معرفی برخی کنه کش ها و اینکه چرا کنه کش ها سیستمیک نیستند

کنه ها و تریپس ها به این گونه رفتار می کنند که یک خراش روی سطح برگ می دهند و منتظر می شوند که شیره پرورده یا محتوای سلولی از سطح برگ خارج شود. سپس آن حباب مایع کوچک را که خارج می شود را شروع به مکیدن می کنند. مقدار تغذیه هر کنه کم است و شیره نباتی زیادی نمی خورد.

جمعیت زیاد کنه ها و زخم های زیاد و کوچک موجب ضعیف شدن گیاه و یا ضعف گیاه می شود.

میزان کم حباب یا قطره تراوش یافته، بعلت وجود مواد قندی موجب جذب گرد و غبار می شود و برگ در تماس زبرتر لمس می شود.

عدم استفاده از کنه کش های سیستمیک نیز بعلت تغذیه کم کنه ها از شیره پرورده می باشد چونکه با تغذیه پایین آن ها، بالطبع مقدار جزئی سم وارد بدن آن ها شود که این مقدار جزئی نمی تواند کنه ها را از بین ببرد. آفات مکنده دیگر نظیر شته ها و شپشک ها، میزان تغذیه بالایی از شیره پرورده دارند. در شته ها دائما شیره پرورده از بدن آن ها می گذرد. بخش پروتئینی و قند آن ها جذب می شود و ماباقی به صورت عسلک دفع می شود. این مصرف زیاد شیره پرورده، نتیجه آن تجمع آفت کش در بدن آن ها خواهد بود که موجب از بین رفتن آن ها خواهد شد.

دو عامل یا فاکتور مهم برای مقابله شیمیایی با کنه ها، تریپس و سفید بالک ها وجود دارد:

1. پخشیدگی مناسب آفت کش روی سطح برگ که جمعیت بالا و پرتحرک کنه های را پوشش دهد.
2. دومین فاکتور و مهمترین فاکتور آن است که آفت کش بتواند از روی برگ خودش را به پشت برگ برساند که به آن قابلیت نفوذ موضعی یا Translaminar گفته می شود. ویژگی که سم بتواند از روی برگ خودش را به پشت برگ برساند حرکت ترنس لامینار گویند. به صورتی که روی برگ سمپاشی شود آفاتی که زیر برگ قرار دارند از بین بروند. قابلیت ترنس لامینار هرقدر برگ نازک تر و جوان تر باشد بیشتر است. هرچه برگ خسارت بیشتری دیده باشد از قابلیت ترنس لامینار آفت کش کاسته می گردد. هرچه برگ مسن تر باشد، لایه کوتیکولی ضخیم تر می شود و حرکت آفت کش کمتر و گاهی کاملا متوقف می شود .

البته خوشبختانه کنه ها به برگ های جوان و جوانه ها ابتدا حمله می کنند بنابراین با شروع به موقع مبارزه، مهار می شوند.

تفاوت حشره کش های با قابلیت نفوذی و حشره کش های سیستمیک:

حشره کش های با قابلیت نفوذی (Translaminar) نوعی حشره کش است که فقط مسافت های کوتاه تری در گیاه به ویژه در برگ طی می کند ، در حالی که حشره کش های سیستمیک نوعی حشره کش است که در سراسر گیاه حرکت می کند. بنابراین ، این تفاوت اصلی بین حشره کش های با قابلیت نفوذی (Translaminar) و حشره کش های سیستمیک است. علاوه بر این ، حشره کشهای Translaminar به طور معمول به مدت ۱۴ روز در محیط ادامه می یابد ، در حالی که حشره کش های سیستمیک به طور معمول به مدت ۱۰۰ روز در محیط ادامه می یابد.

بنابراین برای مقابله با کنه ها توصیه می شود از کنه کش هایی استفاده شود که تماسی هستند و قابلیت نفوذی خوبی دارند.

آبامکتین از کنه کش های تماسی خوب با قابلیت نفوذ بالا می باشد.

اورتوس نیز قابلیت نفوذپذیری خوبی دارد.

معرفی برخی کنه کش ها

نئورون (بروموپروپیلات ۲۵% EC)

کنه کش نئورون (بروموپروپیلات) کنه کش تماسی، با مقداری خاصیت نفوذی و تدخینی است. این کنه کش برای کنه‌های مقاوم به ترکیبات کلره و فسفره نیز مؤثر است و خاصیت کنه‌کشی و تخم‌کشی مناسب دارد. کنه کش نئورون به میزان یک لیتر در هزار لیتر آب برای مقابله با کنه های قرمز و کنه تارتن موثر است. این کنه کش اثر ضربه­ ای داشته و دوام بسیار بالا دارد.

بروموپروپیلات اثر اولیه شدید و دوره محافظتی متوسطی دارد ( ۸ تا ۱۰ روز). این ترکیب، بر کنه های بالغ و لارو و تخم های تابستانه بسیار موثر است. به دلیل تماسی بودن بروموپروپیلات بایستی تمام اندام های هوایی گیاهان کاملا آغشته به سم شود

در کشور مالزی عموما از کنه کش نئورون برای مقابله با کنه ها در گیاهان زینتی استفاده می شود.

میزان مصرف کنه کش نئورون، معمولا یک لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

انویدور (اسپیرودیکلوفن ۲۴% SC)

کنه کش انویدور (اسپیرودیکلوفن) یک حشره کش/کنه کش متعلق به کلاس شیمیایی کتوئنول ها یا اسیدهای تترونیک با اثر تماسی، ماندگاری طولانی و طیف وسیع است. اسپیرودیکلوفن از طریق تماسی با تخم کنه، تمام مراحل پورگی و ماده های بالغ فعال است (نر بالغ تحت تأثیر قرار نمی گیرد).

در عموم منابع کنه کش انویدور را تنها یک کنه کش انتخابی و غیر سیستمیک با اثرفقط تماسی معرفی کرده اند که ایجاد اختلال در تکامل کنه ها نموده و از سنتز چربی ممانعت میکند.

بهترین زمان مصرف قبل از ظاهر شدن پوره های کنه می باشد .

بنابراین زمانی که کنه های بالغ را که در حال حرکت هستند را بعنوان عامل خسارت مشاهده نموده اید و با در نظر داشتن اینکه تشخیص ماده یا نر بودن کنه ها مشکل است، توصیه می شود که از کنه کش انویدور به تنهایی استفاده نشود. به دلیل اینکه ممکن است جمعیت کنه های متحرک مربوط به نرهای بالغ باشد که حضور فعال دارند و انویدور روی آن ها بی اثر است . در این هنگام حتما بایستی از یک کنه کش بالغ کش نیز به همراه انویدور استفاده شود.

در منابعی نیز آمده است اسپیرودیکلوفن فقط تخم های فعال را کنترل می کند و تاثیری روی تخم های زمستان گذران ندارد، بنابراین از سم پاشی در زمستان خودداری کنید. بهترین زمان مصرف قبل از تفریخ تخم های کنه می باشد.

میزان مصرف کنه کش اسپیرودیکلوفن، معمولا نیم لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

نیسورون (هگزی تیازوکس ۱۰% EC)

هگزی تیازوکس کنه کشی غیر سیستمیک است که بصورت تماسی و گوارشی و با خاصیت نفوذی مناسب اثر می‌کند. این ترکیب اثر کشندگی زیادی بر روی تخم، لارو و پوره کنه ها دارد ولی اثر آن روی کنه های بالغ کمتر است، با این وجود موجب عقیمی تخم کنه ها می شود و کنه های ماده مسموم قادر به تولید تخمهای زنده نیستند. زمانیکه جمعیت کنه های بالغ خیلی زیاد باشد این ترکیب را میتوان با یک کنه‌کش مؤثر (مثل فن پیروکسی میت و آبامکتین) روی کنه های بالغ مصرف نمود.

میزان مصرف کنه کش نیسورون، معمولا نیم لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

آپولو (کلوفنتزین ۵۰% SC)

این کنه کش با اختلال در رشد سلولی و ممانعت از رشد جنین در داخل تخم ، اثر تخم کشی خوبی داشته و درضمن موجب کنترل پوره های کنه های قرمز اروپایی می گردد، ولی روی کنه های بالغ اثری ندارد.

لذا در هنگام مشاهده طغیان کنه قرمز می توان برای مقابله با تخم و پوره های این آفت از کنه کش آپولو و مقابله با کنه های بالغ آن از کنه کش اورتوس و یا نئورون استفاده نمود.

در هنگام سمپاشی با کنه کش آپولو، سم پاشی کل گیاه مخصوصا سطح پشتی برگ ها ضروری است

زمستانگذرانی کنه های قرمز در زمستان های سرد به صورت تخم در زیر پوست درخت، لای جوانه ها و محل اتصال سرشاخه ها می باشد. در زمستان های معتدل این آفت علاوه بر تخم به صورت پوره و افراد بالغ نیز زمستانگذرانی می کنند.

کنه های نقره ای به صورت ماده های بالغ زمستان گذران (به رنگ نارنجی) عموما در بستر زمین به خواب زمستانی می روند. (کنه های نقره ای عموما با گرم شدن هوا در اواخر بهار ظاهر می شوند).

کنه دو نقطه ای ماده بالغ حدود ۰.۵ میلی متر طول، بیضی شکل و در عقب گرد است. رنگ آن می تواند از نارنجی، سبز روشن و تیره، قهوه ای مایل به قرمز و سیاه متفاوت باشد و اغلب به محصولات غذایی بستگی دارد.

با توجه به دو پاراگراف بالا، سمپاش زمستانه ای که در ماه اسفند روی درختان مرکبات انجام می شود به منظور از از بین بردن عموم آفات به ویژه حشرات مضر در مراحل تخم، شفیره و حشرات بالغ (توسط روغن امولسیون شونده) و از بین بردن تخم های آ فت کنه قرمز (توسط کنه کش های آپولو، انویدور و یا نیسورن) می باشد. در ماه اسفند کنه نقره ای به صورت کنه ماده بالغ در سطح خاک و یا داخل خلل فرج آن در حال زمستگذرانی است و از آسیب سمپاشی مصون می ماند.

میزان مصرف کنه کش آپولو، نیم لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

اورتوس (فن پیروکسی میت SC 5%)

اورتوس، کنه کشی غیر سیستمیک، تماسی و گوارشی از گروه فنوکسی پیرازول ها است، که طیف وسیعی از کنه ها را در سنین مختلف پورگی، لارو و کنه بالغ در بسیاری از درختان میوه و مرکبات کنترل می کند. فن پیروکسی میت خاصیت نفوذی بالائی دارد.

این محصول از انتقال الکترون در میتوکندری ها ممانعت می کند و گاهی اوقات ممانعت کننده از سنتز کیتین در لارو می باشد. و اثر ضربه ای شدید برای سنین مختلف پوره، کنه بالغ دارد.

مصرف فن پیروکسی میت در ابتدای فصل موجب کاهش جمعیت پوره ها می گردد. کنه بالغ در زمان تورم جوانه برگ فعالیت خود را آغاز می کند که مصرف در این زمان موجب کاهش جمعیت تخم ریز میگردد.

باید توجه داشت که از محلول پاشی این سم در مرحله گلدهی می بایست پرهیز نمود ، زیرا ممکن است موجب عقیمی تخمدان گل گردد.

اورتوس عموما کنه کش تخم کش محسوب نمی شود (به غیر از تخم در سایر مراحل رشدی، کنه ها را از بین می برد). در فصل بهار و تابستان برای کنترل کلیه مراحل زیستی کنه ها بهتر است فن پیروکسی میت همراه با یک کنه کش با خاصیت تخم کشی مانند نیسورون مخلوط گردد. در سمپاشی فصول پاییز و زمستان مرکبات توصیه می شود برای کنترل تخم کنه ها ، فن پیروکسی میت همراه با روغن ولک (ده لیتر در هزار لیتر آب) استفاده گردد.

فن پیروکسی میت همچنین کنه های تارتن و دیگر کنه ها را درگلخانه های خیار،گوجه فرنگی، فلفل،گیاهان زینتی ( شامل گیاهان زینتی برگی و گل دهنده ) نهالستان‌ها و درختان سوزنی برگ کنترل میکند.

• این کنه کش خاصیت حشره کشی مناسبی از خود نشان می دهد، بطوریکه علاوه بر کنه ها- زنجرکها، شپشکهای آردآلود و پسیلها را نیز کنترل می کند.

میزان مصرف کنه کش اورتوس، نیم لیتر در هزار لیتر آب می باشد.

آبامکتین ۱.۸% EC

آبامکتین کنه کش و حشره کشی است که دارای خاصیت تماسی و گوارشی بوده و از لحاظ آفت کشی تاثیر تدریجی دارد ولی اثر فلج کنندگی آن بسرعت بروز می‌کند.

آبامکتین فعالیت سیستمیک محدودی دارد بطوریکه پس از محلول پاشی روی گیاه سریعاً به درون برگ نفوذ کرده و به مدت طولانی میتواند در آنجا بماند و با تغذیه حشرات مکنده جذب بدنشان میشود. مقدار سمی که جذب گیاه نشده است سریعاً تجزیه میشود.

آبامکتین روی حالات متحرک کنه ها بویژه و عموما کنه نقره ای (کنه تار عنکبوتی) موثر است، کنه ها را به سرعت بی حرکت میکند ولی ممکن است مرگ آنها ۳ تا ۵ روز طول بکشد.

آبامکتین همانند اورتوس تخم کش نمی باشد لذا توصیه می شود در شرایط مشاهده و طغیان آفت کنه نقره ای، به همراه کنه کش آبا مکتین از یک کنه کش تخم کش همانند انویدور و یا نیسورن نیز استفاده شود.

تاثیر آبامکتین در سیستم عصبی و در رابطه با اثر بازدارندگی آن بر گیرنده های گاماآمینوبوتیریک اسید (GABA) در سیناپسها می‌باشد. GABA یک ناقل شیمیایی بازدارنده در سیناپسهای مغزی مهره داران و سیناپسهای عصبی- ماهیچه ای در بی مهره گان می‌باشد که اثر خود را با افزایش نفوذ پذیری غشاء ناحیه پس سیناپسی نسبت به یون کلر اعمال می‌کند.

میزان مصرف کنه کش آبامکتین، عموما نیم لیتر در هزار لیتر آب می باشد و توصیه می شود برای کارایی بیشتر این کنه کش روی درختان مرکبات، حداقل ۲.۵ لیتر روغن امولسیون شونده در هزار لیتر آب به آن اضافه شود.

reza malek

همه پست های نویسنده