white grub
Polyphylla oliviera
آﻓﺖ کرم سفید ریشه زﻣﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻرو ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻋﻤﻖ ﺧﺎک کنار رﯾﺸﻪ گیاه ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺑﺴﺮ میﺑﺮد. ﻻرو ها ﺑﺎ گرم ﺷﺪن ﻫﻮا ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺣﺮکت و در ﻋﻤﻖ ۰ تا ۳۰ ساﻧﺘﯿﻤﺘﺮی روی رﯾﺸﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ می کنند.
ﺑﺎ ﻓﺮا رﺳﯿﺪن ﺳﺮﻣﺎ دوﺑﺎره ﻻرو ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺧﺎک ۶۰-۵۰ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ بر می گردد. ﻻرو ﺳﻦ آﺧﺮ در ﺳﺎل ﺳﻮم ﺑﺎ گرم ﺷﺪن ﻫﻮا، ﻣﺠﺪدا ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺣﺮکت کرده و پس از اﻧﺪکی ﺗﻐﺬﯾﻪ در ﻋﻤﻖ ۳۰-۲۰ سانتیمتری و در کنار رﯾﺸﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻔﯿﺮه ﺷﺪه و ﺣﺸﺮات کاﻣﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ از اواﺧﺮ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ اواﯾﻞ ﺗﯿﺮﻣﺎه در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻇﺎﻫﺮ میﺷﻮﻧﺪ. ﺣﺸﺮات کامل ﺳﻮسکﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﻪ رنگ ﻗﻬﻮه ای تا سیاه ﺑﺎ لکهﻫﺎی ﺳﻔﯿﺪ ﻓﺮاوان روی ﺑﺎلپوشﻫﺎ و ﺳﻪ ﻧﻮارﻃﻮلی روﺷﻦ در پشت ﺳﯿﻨﻪ اول ﺑﻮده و ﻃﻮل آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ۳۷ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻧﯿﺰ می رﺳﺪ.
حشرات کامل در اواخر بهار و اوایل تابستان در هنگام روز روی تنه درختان و زیر کلوخه ها استراحت می کنند و شب ها پرواز می کنند. شب ها در اطراف چراغ ها ممکن است بتوانید آن ها را مشاهده نمایید. حشرات کامل مختصری از برگ درختان می خورند و لکه های خرد شده روی پهنک برگ ایجاد می کنند.
تخم ها بیضی شکل و نزدیک به کروی می باشند که رنگ سفید صدفی دارند. دوره جنین تخم ها ۲ تا ۳ هفته طول می کشد و لارو ها پس از خروج از تخم در داخل خاک شروع به تغذیه از ریشه گیاهان مختلف می کنند.
این آفت به باغ های سیب، گلابی، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، آلبالو، انار، مو، فندق، گردو و مرکبات خسارت می زند . مزارع خیار، بادمجان، لوبیا سبز، کدو، سیب زمینی و هچنین گیاهان زینتی نظیر رز، شمعدانی، یاس و حتی درختان غیرمثمر همانند تبریزی ، بید و نارون نیز از خسارت این آفت ایمن نخواهند بود.
لارو ها دارای پاها و سینه نسبتا قوی هستند و بدن خمیده (Cشکل) دارند. آخر شکم آنها نسبتا متورم است و روی آخرین نیم حلقه شکمی بدن آن ها مو وجود دارد. تعداد و طرز قرار گرفتن مو ها در گونه های مختلف متفاوت است.
این حشره سه سن لاروی دارد که مرحله لاروی سن آخر آن ها بعلت بزرگ تر شدن لارو و تغذیه شدید آن ها خطرناک تر است.
خسارت این آفت روی زراعت ها و یا صیفی جات که دوره رشدی چند ماهه دارند خیلی مهم نمی باشد چونکه قبل از کاشت بذر این گیاهان، خاک کاملا شخم می خورد و زیر رو می شود و بخش عمده ای از آفت نابود می شود. با این عملیات خاکورزی خیلی از تخم ها، لاروها، شفیره ها و حتی حشرات بالغ از بین می روند. برای کشت سال بعد نیز مجدد عملیات خاکورزی انجام می شود لذا لارو ها خیلی فرصت این را پیدا نخواهند که سیکل زندگی خود را تکمیل کنند و سه دوره سن لاروی خود را بگذرانند . همچینین در زراعت ها عموما چندین مرحله از حشره کش های تماسی و سیستمیک استفاده می شود که این موضوع خود تا حدودی می تواند موجب از بین رفتن حشرات بالغ و لارو های سن اول شود. از طرفی اگر هم در مجموع، خسارتی ایجاد شود معمولا به چند بوته یا منطقه کوچکی محدود می باشد که خسارت اقتصادی در نظر گرفته نمی شود.
بحث خسارت کرم های سفید ریشه بیشتر در چمن ها، درختچه ها، درختان مثمر و غیر مثمر و نهال های جنگلی تازه کاشته شده مد نظر است که دوره رشد بسیار طولانی دارند. لذا زمان کافی برای حضور لارو ها وجود دارد و چرخه زندگی این آفت به خوبی تکمیل می شود و خسارت ایجاد می نماید.
در این مقاله به صورت مختصر و مفید توضیحاتی از روش های مقابله با کرم سفید ریشه در چمن ها و درختان ارائه خواهد شد.
در چمن ها کرم سفید ریشه خسارت زیادی ایجاد می نماید و این حشره از آفات مهم چمن ها می باشد. خسارت این آفت روی چمن ها به صورت منطقه ای است و در تمام نقاط به یک اندازه نمی باشد. وقوع خسارت و محل خسارت روی چمن ها از سالی به سال دیگر کاملا متغیر است و به هیچ عنوان نمی توان پیش بینی نمود.
برای پیشگیری از حضور این آفت در چمن ها، در زمان تفریخ تخم ها و بوجود آمدن لارو های جوان، حشره کش هایی همانند تیومتاکسام، ایمیداکلوپراید و یا کلوتیانیدین روی چمن ها سمپاشی می شوند. سموم به ریشه ها منتقل می شوند و لارو های جوان تازه تفریخ شده از تخم ها، با تغذیه ریشه این گیاهان از بین می روند.
درمان یا مقابله با خسارت ایجاد شده این آفت در چمن ها، بدین صورت است که حشره کش ایمیداکلوپراید با دز دو تا سه برابر استاندارد (متعارف برای سمپاشی) و تعریف شده آن، می بایست با آب آبیاری در یک مخزنی مخلوط شود و چمن ها با این آب آبیاری شوند. این محلول می بایست به بیشتر از ۲ سانتیمتر عمق خاک نفوذ کند. هدف اصلی بیشتر از بین بردن سن اول لارو این آفت است. مبارزه با نسل های دوم و سوم مشکل تر می باشد. با مشاهده خسارت، توصیه می شود سه سال این مبارزه به صورت متوالی انجام شود تا این آفت به طور کلی از بین برود.
در باغ ها حضور این آفت را زمانی متوجه خواهید شد که به ریشه درخت خسارت وارد شده است. در زﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﻋﻼﯾﻢ ﺧﺴﺎرت، ﺑﺎ کنار زدن ﺧﺎک ﻻروﻫﺎی آﻓﺖ ﺑﻪ آسانی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ می ﺑﺎﺷﻨﺪ.
گاهی تعداد ۴۰ تا ۵۰ عدد لارو روی ریشه یک درخت دیده می شوند . لارو ها از پوست و حتی قسمت های سطحی چوب ریشه تغذیه می کنند و بدین ترتیب جریان شیره نباتی را قطع می کنند .
ﻋﻼﯾﻢ اﺻﻠی ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﻌﻒ ﻋﻤﻮمی درﺧﺖ، زردی و ﺧﺰان بی ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮگ ها ، کاهش شدید رشد شاخه ها، ریزش میوه ها و یا کوچک ماندن آن ها می باشد. این درختان بعلت قطع ریشه و آسیب رسیدن به طوقه در خاک، استحکام چندانی ندارند و به سهولت کنده می شوند و به زودی خشک می شوند.
ﻋﻼﺋﻢ اوﻟﯿﻪ آﻟﻮدگی، در ﺳﺎﻋﺎت گرم روز ﺑﺎ پژﻣﺮدگی و اﻓﺘﺎدگی ﺑﺮگها ﺧﻮدﻧﻤﺎیی می کند و دﻟﯿﻞ آن،
ﻗﻄﻊ بخشی از رﯾﺸﻪ ﻫﺎی اصلی و ﻓﺮعی درﺧﺘﺎن ﻣﯿﺰﺑﺎن می باشد. اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ خنک ﺷﺪن ﻫﻮا ﺑﺮ ﻃﺮف می شود و علائم این خسارت ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺒﯿﻪ ﻋﻼئم ﺧﺴﺎرت پوﺳﯿﺪگی ﺳﻔﯿﺪ رﯾﺸﻪ که ﻋﺎﻣﻞ آن ﻗﺎرچ روزلینا (Roselinia necatrix) است، می باشد، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ که ﺧﺴﺎرت وارد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ کرم ﺳﻔﯿﺪ رﯾﺸﻪ، از پراکنش ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﺳﻄﺢ ﺑﺎغ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.
ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ ﺑﻪ گوﻧﻪای اﺳﺖ که دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﻋﺪد ﻻرو ﺳﻦ آﺧﺮ آن، ﻗﺎدرﻧﺪ یک درﺧﺖ چهار ﺳﺎﻟﻪ گیلاس را خشک کنند. در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻻروﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ بخشی از رﯾﺸﻪﻫﺎی اصلی گیاه ﻣﯿﺰﺑﺎن، ﺿﻤﻦ اﯾﺠﺎد پژﻣﺮدگی و ﺑﺮوز خشک ﺷﺪگی روی ﺗﺎج درﺧﺖ، اﺳﺘﻘﺮار آن را ﻧﯿﺰ از ﺑﯿﻦ می ﺑﺮﻧﺪ. اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ درﺧﺘﺎن پس از آﺑﯿﺎری و در اﺛﺮ وزش ﺑﺎد ممکن است ریشه کن شوند.
لارو ها در داخل خاک بسته به تغییرات درجه حرارت فصل، تغییر محل می دهند. در ماه های گرم سال (بهار و تابستان) در نزدیکی سطح خاک فعالیت می کنند و در زمستان به اعماق خاک فرو می روند. به همین دلیل مبارزه شیمیایی پاییزه و زمستانه در مورد این لارو ها نتایج مطلوبی را نمی دهد.
این حشره دو زمستان را به صورت لارو به سر می برد و لارو ها در بهار سال سوم با گرم شدن هوا به نزیکی سطح خاک می آیند و از ریشه ها تغذیه می کنند و در اواخر بهار در همان نزدیکی سطح خاک یک محفظه گلی درست می کنند (در آنجا تبدیل به شفیره می شود) و وارد مرحله شفیرگی می شوند. دوره شفیرگی ۱۴ تا ۱۷ روز طول می کشد.
بعد از مرحله شفیرگی، حشره بالغ از شفیره خود بیرون می آید (اوج خروج حشره در تیرماه است). حشره کامل برای خروج از خاک، سوراخ هایی ایجاد می کند و خارج می شود.
مبارزه با لارو این حشره، که مرحله اصلی خسارت این آفت است، به دلیل اینکه در داخل خاک قرار دارد کار نسبتا مشکلی است.
وجود ۲ تا ۳ لارو کامل (به خصوص لارو سن ۳ که از ریشه های اصلی و قطور تغذیه می کند) در پای هر درخت می تواند سبب خشک شدن آن درخت شود.
مقابله با کرم سفید ریشه در با غ ها
یکی از روش های مقابله با آفت کرم سفید ریشه اضافه نمودن نماتد های مفید به خاک است. این روش ساه نمی باشد، چونکه می باید عوامل زیادی همانند رطوبت و دمای خاک رعایت شود.
جمع آوری و از بین بردن حشرات کامل: حشرات کامل صبح زود و قبل از گرم شدن هوا به صورت غیر فعال روی تنه و شاخه های درختان قرار دارند که با تکان دادن درخت می توان آن ها را جمع آوری نمود. همچنین با استفاده از تله های نوری می توان اقدام به جمع نمودن حشرات بالغ نمود.
بیل زدن خاک در فصل بهار مفید است چونکه موجب صدمه دیدن کرم ها می شود و یا موجب خورده شدن آن ها توسط پرندگان خواهد شد و یا تخم آن ها توسط مورچه برده می شود. همچنین می توان کرم ها را با دست جمع آوری نمود.
از بین بردن علف های هرز: کرم ها از ریشه گیاهان هرز تغذیه می کنند. بنابر این از بین بردن علف های هرز در فصل بهار می تواند مفید باشد.
مبارزه شیمیایی بایستی زمانی انجام شود که همه مراحل لاروی وجود داشته باشد. تا در یک مبارزه همه مراحل لاروی از بین بروند. این زمان هنگامی است که لارو ها در عمق کمتری از خاک هستند. بسته به منطقه و شرایط آب و هوایی نیمه دوم مرداد تا اواخر شهریور زمان مناسبی می باشد
دیازینون ( از رده سموم مجاز کشور در تاریخ ۱۴۰۱ خارج شده است) و سایر سموم فسفره همانند دورسبان ( در سال ۱۴۰۲ از رده سموم مجاز کشور خارج شده است) برای مبارزه شیمیایی با این آفت موثر هستند. از حشره کش سایپرمترین نیز در مواردی استفاده شده است.
قبل از آماده کردن حشره کش برای مقابله شیمیایی با این آفت بایستی آن درخت کاملا آبیاری شود تا خاک از رطوبت کاملا به رنگ تیره در آید.
پس از خاتمه آبیاری در همان روز یا روز بعد یا (حتی چند روز بعد) حشره کش با دو تا سه برابر دز سمپاشی آن، با آب مخلوط می شود و آنگاه بر اساس سن هر درخت ۱۰ تا ۴۰ لیتر از آن محلول، به آهستگی توسط سطلی در اطراف سایه انداز درخت ریخته می شود.
پس از اتمام ریختن محلول حشره کش پای درخت، در همان روز یا روز بعد یک آبیاری سبک انجام می گیرد. به این ترتیب محلول ریخته شده، با آبیاری دوم در داخل خاک منتشر می شود و کرم های سفید ریشه داخل خاک را نابود می سازد.
لازم به ذکر است یکی از راه های ورود و خسارت این آفت به باغ ها و زراعت ها، استفاده از کود های دامی می باشد که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
کود های دامی دپو شده ( کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و …) بویژه کود گاوی محل اصلی زمستانگذرانی و بستر مناسب حضور آفت کرم سفید ریشه هستند. لذا توصیه می شوند کود ها به صورت عادی و محافظت نشده زمان های طولانی در باغ نگهداری نشوند چون حشرات بالغ این بستر را مناسب ترین مکان برای تخم ریزی انتخاب می کنند. همچنین ممکن است کود های خریداری شده از ابتدا نیز حاوی تخم و یا لارو های این آفت باشند که بعد از پخش نمودن در مزرعه و یا زیر درختان موجب خسارت شوند.
توصیه می شود که کود ها زمان های طولانی دپو نشوند و اینکه بعد از خریداری به روش های مخصوص پوسانده شوند و سپس در مزرعه استفاده شوند. همچنین در زمان پخش کود ها، کمی دقت شود که اگر کرم های سفید ریشه در کود مشاهده شد، جمع آوری شوند و از بین بروند. در مجموع میتوان گفت که کود دامی نپوسیده یکی از عوامل ورود کرم سفید ریشه با باغ ها می باشد.