب، باد، حشرات و ابزار باغبانی صورت می گیرد.

در توضیحی از نشانه های بیماری آنتراکنوز انار آمده است که لکه هایی روی میوه انار بوجود می آید این لکه ها به صورت نامنظم است و در ادامه می تواند تمام سطح میوه را فرا بگیرد. لکه موجب سیاه شدن و در ظاهر شبیه  آفتاب سوخته شدن انار می شود. قسمت های سیاه و یا آفتاب سوخته به راحتی ترک می خورند.

شیوع بیماری آنتراکنوز انار از زمان  گلدهی انار شروع می شود و در زمان رشد و توسعه میوه همچنان ادامه می یابد.

پوسیدگی های  سیاه رنگ در پوست میوه عموما در اطراف تاج شروع می شود. عامل بیماری قارچی از زمان ابتدای تشکیل میوه می تواند از محل تاج وارد میوه شود و در داخل میوه پیشرفت کند.

قارچ عامل بیماری طالب بارندگی است و به همراه جریان آب باران و یا باد همراه با قطرات باران می تواند خود را به درون تاج میوه برساند و از آن جا خود را به سمت پایین میوه منتقل کند. در ادامه تمامی سطح میوه را پوسیدگی سیاه رنگ می پوشاند. در قسمت های سیاه رنگ پوست میوه، بخش داخلی میوه (دانه ها) نیز آلوده و سیاه رنگ شده اند.

پوست میوه در محل سیاه و یا پوسیده حالت  نازکتر، چرمی و خشک پیدا کرده است. اگر پوسیدگی در میوه ادامه پیدا کند دانه ای سالم در داخل میوه نخواهید داشت و صد در صد محصول از بین خواهد رفت.

برای شناسایی این بیماری و اطمینان از تشخیص آن کافی است چند عدد از این میوه های آلوده را در داخل پلاستیک قرار دهید و توسط پنبه ای مرطوب در آن کمی رطوبت ایجاد نمایید. پس از مدتی گرد سفید رنگی به صورت دوایر متحدالمرکز روی سطح میوه ( بخش های آلوده و یا سیاه رنگ)  مشاهده می شود. اگر این بخش را زیرمیکروسکوپ های دقیق و پیشرفته قرار دهید اسپور های زیادی را روی این قارچ ها مشاهده می نمایید.

اسپور ها میله ای شکل اند و در دو انتها گرد می باشند. این اسپور ها در توده مایع لزج و چسبناکی تولید می شوند و قرار دارند و به راحتی از بستر خود کنده نمی شوند. لذا توسط باد به تنهایی جابجا نمی شوند، بلکه بایستی با قطرات باران حل شوند و رقیق شوند تا باد بتواند آن ها را بکند و جابجا کند. به همین دلیل است که بعد از بارندگی گسترش بیماری آنتراکنوز در باغ بیشتر می شود و خسارت بیشتری مشاهده می شود.

بقایای گیاهی آلوده مانند برگ و میوه های فصل قبل به عنوان یک منبع اصلی عمل می کنند و کنیدیهای نیز به عنوان منبع ثانویه عفونت عمل می کند.

در زمان گلدهی درخت انار، شرایط دمایی و رطوبتی برای شروع و یا حضور عامل قارچی بیماری آنتراکنوز انار مطلوب می شود. لذا بعد از مرحله میوه بستن گل های انار با هدف اینکه اسپور قارچ هایی که تازه فعال شده اند از بین بروند، توصیه می شود که درختان انار را با قارچ کش های نظیر بردوفیکیس ۵ در هزار و یا مانکوزب ۱.۵ کیوگرم در هزار لیتر آب سمپاشی نمایید و به فاصله ۱۵ روز عمل سمپاشی تکرار شود

لکه های آنتراکنوز و لکه های اسکب انار نسبتا مشابه هستند، با این تفاوت که لکه های اسکب انار عموما به صورت دایره ای (شعاعی) هستند و چوب پنبه ای می باشند. رگه های برجسته چوب پنبه ای روی لکه ها دیده می شود. اگر گل های انار توسط لکه های اسکب روی گل هادر مرحله دوم گل دهی (در پایان بهار) آلوده شوند، میوه ها قابل مصرف باقی می مانند در این زمان لکه های اسکب انار به بخش داخلی میوه (دانه ها) تاثیر نمی گذارند.

عامل بیماری قارچی اسکب انار، از زمان شروع رشد جوانه هافعال می شود و در مراحل رویش برگ ها ، گلدهی و میوه بستن به فعالیت خود ادامه می دهد. ولی عامل بیماری آنتراکنوز (عامل بیماری آنتراکنوز نیاز به دمای بالاتری دارد و عموما در اواسط بهار بیشتر فعال می باشد) در زمان گلدهی شروع به فعالیت و ظهور می کند و می تواند خسارت ایجاد نماید. لذا سمپاشی (بردوفیکس ۵ لیتر در هزار لیتر آب و بدون مویان) که بعد از میوه بستن انار علیه بیماری آنتراکنوز انجام می شود به میزان کمی نیز می تواند روی خسارت اسکب انار نیز موثر باشد.

از طرفی بیماری پوسیدگی سیاه انار ( بیماری قلب سیاه) که عامل آن قارچ آلترناریا است با بارش باران و افزایش رطوبت در زمان گلدهی فعال می شود و شیوع می یابد. این قارچ وارد شکوفه ها و سپس وارد میوه ها تشکیل شده می شود. لذا سمپاشی پاراگراف فوق که برای مقابله با بیماری آنتراکنوز و اسکب انار توصیه شده است در پیشگیری و کنترل بیماری پوسیدگی سیاه انار نیز موثر می باشد.

در توضیحی دیگر برای پیشگیری و کنترل این بیماری آمده است با در نظر داشتن اینکه سمپاشی های پاییزه و زمستانه برای از بین بردن قارچ زمستان گذران آن انجام شده است، در بهار و در ابتدای تشکیل میوه سمپاشی با  یکی از قارچ کش های بردوفیکس، اکسی کلرور مس و یا مانکوزب توصیه می شود. قارچ کش مانکوزب (تکرار آن دو هفته بعد) از قارچ کش های خوب و کارامد در پیشگیری و کنترل این بیماری می باشد.

درمان بیماری بعد از شیوع بیماری (وقتی بیماری وارد میوه شد) خیلی موثر نیست، چونکه مقابله با بیماری موجب بهبود میوه نمی شود و اینکه پوسیدگی داخل میوه ممکن است از داخل پیشرفت کند .لذا عموما پیشگیری مهم است و توسط قارچ کش ها به ویزه مانکوزب به خوبی انجام می شود.

برای کنترل این بیماری توصیه می شود در مرحله اول از ارقام بومی و مقاوم به این بیماری استفاده شود. مرحله دوم کنترل این بیماری پیشگیری است.

روش های پیشگیری از بیماری انتراکنوز انار شامل:

جمع آوری تمامی برگ ها و میوه های آلوده

هرس شاخه های آلوده و سوزاندن آن ها

خارج کردن شاخ و برگ های قدیمی، پیش از شروع رشد درختان در بهار

دقت در انجام هرس جهت ممانعت از ورود عامل بیماری زا به درون گیاه

ضدعفونی نمودن وسایل هرس

استفاده از خمیر یا رنگ جهت پوشاندن محل هرس

استفاده از سموم شیمیایی برای کنترل و درمان این بیماری نیز به شرح زیر می باشد:

سمپاشی با بردوفیکس ۱۰ در هزار، پس از ریزش ۷۰ درصد برگ ها در پاییز

سمپاشی با بردوفیکس ۱۰ در هزار، پس از هرس زمستانه

سمپاشی با بردوفیکس ۵ در هزار هنگام تورم جوانه ها

سمپاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها و بستن میوه

این بیماری عمدتاً محصولات انار را در ماه های مرداد و شهریور نیز درگیر می کند ( در مرحله رشد و توسعه میوه). لذا در این ماه ها که میوه به این بیماری نیز حساس می باشد استفاده از قارچ کش هایی نظیر مانکوزب (یک و نیم کیلوگرم در هزار لیتر آب) و یا بردو فیکس (۵ لیتر در هزار لیتر آب) به فاصله هر پانزده تا بیست روز و بویژه بعد از هر بارندگی ها توصیه می شود.

در تحقیقاتی نیز آمده است گیاه را با قارچ کش های سیستمیک مانند هگزاکونازول ۱ میلی لیتر در لیتر یا کاربندازیم ۱ گرم در لیتر اسپری کنید و با فاصله ۲۰ روز تکرار کنید.

به طور کلی سمپاشی در مرحله اول بعد از میوه بستن ( دو مرتبه به فاصله ۱۵ روز) و در مرحله دوم اواسط مرداد تا شهریور (دو مرتبه به فاصه ۱۵ تا ۲۰ روز) از روش های مهم برای جلوگیری و کنترل پیشرفت بیماری آنتراکنوز انار می باشد.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی هستند.