کرم گلوگاه انار

Carob moth

Spectrobates ceratoniae Zeller

ایران که بزرگترین تولید کننده محصول انار در جهان می‌باشد، همواره با کرم گلوگاه انار به عنوان مهمترین آفت محدود کننده در مسیر تولید این محصول صادراتی، مواجه بوده که تاکنون این آفت سالانه موجب کاهش ۶۰-۳۰ درصدی محصول شده است.

کرم گلوگاه اﻧﺎر یک آﻓﺖ ﻣﯿﻮه و خشکبار ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻣﯿﺰبانی وﺳﯿﻊ از گیاﻫﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﯿﺎ میﺑﺎﺷﺪ. ﺧﺮﻧﻮب، آکاﺳﯿﺎ، اﻗﺎﻗﯿﺎ، ﻓﻨﺪق، ﺑﺎدام،گردو، اﻧﺎر، اﻧﺠﯿﺮ، پرﺗﻘﺎل،گرﯾپ ﻓﺮوت، ﺷﺎه ﺑﻠﻮط، ازگیل ژاپنی، ﺗﻤﺒﺮ ﻫﻨﺪی، ﺧﺮﻣﺎ، زﯾﺘﻮن، ﺳﯿﺐ، گلابی، ﺑﻪ، ﻫﻠﻮ، زردآﻟﻮ، پسته، ﺧﺮﻣﺎی خشک، کشمش، اﻧﺠﯿﺮ خشک و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﯿﻮهﻫﺎی خشک ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻫﺎی آن در دﻧﯿﺎ گزارش ﺷﺪه اﺳﺖ.در ایران در گذشته تصور می شد که کرم گلوگاه انار تنها به میوه های انار آسیب می رساند ولی محققین در سالهای اخیر خسارت این آفت را روی انجیر، انگور، پسته، زردآلو، هلو، آلو، گردو، به و بادام نیز مشاهده نموده اند.

کرم گلوگاه اﻧﺎر، زﻣﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻروﻫﺎی ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ در داﺧﻞ اﻧﺎر، اﻧﺠﯿﺮ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ً ﻣﯿﺰﺑﺎنﻫﺎی آﻟﻮده دیگر که در زﯾﺮ درﺧﺖﻫﺎ رﯾﺨﺘﻪ و ﯾﺎ ﺑﺮ روی درﺧﺖ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه و ﯾﺎ در اﻧﺒﺎرﻫﺎ ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه اﻧﺪ، می گذراﻧﺪ. ﻻروﻫﺎ پس از گذراندن آﺧﺮﯾﻦ ﺳﻦ ﻻروی و کامل ﺷﺪن رﺷﺪ، ﻣﻌﻤﻮﻻ ً از راه کاﻧﺎلﻫﺎ و ﺳﻮراخﻫﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه قبلی ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺮکیدگی ﻣﯿﻮه ﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ گلوگاه و حتی ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺎج ﻣﯿﻮه اﻧﺎر می روﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻨﯿﺪن ﺗﺎر و ﺳﺎﺧﺘﻦاﻃﺎق ﺷﻔﯿﺮگی می کنند. ﺷﻔﯿﺮهﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮایی ﻣﻨﻄﻘﻪ در اواﯾﻞ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه و ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ آﻏﺎز ﻇﻬﻮر گلﻫﺎی اﻧﺎر، ﺑﻪ پرواﻧﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه و از ﺗﺎج ﻣﯿﻮه اﻧﺎر ﺑﯿﺮون می آﯾﻨﺪ.
پرواﻧﻪﻫﺎ درﻃﻮل ﻣﺪت ۲ ﺗﺎ ۴ روز ﺟﻔﺖگیری کرده و ﻣﺎدهﻫﺎ در ﺗﺎجﻣﯿﻮه اﻧﺎر، در ﻣﯿﺎن پرچم زردرنگ، ﺗﺨﻢ
رﯾﺰی می کنند. ﻫﺮ ﻣﺎده در ﺣﺪود ۲۰ ﺗﺎ ۲۵ ﻋﺪد ﺗﺨﻢ می گذارﺪ. پس از۸ ﺗﺎ۱۰ روز ﺗﺨﻢﻫﺎ ﺑﺎز ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻻرو ﺗﺒﺪﯾﻞ می ﺷﻮﻧﺪ و ﻻروﻫﺎ از ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ، وارد ﻣﯿﻮه میﺷﻮﻧﺪ.

ﻻروﻫﺎی ﺳﻦ یک پس از ﺗﻔﺮﯾﺦ از ﺳﻄﺢ کاﺳﺒﺮگ ﺗﻐﺬﯾﻪ و از اواﺧﺮ ﺳﻦ دوم ﯾﺎ اواﯾﻞ ﺳﻦﺳﻮم ﻻروی ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺳﻮراخ در ﻣﺤﻮﻃﻪ داخلی ﺗﺎج ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﯿﻮه اﻧﺎر اﻧﺘﻘﺎل میﯾﺎﺑﻨﺪ.

پاﺗﻮژنﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ در ﺑﺎغ و اﻧﺒﺎر ﻣﻮﺟﺒﺎت گندﯾﺪگی و ﻓﺴﺎد ﺳﺮﯾﻊ ﯾﺎ ﺗﺪریجی ﻣﯿﻮه اﻧﺎر را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده و آن را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ. ﻗﺎرچﻫﺎی ﺟﻨﺲ آسپرژﯾﻠﻮس، ﺑﻪ ویژه ﻗﺎرچ دوده وپنی ﺳﯿﻠﯿﻮم ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎرگرﻫﺎ را ﺗﺸکیل می دﻫﻨﺪ.

در ﺑﯿﺶ از ۹۰ درﺻﺪ از ﻣﻮارد، کرم گلوگاه اﻧﺎر ﻧﺎﻗﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻤﺎرگر ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﯿﻮه اﻧﺎر می ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ کنترل کرم گلوگاه میﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ کلیدی در کاﻫﺶ پوﺳﯿﺪگی ﻣﯿﻮه اﻧﺎر در ﺑﺎغ و اﻧﺒﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

در ﻫﺮ ﻣﯿﻮه اﻧﺎر دو و ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺳﻪ ﻻرو ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ورود ﺑﻪ داﺧﻞ اﻧﺎر میﺷﻮﻧﺪ، ولی وﻗتی ﺷﺐپره ﻣﺎده در داﺧﻞ شکافﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺮکیدگی ﻣﯿﻮه و ﯾﺎ در ﻧﺎﺣﯿﻪ دم ﻣﯿﻮه ﺗﺨﻢگذاری کند، ﺗﻌﺪاد ﻻروﻫﺎی وارد ﺷﺪه ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﯿﻮه ﺑﯿﺴﺖ و ﺷﺶ ﻋﺪد ﻧﯿﺰ ﺷﻤﺎرش گردﯾﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می رﺳﺪ ﻓﻮن ﻗﻮی (ﺣﺸﺮات ﻣﻔﯿﺪ) داﺧﻞ ﺗﺎج ﻣﯿﻮه اﻧﺎر، ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی از اﯾﻦ ﺗﺨﻢﻫﺎ را میﺧﻮرﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ آنﻫﺎ میگردﻧﺪ و ﯾﺎ اینکه ﺳﻔﺖ و خشک ﺑﻮدن پوﺳﺖ ﻣﺎﻧﻊ ورود ﺗﻤﺎم ﻻروﻫﺎی ﺟﻮان میﺷﻮد.
دوره ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻻروی (دوره ﺗﻐﺬﯾﻪ از گوﺷﺖ داﻧﻪﻫﺎی اﻧﺎر) از ۱۸ﺗﺎ۳۰ روز اﺳﺖ، که ﻻروﻫﺎ پس از پاﯾﺎن اﯾﻦ دوره ﺑﻪ گلوگاه اﻧﺎر آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺷﻔﯿﺮه ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣیﺷﻮﻧﺪ.
دوره ﺷﻔﯿﺮگی ﺑﯿﻦ۷ ﺗﺎ ۸ روز ﻃﻮل می کشد و در پایان اﯾﻦ ﻣﺪت پرواﻧﻪﻫﺎی ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﺑﯿﺮون می آﯾﻨﺪ.

ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در اواﺳﻂ ﯾﺎ اواﺧﺮ ﺗﯿﺮﻣﺎه، ﻧﺴﻞ اول ﺗﺎﺑﺴﺘﺎنی ﻇﺎﻫﺮ میﺷﻮﻧﺪ، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﺴﻞ قبلی، ﻣﺎدهﻫﺎ ﺗﺨﻢرﯾﺰی را در ﺗﺎجﻣﯿﻮه اﻧﺎرﻫﺎی ﺳﺎﻟﻢاﻧﺠﺎم می دﻫﻨﺪ. پس از۳۰ ﺗﺎ ۳۲ روز ﻧﺴﻞ دوم (اواﺳﻂ ﻣﺮدادﻣﺎه)، از یک ﻣﺎه ﺑﻌﺪ ﻧﺴﻞ ﺳﻮم(اواﺳﻂ ﺷﻬﺮﯾﻮرﻣﺎه) و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺤﻮ در ﻧﻘﺎطی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﯿﺮاز و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮبیﺗﺮ ﻧﺴﻞ چهارم (ﺣﺪود اواﺧﺮ ﻣﻬﺮﻣﺎه) ﻇﺎﻫﺮ و ﻻروﻫﺎی ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺴﻞ اﺳﺖ که زﻣﺴﺘﺎن را درون ﻣﯿﻮهﻫﺎی اﻧﺎر آﻟﻮده سپری ﺧﻮاﻫﻨﺪ کرد. پس اﯾﻦ آﻓﺖ در ﻧﻘﺎط اﻧﺎرﺧﯿﺰ دارای۳ ﺗﺎ ۴ ﻧﺴﻞ در ﺳﺎل اﺳﺖ.

ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﯾﺮان ﻧﺸﺎن داد که در اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس، ﺣﺸﺮات کاﻣﻞ در اواﯾﻞ ﺧﺮدادﻣﺎه ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ زﻣﺎنی که ﻣﯿﻮه اﻧﺎر ﺑﻪ ﺑﺰرگی ﻟﯿﻤﻮﺗﺮش میﺷﻮد در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻇﺎﻫﺮ میﺷﻮﻧﺪ، ﺷﺐپرهﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﻮر درون ﺗﺎج و روی پرچمﻫﺎی اﻧﺎر ﺗﺨﻢرﯾﺰی کرده و ﻻروﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺗﻔﺮﯾﺦ از ﻣﺤﻞ ﺗﺎج وارد ﻣﯿﻮه میﺷﻮﻧﺪ.آﻓﺖ ﻣﺬکور در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎغ۴ﻧﺴﻞ در ﻣﺎهﻫﺎی ﺗﯿﺮ، ﻣﺮداد، ﺷﻬﺮﯾﻮر و ﻣﻬﺮ اﯾﺠﺎد میﻧﻤﺎﯾﺪ. در ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮایی ﺷﯿﺮاز شکار ﺣﺸﺮات ﻧﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻠﻪﻫﺎی ﻓﺮوﻣﻮنی طبیعی (ﺣﺸﺮه ﻣﺎده زﻧﺪه) ﺗﺎ پاﯾﺎن آﺑﺎن ﻣﺎه ﻧﯿﺰ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

پروانه’ گلوگاه انار (Ectomyelois Ceratoniae) یک آفت چند فاژی است که باعث کاهش کمی و کیفی خرما و میوه انار می شود . این آفت بافت های داخلی میوه ها را می خورد و ورود قارچ ها و باکتری ها را آسان می کند که باعث پوسیدگی میوه می شود.

به منظور جلوگیری از خسارت عملکرد و پایش جمعیت آفت، اقدامات زیادی در مزرعه انجام شده است. اما نتایج به دلیل رفتار انتوفیتی حشره کافی نبود. در واقع لاروها در داخل میوه تغذیه و رشد می کنند. بنابراین نیاز فوری به یک ابزار حساس برای نظارت بر جمعیت بومی پروانه گلولگاه انار وجود دارد. از آنجایی که استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی روی محصولات یک موضوع بحث برانگیز بوده است، اختلال در جفت گیری به یک کنترل جایگزین تبدیل شده است.

هنگام معرفی بسیاری از منابع فرمون جنسی در باغ، احتمال اینکه نر ماده را پیدا کند کاهش می یابد. بنابراین جفت گیری یا با تأثیر منفی بر باروری به تأخیر می افتد یا از آن جلوگیری می شود. اگر ماده های Ectomyelois ceratoniae جفت نگیرند، نمی توانند تخم های بارور بگذارند و اگر جفت گیری آنها به تاخیر بیفتد، آن ها تخم گذاری می کنند. اما تخمک های بارور شده کمتر، در نتیجه نسل جدید آفت کاهش می‌یابد و تخم‌های کمتری بیرون می‌آیند، بنابراین لاروهای کمتری وجود دارند که باعث خسارت به محصول شوند.

پروانه کرم گلوگاه اﻧﺎر دارای دگردیسی کامل می ﺑﺎﺷﺪ و در زﻧﺪگی آن چهار ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺣﺸﺮه ﺑﺎﻟﻎ (پرواﻧﻪ)، ﺗﺨﻢ، ﻻرو و ﺷﻔﯿﺮه را میﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه کرد.

ﺗﺨﻢ: ﺑﯿﻀﻮی و کمی کشیده، ﺑﻪ ﻃﻮل ﺣﺪودا ۰/۷۱ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ و ﻋﺮض ۰/۴۹ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ دارای ﺑﺮجستگیﻫﺎی مثلثی شکل در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرجی میﺑﺎﺷﺪ که ﺑﺎ ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﺟﻨﯿﻦ اﯾﻦ ﺑﺮجستگی ﻫﺎ کمرنگ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ از ﺑﯿﻦ می روﻧﺪ. ﺗﺨﻢﻫﺎ اﺑﺘﺪا ﺳﻔﯿﺪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ زرد ﻫﺴﺘﻨﺪ ولی ﻫﺮچه ﺑﻪ زﻣﺎن ﺗﻔﺮﯾﺦ ﻧﺰدیک میﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ رنگ ﻧﺎرنجی ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ میﯾﺎﺑﻨﺪ. ﺗﺨﻢﻫﺎی ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻧﺸﺪه ﻫﻢ ﺑﻪ رنگ ﺳﻔﯿﺪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ زرد ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﻻرو: ﻃﻮل ﻻرو ﺳﻦ اول کرم گلوگاه اﻧﺎر۱ – ۰/۹ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ و ﻋﺮض کپسول ﺳﺮ آن۰/۲ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ اﺳﺖ. ﻻروﻫﺎی ﺳﻦ آﺧﺮ،۲۰- ۱۵ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻃﻮل دارﻧﺪ و ﻋﺮض کپسول ﺳﺮ در آنﻫﺎ ۱/۹ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ اﺳﺖ. رنگ ﻻروﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎ ً از کرم ﺗﺎ ﻗﺮﻣﺰ ﺻﻮرتی ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ. ﺳﺮ ﻗﻬﻮه ای ﺗﯿﺮه ﺗﺎ ﺧﺮﻣﺎیی روﺷﻦ می ﺑﺎﺷﺪ. ﻻرو دارای ۵ﺟﻔﺖ پای کاذب، روی ﺣﻠﻘﻪﻫﺎی ﺳﻮم، چهارم، پنجم، ﺷﺸﻢ و دﻫﻢ شکم و در ﺣﻠﻘﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﻪ دارای۳ﺟﻔﺖ پا می ﺑﺎﺷﺪ.

ﺷﻔﯿﺮه: ﺑﻪ رنگ ﺧﺮﻣﺎیی ﺗﺎ ﻗﻬﻮهای روﺷﻦ و ﺣﺪود۱۱-۹ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻃﻮل دارد و روی ﺳﻄﺢ پشتی ﻗﻔﺲﺳﯿﻨﻪ دارای یک ردﯾﻒ ﺑﺮﺟستگیﻫﺎی کوتیکولی ﺗﯿﺮه ﺑﺎ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎی رﯾﺰ و روی شکم ﻫﻢ دارای دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎی کوتیکولی ﺗﯿﺮه دوتایی و ﺳﻪ ﺗﺎیی میﺑﺎﺷﺪ. ﺷﻔﯿﺮه ها ﺑﻪ ﻧﻮر ﯾﺎ ﺗﺤﺮیک مکانیکی واکنش ﻧﺸﺎن می دﻫﻨﺪ ولی در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی بی حرکت می ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﺣﺸﺮه کامل اﯾﻦ آﻓﺖ ﺷﺐپره ای اﺳﺖ کهﻋﺮض ﺑﺪن ﺑﺎ ﺑﺎلﻫﺎی ﺑﺎز در اﻓﺮاد ﻣﺎده ۳۰-۱۹ ﻣﯿلیﻣﺘﺮ و در
اﻓﺮاد ﻧﺮ۲۳-۱۵ ﻣﯿلیﻣﺘﺮ و ﻃﻮل آن ﺣﺪود۱۲ ﻣﯿلیﻣﺘﺮ اﺳﺖ. ﺳﺮ و ﻗﻔﺲﺳﯿﻨﻪ ﺧﺎکستری ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮه ای، ﺑﺎلﻫﺎی ﺟﻠﻮ ﺧﺎکستری رﻧگ، که دارای ﯾک ﻧﻮار زیگزاگ و ﺷﺪﯾﺪا ً دﻧﺪاﻧﻪدار ﺑﻪ رﻧگ ﺧﺎکستری روﺷﻦ و ﻣﺮز ﻗﻬﻮه ای در ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺟﻠﻮیی ﺑﺎﻧﺪ ﻣﯿﺎنی و ﯾک ﻧﻮار ﻣﻮﺟﺪار در ﻗﺴﻤﺖ عقبی ﺑﺎﻧﺪ ﻣﯿﺎنی میﺑﺎﺷﺪ. ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺧﺎرجی ﺑﺎلﻫﺎی ﺟﻠﻮ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ یک ردﯾﻒ ﻧﻘﻄﻪﻫﺎی ﺗﯿﺮه و ریشک ﻫﺎی ﺧﺎکستری رﻧگ اﺳﺖ. ﺑﺎلﻫﺎی ﻋﻘﺐ ﻧﯿﻢ ﺷﻔﺎف و دارای ریشکﻫﺎی ﻧﺴﺒﺘﺎ ً ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ.
ﻗﻔﺲ ﺳﯿﻨﻪ در ﺳﻄﺢ زﯾﺮﯾﻦ ﺧﺎکستری ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮه ای و پوﺷﯿﺪه از ﻓﻠﺲﻫﺎی ﺗﯿﺮه و روﺷﻦ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ و شکم کشیده و ﺑﺎریک و پوﺷﯿﺪه از ﻓﻠﺲﻫﺎی ﻇﺮﯾﻒ ﺧﺎکستری رنگ می ﺑﺎﺷﺪ.

شفیره ها با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه و مصادف با موقعی که میوه ها به اندازه لیمو شده اند، به پروانه تبدیل شده و از تاج انار بیرون می آیند. پروانه در مدت ۲ تا ۴ روز جفتگیری کرده و ماده ها در تاج انار، در میان پرچمهای زردرنگ، تخمریزی می کنند. پس از ۸ تا ۱۰ روز تخم ها باز شده و به کرم تبدیل می شوند و کرم ها از همان محل وارد میوه می شوند دوره فعالیت لاروی (دوره تغذیه از گوشت دانه های نار) از ۱۸ تا ۳۰ روز است، که لاروها پس از پایان این دوره به گلوگاه انار آمده و به شفیره تبدیل می شوند. دوره شفیرگی بین ۷ تا ۸ روز طول می کشد و در پایان این مدت پروانه های نسل بعد بیرون می آیند.

کرم انار، زمستان را به صورت لارو می­‌گذراند. این لارو از زمان برداشت محصول تا آخر فروردین سال بعد در این مرحله باقی می‌­ماند. کرم گلوگاه انار دوره فعالیت طولانی دارد. این فعالیت از زمان گلدهی درخت انار تا زمان برداشت محصول ادامه دارد.

زمستان گذرانی آفت به صورت سنین مختلف لاروی در داخل انارهای باقی مانده روی درخت، در باغ یا انبار طی می‌شود. به هنگام بهار شفیره‌ها تشکیل و مدتی بعد شب پره‌های آفت بسته به دمای هوا در اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت (بسته به شرایط آب و هوای منطقه) هم زمان با آغاز ظهور گلهای سری اول انار ظاهر می‌شوند. ظهور شب پره‌های نسل زمستان گذران تا اواسط خرداد ادامه می‌یابد.

در یک میوه، ممکن است تا ۴ عدد لارو وجود داشته باشد.

دوره فعالیت لاروها، حدود ۱۸ تا ۲۳ روز است. محل فعالیت لاروها در میوه از روی پوست میوه به صورت لکه و ترکیدگی مشخص می‌­شود. بیشتر اوقات لاروها پس از پایان دوره فعالیت دوباره وارد تاج میوه می­‌شوند و تبدیل به شفیره می­‌گردند.

دوره شفیرگی ۷ تا ۱۰ روز طول می­‌کشد. آفت کرم انار می‌­تواند در یک سال ۴ تا ۵ نسل تولید کند. آشکار شدن حشره کامل از اواخر اردیبهشت شروع می­‌شود و تا حدود یک ماه ادامه دارد.

خسارت آفت در باغ‌های انار چیزی حدود ۲۰ تا ۸۰ درصد است. این کرم در اصفهان دارای سه تا چهار نسل است.

کرم گلوگاه انار قسمتی از باغداری انار است و حذف کامل این آفت ناممکن است و تنها یک برنامه جامع مدیریتی می‌تواند خسارت ناشی از این آفت را تا حدودی کاهش دهد.

کرم گلوگاه انار ازجمله آفات مهم درخت انار و کاهش دهنده عملکرد و کیفیت انار در کشور محسوب می شود و اگر به درستی کنترل نشود خسارت اقتصاد بسیار زیادی به کشاوررزان وارد می کند.

به علت اینکه این کرم تخم‌های خود را داخل تاج میوه میگذارد، مبارزه شیمیایی با آن تقریبا غیر ممکن است، از طرفی دیگر سمپاشی در باغات انار باعث از بین رفتن حشرات مفید و در نتیجه طغیان سایر آفات بخصوص کنه‌ها می‌شود. به همین دلیل برای مبارزه با این آفت از روش به زراعی، بیولوژیکی، فیزیکی و مکانیکی استفاده می‌شود.

پژوهشگران و متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران در پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای (پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای) برای اولین بار موفق شدند آفت مهم کرم گلوگاه انار را با روش هسته‌ای (نابارورسازی) کنترل و مدیریت کنند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از پرتال سارمان انرژی اتمی کشور، پژوهشگران فوق با همکاری کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی طی پنج سال فعالیت مداوم و انجام مراحل مختلف در شرایط آزمایشگاه و باغ، موفق شدند به صورت کاربردی در فصل جاری با پرورش، پرتوتابی و رهاسازی تعداد ۶۰/۰۰۰حشره عقیم در سطح ۱۰/۰۰۰ متر مربع باغ ایزوله مشتمل بر ۱۸۰۰ اصله درخت انار بارده در شهرستان ساوه، خسارت اقتصادی آفت را بصورت چشمگیری کاهش دهند.

اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم ﻣﻘﺎوم:
اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم ﻣﻘﺎوم، اﺻﻮلیﺗﺮﯾﻦ و آﺳﺎنﺗﺮﯾﻦ راه کاﻫﺶ ﺧﺴﺎرتﻫﺎی ﻧﺎشی از ﺣﻤﻠﻪ کرم گلوگاه اﻧﺎر میﺑﺎﺷﺪ (دربرخی از ارقام انار، تاج میوه دارای طول بیشتر است که موجب می شود لارو ها بعد از تفریخ به را حتی نتوانند به داخل بافت میوه نفوذ کنند).
ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، اﻧﺎر گبری داﻧﻪ ﺳﯿﺎه ﺑﺎﻣﺘﻮﺳﻂ ۸۵/۹ درﺻﺪ آﻟﻮدگی، ﺣﺴﺎسﺗﺮﯾﻦ رﻗﻢ و اﻧﺎر اﺻﻔﻬﺎنی داﻧﻪ ﺳﯿﺎه ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۱۹/۹ درﺻﺪ آﻟﻮدگی، ﻣﻘﺎومﺗﺮﯾﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ کرم گلوگاه اﻧﺎر میﺑﺎﺷﺪ.

اﺳﺘﻔﺎده از کائولین در کاﻫﺶ ﺧﺴﺎرت کرم گلوگاه و آﻓﺘﺎب ﺳﻮختگی ﻣﯿﻮهﻫﺎی اﻧﺎر:
ﻣﺤﻠﻮل پاشی ﺑﺎ پودر کاﺋﻮلین ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ۵۰ کیلوگرم در ﻫﺰارلیتر آب، چهار ﻧﻮﺑﺖ از ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺮداد ﻣﺎه ﺗﺎ ﻧﯿﻤﻪ ﺷﻬﺮﯾﻮرﻣﺎه (ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ یکﺒﺎر) ﻣﯿﺰان آﻟﻮدگی ﺑﻪ آﻓﺖ کرم گلوگاه اﻧﺎر و ﻣﻘﺪار آﻓﺘﺎبﺳﻮختگی ﻣﯿﻮهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮجهی کاهش می دﻫﺪ. همچنین کائولین ﻣﻮﺟﺐ کاﻫﺶ ﻣﯿﺰان رﯾﺰش گل و ﻣﯿﻮه و ﻣﯿﺰان ﺗﺮکیدگی ﻣﯿﻮهﻫﺎی اﻧﺎر و ﻧﯿﺰ ﺧﺴﺎرت ﺷﺘﻪ اﻧﺎر می گردد.

کنترلﺑﯿﻮﻟﻮژیک:
ﻫﺪف ازکنترل ﺑﯿﻮﻟﻮژیک اﺳﺘﻔﺎده از دﺷﻤﻨﺎن طبیعی یک آﻓﺖ، ﻋﻠﯿﻪ آن آفت میﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﻮرد کنترل کرم گلوگاه اﻧﺎر از دو زﻧﺒﻮر پارازﯾﺘﻮﺋﯿﺪ Trichogramma cacoeciae Marchalو Trichogramma embryophagum Hartig اﺳﺘﻔﺎده میﺷﻮد. اﯾﻦ دو گوﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎیی ﺑﯿﺸﺘﺮی خشکی ﻫﻮا و ﺗﻐﯿﯿﺮات فصلی و ﺷﺒﺎﻧﻪروزی ﺣﺮارت و ارﺗﻔﺎع را ﺗﺤﻤﻞ می کنند.
کاﻫﺶ ﻣﯿﺰان آﻟﻮدگی ﻣﯿﻮه اﻧﺎر در رﻫﺎﺳﺎزی زﻧﺒﻮر ﺗﺮیکوگراما ﺑﯿﺶ از ۳۰ درﺻﺪ ﻧﯿﺰ گزارش ﺷﺪه اﺳﺖ.

زنبورهای تریکوگراما از حشرات حشره خوار مفیدی هستند که دارای اندازه کوچک، کمتر از یک میلیمتر، بوده و قادرند با تخم ریزی درون تخم آفات باعث انهدام آنها و ممانعت از بروز خسارت شوند . این زنبورها دارای قدرت سازگاری زیاد با شرایط اقلیمی متفاوت هستند وعلاوه بر آن بخوبی می توان آنها را در آزمایشگاه پرورش داد .

زنبورهای تریکوگراما می توانند در تخم آفت کرم گلوگاه انار تخمگذاری کرده، آنها را پارازیته کنند و از بین ببرند.

اﺳﺘﻔﺎده از پیام رﺳﺎنﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎیی ﯾﺎ ﺳﻤﯿﻮکمیکالﻫﺎ:
از ﻓﺮوﻣﻮن جنسی ﺟﻬﺖ شکار اﻧﺒﻮه، اﺧﺘﻼل در ﺟﻔﺖ گیری و ﺟﻠﺐ کردن و کشتن اﺳﺘﻔﺎده میﺷﻮد.

برخی از شرکت ها (بدون در نظر داشتن تبلیغ و توصیه به استفاده از برند خاص و تنها به منظور ایجاد ذهنیت در مورد این ماده) اقدام به واردات این فرمون نموده اند.

از فرومون­‌ها علاوه بر تعیین زمان اوج ظهور حشرات کامل، برای شکار انبوه حشرات نر قبل از جفت‌­گیری و هم­چنین اخلال در جفت­‌گیری استفاده می­‌شود.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺗﺠﺮﺑﯿﺎتﺳﺎﻟﻬﺎی گذﺷﺘﻪ، ﺑﺎﯾﺪ اذﻋﺎن ﻧﻤﻮدکه در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﯿچ کدام از روشﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮلی ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎیی ﻗﺎدر ﺑﻪ کنترل اﯾﻦ آﻓﺖ نمیﺑﺎﺷﺪ. کنترل منطقی و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺨﺶ کرم گلوگاه اﻧﺎر ﺗﻨﻬﺎ در ﻗﺎﻟﺐ یک ﻣﺒﺎرزه تلفیقی ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎرزه زراعی، مکانیکی، اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم ﻣﻘﺎوم و ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻮﻟﻮژیک امکان پذیر اﺳﺖ. روش ﺷﯿﻤﯿﺎیی در اﯾﻦ ﺗﻠﻔﯿﻖ ﺟﺎیگاهی ﻧﺪارد.

توصیه های خانم سیما گودرزی کارشناس وقت حفظ نباتات جهاد کشاورزی بهشهر (مازندران) در گزارشی از خبرگزاری مهر

بهشهر دارای بیش از ۱۱ هزار هکتار باغات انار است که از این مقدار ۱۰ هزار هکتار گونه های مختلف انار ترش در میانکاله و حدود یک هزار هکتار انار به صورت باغ در سطح شهرستان پراکنده است.

وی افزود: بطور متوسط سالانه در بهشهر در حدود ۱۱ هزار تن انار شیرین، ترش، ملس و… برداشت می شود.

یکی از رو ش های کنترل این آفت جمع‌آوری میوه‌های باقیمانده روی درختان یا ریخته شده روی زمین و دفن یا سوزاندن آن‌ها و استفاده از تله‌های فرمونی به منظور تعیین زمان ظهور و اوج پرواز آفت است.

پوشش گذاری تاج میوه یا تمام میوه

با استفاده از تور پارچه تاج میوه یا تمام میوه را می توان پوشاند تا میوه از خسارت پروانه این آفت محفوظ بماند.

روش پرچم زدایی (توسط دستگاه پرچم زدای برقی) برای جلوگیری از تخم ریزی آفت کرم گلوگاه انار مفید است و دستگاههای ویژه ای جهت پرچم زدایی از انار موجود است که جهت این کار استفاده می شود و ۵ تا ۶ هفته پس از ظهور اولین گل باید این کار انجام شود.

تمیز کردن داخل تاج انارهای مرغوب گل اول، پس از خشک شدن پرچم (حدوداً در اواخر خرداد در مازندران) بوسیله دستگا ههای ساده می تواند تا حدودی از رشد کرم گلوگاه جلوگیری کند و همچنین انارهای پوسیده و یا باقیمانده بر روی درخت یا ریخته شده در کف باغ بصورت همگانی و در فصل زمستان (دی و بهمن ) جمع آوری و منهدم شوند.

مدیریت علف های هرز چند ساله و آبیاری منظم می تواند تاثیر بسزایی در کاهش این آفت در باغات انار  داشته باشد چرا که این آفت بیشتر بر درختان ضعیف کار ساز است و اگر درختی قوی باشد کمتر در معرض این آفت قرار می گیرد.

در مبارزه بیولوژیکی نیز می توان استفاده از زنبور تریکوگراما با توجه به دستورالعمل خاص، استفاده از  فرمون طبیعی جهت ردیابی و… نیز در دستور کار قرار گیرد.

از کشت مخلوط درختان انار با سایر درختان میوه و همچنین احداث باغ انار در مجاورت درختانی مثل انجیر که میزبان کرم گلوگاه انار هستند، خودداری شود.

اسفند ماه و پس از کاهش سرما بهترین زمان برای جمع آوری انارهای فاسد و آلوده به تخم و لاروها و شفیره های کرم گلوگاه است.

کارشناسان در مورد اینکه بقایای میوه های آلوده و بجا مانده بر روی درخت و کف باغ از عمده ترین میزبانها و محلهای تجمع این آفت و تولد نسل جدید این آفت میباشند اطمینان کامل دارند که باید مورد توجه کشاورزان قرار گیرد.

مبارزه شیمیایی با این آفت تنها زمانی موثر است که این آفت در مرحله حشره کامل قرار دارد. با تخم، لارو و شفیره این آفت نمی توان مبارزه نمود. استفاده از حشره کش ها در این زمان می تواند موجب اختلال در جفت گیری و همچنین دور ساختن حشرات ماده از میوه های انار شود و بدین ترتیب میزان تخم ریزی و در نتیجه خسارت آفت کاهش یابد.

بعلت اینکه دوره فعالیت حشره بالغ این آفت کوتاه (۲ تا ۴ روز) نهایتا یک هفته می باشد و در این مدت کوتاه جفت گیری انجام می شود و تخمریزی صورت می گیرد. لذا زمان مبارزه شمیایی می بایست با بررسی و تعیین دقیق حضور پروانه های بالغ انجام شود.

برای تعیین زمان دقیق حضور پروانه های کرم گلوگاه انار از فرمون های جنسی و تله های دلتا استفاده می شود. با نصب تعداد مشخصی از این تله ها در هکتار و فرمون های جنسی ( شرکت های وارد کننده فرمون، میزان فرمون و تعداد تله ها را توصیه نموده اند) می توان زمان دقیق شروع فعالیت و حضور این پروانه ها را مشخص نمود (این تله ها علاوه بر مشخص نمودن ظهور حشرات بالغ، تعداد زیادی از آن ها را نیز جذب و از بین می برند). می بایست با شروع ( اولین) به دام افتادن این پروانه ها در تله های دلتا اقدام به سمپاشی نمود. بدین ترتیب می توان با از بین بردن حشرات بالغ و یا دور ساختن آن ها از میوه های انار میزان خسارت این آفت را به حداقل ممکن رساند. بعلت اینکه این آفت ۳ تا ۴ نسل دارد می بایست سمپاشی هرماه صورت گیرد. مرحله اول مهمترین و اصلی ترین مرحله برای مقابله با این آفت می باشد. چونکه با از بین بردن حشرات بالغ در مرحله اول، جمعیت این آفت در نسل های بعدی به مراتب کاهش می یابد.

برای سمپاشی می توان از حشره کش های تماسی همانند مالاتیون، دورسبان، سایپرمترین و .. با میزان های مشخص استفاده شود.