- سبدخرید خالی است.
- ادامه خرید
Sunburn (sun_scald) in citrus
ﯾکی از دﺷـﻮاریﻫـﺎی ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣﺮکبات در ﺟﻨـﻮب اﯾـﺮان، آﻓﺘـﺎب ﺳـﻮختگی ﻣﯿـﻮهﻫـﺎ در ﺗﺎﺑﺴـﺘﺎن اﺳـﺖ.
دمای بهینه برای رشد مطلوب مرکبات ۱۶ تا ۲۸ درجه سانتیگراد است. دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد موجب سوختگی برگ ها، سرشاخه های جوان و کاهش آب و کیفیت میوه می شود.
عارضه آفتاب سوختگی به بیماری جنوب غربی معروف است.
آفتاب سوختگی مرکبات زمانی اتفاق می افتد که قسمت های نرم و آسیب پذیر درخت در معرض نور شدید خورشید قرار گیرد. در حالی که میوه ها و برگ ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، مشکل آفتاب سوختگی زمانی که به پوست می رسد جدی ترین است، زیرا نمی توان آن را جایگزین کرد و ممکن است هرگز به طور کامل بهبود نیابد.
آفتاب سوختگی در پوست تنه درختان مرکبات معمولاً به صورت ضایعاتی با شکل نامنظم، قهوه ای برآمده در نقاطی که در معرض آفتاب مستقیم قرار می گیرند ظاهر می شود. این ضایعات علاوه بر نامناسب بودن، مسیر مستقیمی را برای ورود بیماری ها و عوامل بیماری زا به درخت باز می کنند.
روی میوه ها: در طرفی که میوه ها در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارند، سوزش آفتاب ایجاد می شود و منجر به افزایش ناگهانی دمای داخلی میوه می شود که باعث آسیب بافتی می شود. ابتدا به صورت ناحیه ای چروکیده ظاهر می شود که می تواند نرم و رنگ روشن تر از بافت اطراف داشته باشد. این ناحیه بعداً سفید و کاغذی می شود. ناحیه آسیب دیده اغلب به دلیل کلونیزاسیون قارچ هایی که روی بافت مرده زندگی می کنند سیاه می شود. میوه‌های نزدیک به بلوغ نسبت به میوه‌های نابالغ به آسیب‌های ناشی از آفتاب سوختگی حساس‌تر هستند. میوه های نارنگی ژاپنی نسبت به سایر میوه های مرکبات به عارضه آفتاب سوختگی حساسیت بیشتری دارند.
روی پوست: مرکبات، انبه، آووکادو، شلیل، سیب، انجیر و بسیاری موارد دیگر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. پوست، شاخه ها و ساقه آنها به راحتی آسیب می بینند و در اثر قرار گرفتن در معرض مستقیم نور شدید خورشید می میرند. علائم معمولاً شامل ترک خوردن پوست، شکافتن ساقه و سوختگی و سوختن شاخه‌ها است.
پوسته پوسته شدن شاخه های درختان از نشانه های بارز عارضه آفتاب سوختگی می باشد .
عارضه آفتاب سوختگی روی پوست تنه و شاخه ها، عموما در درختانی مشاهده می شود که به دلایل مختلف آفت یا بیماری مربوطه، شاخه و برگ کمی دارند و نور خورشید می تواند به راحتی به داخل درخت نفوذ کند. هنگامی که ساعت های طولانی پوست درخت در معرض تابش مستقیم نور خورشید (به ویژه در اواخر بهار و تمام فصل تابستان) قرار گیرد بافت های آن بخش از پوست مقدار زیادی آب خود را از دست می دهند (دهیدراته می شود) و کم کم دچار ترک خوردگی می شود و با ادامه این روند پوست به صورت لایه ای از تنه چوبی درخت جدا می شود.
این عارضه بیشتر روی سطح بالایی شاخه هایی مشاهده می شود که در زاویه عمود به تابش نور خورشید قرار دارند . روی تنه اصلی درختان نیز می تواند این عارضه بوجود بیاید اما این پوسته پوسته شدن روی تنه ممکن است بعلت ضعف درخت و و شیوع بیماری های ویروسی پسوروز و یا بیماری قارچی دیگر نیز باشد.
روی برگ‌ها: به‌طور غیرمعمول مناطق وسیعی از رنگدانه‌های روشن تا سفید ظاهر می‌شوند و گاهی اوقات برگ‌های سوخته و خشک می‌شوند. عارضه آفتاب سوختگی برگ های مرکبات (بعلت ساختار و ضخامت برگ) بسیار کمتر از میوه و شاخه مشاهده می شود. اما در شرایط شدید و عدم رطوبت کافی خاک برای مدت طولانی ممکن است ایجاد شود و موجب ریزش برگ و در ادامه موجب مرگ درخت نیز می شود.
عموما درختان در شرایط دمای بالا و رطوبت کم خاک، برگ های خود را جمع می کنند. بدین ترتیب سطح تماس با نور خورشید را کاهش می دهند و این عارضه بعد از آبیاری و تامین رطوبت مورد نیاز درخت از بین می رود (مجدد برگ ها باز می شوند و به حالت اول خود بر می گردند).
خسارت آفت سوختگی روی تنه درختان به مراتب مهم تر و مهلک تر از خسارت روی برگ و میوه ها می باشد.
عارضه آفتاب سوختگی در برگ ها ایجاد نقاط صمغی می نماید و برگ ها تیره و چرب می شوند. قهوه ای شدن برگ ها نشانه آفتاب سوختگی آن ها می باشد.
احتمالا بروز میوه های آفتاب سوخته در جهت جنوب غربی بیشتر است.
میوه هایی که در بخش بیرونی درخت هستند، بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار دارند.
عارضه آفتاب سوختگی بیشتر در باغ های مرکبات جنوب کشور مسئله ساز می باشد. در باغ های مرکبات شمال این عارضه در بعضی از سال ها، که روزهای تابستان مداوم گرم و بدون روز های ابری است بیشتر اتفاق می افتد. این موضوع در سال های اخیر (امروز سال ۱۴۰۲) بعلت گرم شدن هوای کره زمین در همه مناطق و من جمله شمال کشور، بیشتر و فراگیر تر شده است.
آفتاب سوختگی ممکن است بعلت تابش مستقیم نور خورشید و یا وزش باد های گرم و خشک همراه با رطوبت ناکافی جذب شده از ریشه ها باشد.
افزایش دفعات آبیاری می تواند به کاهش آفتاب سوختگی میوه مرکبات کمک کند. زمانی که علائم آفتاب سوختگی روی میوه ای مشاهده شد دیگر آن میوه به ظاهر اولیه خود بر نخواهد گشت و تنها با روش های کنترلی می توان از خسارت بیشتر این عارضه روی میوه های دیگر جلوگیری نمود.
روش های پیشگیری و کنترل آفتاب سوختگی میوه مرکبات:
۱- افزایش میزان و دفعات آبیاری در فصول گرم
۲- استفاده از کود های تقویتی قبل از ظهور علائم آفتاب سوختگی
درختان دچهار کمبود کلسیم، کاهش میزان این عنصر در بافت پوست میوه را در آینده به همراه خواهد داشت که این موضوع موجب کاهش ضخامت پوست میوه و درنتیجه حساس شدن میوه به عارضه آفتاب سوختگی و ترکیدگی میوه می شود. لذا تغذیه درختان با کود های کلسیم (دو تا سه مرحله محلول پاشی از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیر ماه به فاصله هر دو هفته در مازندران) به ویژه در مراحل اولیه رشد میوه در استحکام پوست میوه و مقاومت آن در برابر عارضه آفتاب سوختگی و ترکیدگی میوه در آینده موثر خواهد بود. دیده شده است که در زمان بروز علائم آفتاب سوختگی ، باغداران جهت مقابله و جلوگیری از گسترش این عارضه اقدام به محلول پاشی درختان با کود های کلسیم می نمایند. این اقدام ممکن است کمی موثر باشد ولی تاثیر آن در مقابله و پیشگیری خیلی نخواهد بود.
۳- استفاده از توری‌های سایه‌اندازهای مخصوص که میزان و شدت نور خورشید را کاهش می‌دهد. این روش در باغات مرکبات جهرم در استان فارس آزمایش‌شده و نتیجه آن رضایت‌بخش و مؤثر بوده است. اما نیازمند صرف هزینه های بسیار بالا می باشد.
کائولین علاوه بر کاهش تعرق (درنتیجه تأثیر بر عملکرد روزنه‌های برگ) و تنفس برگ‌ها قادر است به میزان یک تا ۶ درجه سلسیوس حرارت سطح برگ را کاهش دهد. کائولین بر میزان فتوسنتز سطح برگ اثر منفی ندارد و در بعضی موارد حتی باعث بهبود آن نیز میشود. پودر کائولین به دلایل مختلف باعث فرار دادن حشرات از سطح درختان میشود. میزان مصرف کائولین پنج کیلو در ۱۰۰ لیتر یا ۵۰ کیلو در هزار لیتر آب توصیه میشود (پنجاه گرم در یک لیتر آب) و همچنین سمپاش حتماً باید مجهز به همزن باشد. استفاده از مایع صابون کشاورزی باعث ماندگاری بهتر پودر روی برگ‌های درخت میشود. زمان محلول‌پاشی می‌بایست در صبح زود و حداکثر تا ساعت هشت صبح و یا غروب آفتاب صورت گیرد و فقط بخش بیرونی درخت محلول‌پاشی شود.
به صورت تجربی استفاده از کائولین برای مرکبات را ۳۰ کیلو در هزار در نظر می گیرند ولی بایستی توجه شود، بعد از اینکه سمپاشی تا انتهای باغ را انجام داده اید می بایست برگشت و دوباره روی درختان کائولین پاشی شده را کائولین پاشی نمود تا اینکه یک لایه سفید کاملا روی برگ ها و میوه ها ایجاد شود. همچنین بایست در نظر داشت که کائولین با بارندگی شسته می شود و برای کارایی خوب بعد از بارندگی ملزم به تکرار سمپاشی خواهید بود.
آفتاب سوختگی روی برگ و میوه مرکبات تنها در روز های گرم سال اتفاق می افتد.
هرس سنگین و کاهش شاخه و برگ درختان می تواند موجب آفتاب سوختگی شود.
آفتاب سوختگی توان آن را دارد که درختان جوان را نیز از بین ببرد.
کنترل آفتاب سوختگی تنه (پوست) درختان مرکبات:
پوست درخت مرکبات به گرما و تشعشع مستقیم نور خورشید حساس است و به راحتی خسارت می بیند و از بین می رود. خسارت آفتاب سوختگی به پوست درخت ممکن است سال ها طول بکشد که درخت بهبود یابد و یا ممکن است هرگز به صورت کامل بازسازی نشود. درمان پوست تنه یا شاخه هایی که دچار آفتاب سوختگی شده است ممکن نیست و تنها می توان با قطع و یا هرس نمودن آن شاخه ها اقدام به حفظ درخت نمود.
تنه درختان نارنگی انشو نسبت به سایر درختان مرکبات به عارضه آفتاب سوختگی حساسیت بیشتری دارد.
طیف گسترده ای از ارقام مرکبات به آفتاب سوختگی حساس می باشند.
تشعشعات ماورای بنفش و مادون قرمز موجب آفتاب سوختگی در تابستان و همچنین در زمستان می شود.
در درختانی که شاخه و برگ کمی دارند، برای جلوگیری از آفتاب سوختگی پوست تنه ، تمامی پوست تنه درخت با رنگ سفید (ماست مالی) نقاشی نمایید. چون این رنگ نور را منعکس می کند. رویش ها و یا جوانه های جدید می توانند از میان این رنگ های سفید بدون مشکل رشد کنند.
درختی که شاخه و برگ کمی دارد برای جلوگیری از آفتاب سوختگی حتما تنه درخت بایستی نقاشی شود. درختانی که بعلت سرمازدگی یا سرمای زمستانه شاخه و برگ روی آن ها هرس شدید شده اند نسبت به خسارت آفتاب زدگی تابستان حساس می باشند.
پوشش تنه درختان به سه طریق ممکن است:
۱- مخلوط رنگ پلاستیک ( از رنگ فروشی ها) و آب. رنگ پلاستیک فاقد بو است. زود خشک می شود. سالم و بی ضرر است و با آب ترکیب می شود.
۲- آهک هیدراته و آب
۳- پوشاندن تنه با پوشش های پلاستیکی
سفید کردن تنه درختان مانع از آفتاب سوختگی در تابستان و زمستان می شود. اگر از آهک هیدراته به همراه سولفات مس استفاده شود (محلول بردو در بخش گوناگون توضیح داده شده است) علاوه بر جلوگیری از آفتاب سوختگی موجب ضدعفونی و نقش کنترل کننده بیماری قارچی فیتوفتورایی (گموز) را نیز به همراه دارد.
رطوبت ناکافی در خلال دوره هایی که دما بالاست خطر آفتاب سوختگی را افزایش می دهد. عوامل بیماری (عموما قارچی) از محلی که پوست دچار آفتاب سوختگی شده است به سرعت به قسمت های آفتاب سوخته وارد می شود و خسارت این عارضه را تشدید می کند.
درختان مرکبات به هرس بهار و تابستان حساس می باشند و از دلایلی که درختان مرکبات را در این دو فصل هرس نمی کنند شامل:
۱– هرس درختان در بهار و تابستان که باعث از دست رفتن آب و وارد شدن تنش به درخت میشود.
۲- ورود نور و گرما بیشتر به داخل کانوپی و افزایش تبخیر و تعرق بیشتر.
درختانی که شاخه و برگ های خوبی دارند که موجب پوشش تنه درختان می شوند رنگ آمیزی تنه به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی بهتر است انجام شود ولی ضروری نیست.
کنترل آفتاب سوختگی برگ درختان مرکبات:
سطح بالایی برگ مرکبات نسبت به سطح زیرین آن به تشعشات نور خورشید بسیار مقاومتر است. اگر برگ درختان مرکبات به طور ناگهانی و یا به هر دلیل تغییر جهت دهند و سطح زیرین آن در معرض تابش مستقیم خورشد قرار گیرد. بروز لکه انگومی و حالت برنزه در این برگ ها بوجود می آید و برگ ها دچار آفتاب سوختگی می شوند. خسارت آفتاب سوختگی روی برگ های مرکبات در درجه اهمیت پایینی قرار دارد. چونکه آفتاب سوختگی برگ ها بسیار کمتر اتفاق می افتد و اینکه عموما برگ های دچار آفتاب سوختگی بعد از برداشت میوه، به همراه هرس درختان حذف می شوند.
متأسفانه هیچ راه خوبی برای درمان درخت مرکبات با سوزش آفتاب وجود ندارد. تنها روش موثر پیشگیری است. آفتاب‌سوختگی در درختان جوان با پوست ظریف‌تر خطرناک‌ترین حالت خود را دارد. اگر در حال کاشت درختان جدید هستید و در آب و هوای با روزهای طولانی، گرم و بسیار آفتابی زندگی می کنید، سعی کنید در مکانی بکارید که کمی سایه بعد از ظهر دارد. همیشه گیاهان خود را تا حد امکان سالم نگه دارید و به آنها آب و کود مناسب بدهید. یک درخت سالم بهتر می تواند از هر مشکلی از جمله سوزش آفتاب جان سالم به در ببرد.
هنگام هرس مراقب باشید – گردش هوا خوب است، اما یک تاج برگ فراوان به طور طبیعی از میوه و پوست درخت شما در برابر نور شدید خورشید محافظت می کند. توصیه شده است که تنه درختان مرکبات را با رنگ سفید (۱ قسمت رنگ لاتکس سفید، ۱ قسمت آب) رنگ آمیزی کنید. در حالی که این یک فرم موثر از ضد آفتاب است، اما ظاهر ناخوشایندی دارد و دیگر به اندازه کافی استفاده نمی شود.
عارضه افتاب سوختگی یا لکه سوختگی روی پوست تنه درختان مرکبات در زمستان نیز ممکن است اتفاق بیافتد. پوست تنه درختان زمانی که در آب و هوای سرد زمستان، با روزهای گرم و تشعشعات شدید خورشید مواجه شود عارضه آفتاب سوختگی روی پوست تنه رخ می دهد. بدین صورت که نور خورشید با گرم کردن پوست درخت آن را از خواب زمستانه بیدار می کند، در حالیکه ریشه و و دیگر اندام ها در خواب می باشند. لذا ریشه نمی تواند آب و مواد لازم برای پوسته که فعال شده است فراهم نماید. بنابراین آن بخش یا آن قسمت از پوست تنه می میرد و با رسیدن فصل بهار آن بخش از بین رفته می باشد و کارایی برای انتقال مواد غذایی به ریشه نخواهد داشت و این موضوع منجرب میشود که ریشه نیز در ادامه ضعیف شود و ریشه ضعیف مستعد به بیماری های قارچی می شود.
