Magnesium
عنصر منیزیم به صورت کاتیون منیزیم Mg۲+ جذب ریشه گیاهان می شود.
منیزیم بخشی از ملکول کلروفیل را تشکیل می دهد و در فعل و انفعالات آنزیمی نقش دارد.
منیزیم تنها جز معدنی ملکول کلروفیل است. منیزیم تنها عنصر فلزی موجود در کلروفیل است که در مرکز ملکول کلروفیل قرار دارد.
منیزیم در ساخته شدن روغن در گیاه دخالت دارد و موجب جذب فسفر در گیاه می شود و نیز در تولید هیدروکربن ها و مواد قندی موثر است.
منیزیم انتقال دهنده فسفر به دانه گیاهان است و همچنین فعال کننده آنزیم های دهیدروژناز و دی کربوکسیلاز می باشد و در تنفس سلولی اهمیت دارد.
این عنصر فعال کننده آنزیم ها است و در اعمال فرایند اکسیداسیون و احیا در گیاه نقش دارد و عامل جداسازی ملکول اکسیژن در فتوسنتز است.
منیزیم در متابولیسم کربوهیدرات ها و سنتز اسید نوکلئیک دخالت دارد.
منیزیم در انتقال و حرکت کربوهیدرات ها از برگ (منبع) به دیگر قسمت های درخت و همچنین در جذب و انتقال فسفر تاثیر دارد.
از نشانه های کمبود منیزیم در گیاه، زردی بین رگبرگ ها می باشد (رگبرگ ها سبز و بین رگبرگ ها زرد).
نشانه کمبود منیزیم همانند نشانه کمبود روی، آهن و منگنز رگبرگ ها سبز و بین رگبرگ ها زرد می شود. اما در کمبود آهن نشانه ها روی برگ ها بالایی و جوانه ها است ولی در کمبود منیزیم در برگ های پیر و قدیمی می باشد.
کمبود منیزیم مستقیم روی میوه تاثیر نمی گذارد، اما با ایجاد تنش موجب کاهش عملکرد می شود.
گیاهانی که کمبود منیزیم دارند نمی توانند به خوبی آب جذب کنند و به خوبی از نور خورشید استفاده کنند.
وجود لکه ها یا نقاط ریز رد رنگ روی برگ های برخی از گیاهان، نشانه کمبود منیزیم می باشد.
کلسیم زیاد در خاک، بازدارنده جذب منیزیم می باشد و منیزیم زیاد در خاک، بازدارنده جذب کلسیم می باشد.
کمبود منیزیم بیشتر در خاک های شنی است که دچار آبشویی هستند.
کود آبیاری با سطح بالای نیترات آمونیوم موجب کمبود منیزیم می شود.
این عنصر در خاک سریع شسته می شود و از دسترس گیاه خارج می شود. برای رفع این کمبود معمولا از سولفات منیزیم و کمتر از کربنات منیزیم استفاده می شود.
محلول پاشی سولفات منیزیم ۲ تا ۵ کیلو در هزار لیتر آب و تا ۳ مرتبه برای تامین و رفع کمبود منیزیم در مرکبات توصیه می شود.
اولین محلول پاشی برای مرکبات، عموما در اوایل خرداد (با تشکیل و شروع به درشت شدن میوه) و مراحل بعدی به فاصله دو هفته انجام می گیرد.
بعلت تحرک بالای این عنصر، می توان منیزیم را محلول پاشی نمود. منیزیم یکی از عناصری است که برگی تاثیر بسیار خوب و جذب بالایی دارد (پمپ کربوهیدرات یک روز بعد از محلول پاشی می تواند آن را پمپ کند).
زمانی که رشد شاخه و برگ ها زیاد و رشد ریشه کم باشد (نسبت رشد ریشه به شاخه کم شود)، کمبود پتاسیم و منیزیم را شاهد خواهیم بود و زمانی که رشد شاخه و برگ ها کم و رشد ریشه زیاد باشد (نسیت رشد ریشه به شاخه زیاد باشد) کمبود ازت و فسفر را شاهد خواهیم بود.
نشانه های کمبود منیزیم ابتدا روی برگ های پیر مشاهده می شود.
کمبود منیزیم در برگ ها به وضوح دیده می شود. از آثار کمبود منیزیم زرد شدن حاشیه خارجی برگ ها و بروز یک محدوده مثلثی شکل به شکل V معکوس می باشد. برگ های زرد شده ( در ادامه تمام برگ ممکن است برنزی رنگ شود) در پائیز ریزش می کنند و اگر کمبود شدید وجود داشته باشد، برگ ها تماما می ریزند و موجب مرگ سرشاخه می شوند.
زیادی پتاسیم و کلسیم در خاک بازدارنده جذب منیزیم می باشد (با مصرف شدید پتاس، کاهش منیزیم عارض می شود). از نشانه های کمبود منیزیم رنگ پریدگی بین رگبرگ ها شامل برنزی یا قرمز شدن بین رگبرگ ها، رنگ پریدگی تمام گیاه، در مواردی صورتی شدن رگبرگ های برگ های قدیمی برخی از گیاهان و توسعه سوختگی و یا نکروزه شدن بین رگبرگی در برخی گیاهان می باشد.
منیزیم در تولید کلروفیل بکار می رود و در عمل فتوسنتز نقش موثر دارد.
منیزیم یک عنصر متحرک می باشد و علائم کمبود آن که زردی بین رگبرگ ها است ابتدا در برگ های پیر مشاهده می شود.
درختانی که دچار کمبود منیزیم هستند، مستعد به خسارت یخبندان می باشند.
با کمبود منیزیم، اندازه و عملکرد میوه می تواند به طور ثابت کاهش یابد.
بعلت کمبود منیزیم ممکن است که برگ ها پیش از رسیدگی میوه ها ریزش و شاخه ها پژمرده شوند (بهتر است این شاخه های کم برگ و یا بی برگ و پژمرده ، بعلت اینکه ممکن است مورد حمله یا سرایت قارچ ها قرار گیرند هرس شوند).
برخی از گیاهان به منیزیم بیشتری احتیاج دارند و غلظت منیزیم در بافت آن گیاهان با غلطت فسفر مقایسه می شود.
کمبود منیزیم در گیاه زینتی شمعدانی بیشتر دیده می شود و از علائم و نشانه های آن می توان به زردی یا زالی لبه و یا بخش بیرونی و بین رگبرگ ها در برگ های پایینی اشاره نمود. بایستی در نظر داشت که اگر این علایم در بخش های بالایی گیاه دیده شود ممکن است بعلت پی اچ پایین و یا بالای خاک باشد که موجب اختلال در جذب عناصر آهن، روی، منگنز شده است.
کمبود کلسیم که به ندرت در برگ ها اتفاق می افتد همانند کمبود منیزیم است با این تفاوت که در کمبود منیزیم رگبرگ اصلی سبز باقی می ماند ولی در کمبود کلسیم رگبرگ اصبلی نیز زرد می شود.
کمبود منیزیم موجب کاهش مقدار کلروفیل می شود وبه همین دلیل موجب زردی برگ ها می شود. بدون وجود این منیزیم و در ادامه کاهش کلروفیل زندگی گیاه به شدت مختل می شود.
کمبود منیزیم در گیاهان با میوه های پردانه بسیار شدیدتر از گیاهان با میوه های کم دانه می باشد.
علائم کمبود منیزیم معمولا در اواخر فصل در نباتات ظاهر می شود. این علائم ابتدا در برگ های پیر شروع می شود و به تدریج به طرف برگ های جوان پیشروی می کند.
برگ ریزان یکی دیگر از علائم کمبود منیزیم است و این حالت بیشتر در درختان میوه مشاهده می شود.