ازت (نیتروژن)

ازت به دو فرم آنیون نیترات (NO_۳^– ) و کاتیون  آمونیم (NH_۴⁺) توسط ریشه گیاهان جذب می شود.عموما به صورت نیتراتی جذب می شود. تبدیل این فرم ها به دمای خاک، مواد آلی و فعالیت میکروبی خاک بستگی دارد.

بیشترین نیاز به ازت در زمان گلدهی درخت است، درحالی که کمترین جذب از خاک در این زمان صورت می پذیرد. در این زمان درجه حرارت هوا به بالای صفر بیولوژیک (مابین ۱۶-۱۷ درجه سانتیگراد) رسیده است و قسمت های هوایی درخت بیدار شده است و گل دهی آغاز می شود. اما ریشه درختان هنوز در خواب است  و این اختلاف فاز ۱۵ تا ۲۰ روز طول می کشد. به دلیل حرکت سینوسی گرما در خاک، در این زمان هرچه کود پای درخت بریزیم تاثیری ندارد و هیچ کمکی به درخت نمی کند. راندامان خوب کود دهی درختان در ماه اسفند، متاسفانه کمتر از ۱۵ درصد است.

ازت مهمترین عنصر در تغذیه درختان میوه می باشد که تعیین کننده رشد رویشی (رشد سبزینه) درخت است.

ازت در رشد رویشی، گلدهی، تشکیل میوه، عملکرد محصول، رسیدگی میوه ها و مسائل فیزیولوژی پس از برداشت در اکثر محصولات باغبانی دخالت دارد.

ازت در ساخت ترکیبات پروتئین، اسید های آمینه و کربوهیدرات ها نقش فعال دارد.

ازت و میزان آن در رنگ بندی میوه ها موثر است.

ازت بعنوان غذای اصلی درخت و نقش عمده در سبزینه درخت دارد و سبزی و شادابی به درخت می دهد.

کمبود ازت به صورت سبز روشن تا زرد در کل درخت و بدون هر گونه الگوی خاصی در برگ ظاهر می شود. در شرایط کمبود خفیف، شاخ و برگ ها سبز روشن خواهند بود و با تشدید شرایط به زرد تبدیل می شوند.

ازت در گیاه به شدت متحرک می باشد و از آنجایی که اندام های جوان و در حال رویش درختان میوه، نیاز زیادی به ازت دارند این عنصر به قسمت های در حال رویش منتقل می شود.

ازت در گلدهی بسیار موثر می باشد و باعث افزایش گلدهی در  درختان میوه می شود، لذا تشکیل میوه و عملکرد را افزایش می دهد.

دادن کود حیوانی با ازت غنی شده، باعث افزایش اندازه میوه ها می شود.

 ازت به طور غیر مستقیم بر حجم میوه اثر خواهد داشت.

درخصوص تامین ازت در درختان مرکبات، توصیه می شود که :

(میزان استفاده کود ازته براساس آزمون خاک در نظر گرفته می شود)

نیمی از مصرف سالیانه درخت را (۱.۲) قبل از زمان شکوفه دهی در شرایط عادی هوا، اواخر بهمن یا اوایل اسفند که درختان بیشترین نیاز را  دارند انجام شود. (اگر در مازندران سرما دیررس باشد و تا اوایل فروردین همچنان هوا سرد باشد چونکه جذب از ریشه ها محدود می شود و هدر رفت کود ازت بالا می رود، توصیه می شود که کود دهی به زمان گلدهی یا بعد ازآن حتی تا اواخر فروردین ماه با تاخیر انجام شود).

۱.۴ کود ازت توصیه شده، زمانی که میوه ها شروع به رشد کرده اند  و به اصطلاح نخودی شده اند که مصادف با اوایل تا اواسط خرداد ماه می شود انجام شود ( آبیاری اول نه، همراه با آبیاری دوم انجام شود).

و ۱.۴ مابقی کود ازت توصیه شده، در زمان رشد کامل میوه ها به زمین داده شود (همراه با آخرین مرحله آبیاری).

ازت موتور رشد گیاه می باشد و فسفر نقش کلیدی در انتقال انرژی ایفا می کند.

برگ ها محل تبادلات شیمیایی عناصر غذایی می باشند. بدین جهت علائم ناشی از اختلالات تغذیه ای  در آغاز در برگ ها ظاهر می شود.

ازت ازجمله عناصر بسیار متحرک است و چون جز مهمی از ملکول کلروفیل را تشکیل می دهد، اولین علائم کمبود بصورت رنگ پریدگی برگ های مسن می باشد. چون ازت عنصری متحرک در گیاه است، با کمبود ازت این عنصر از بخش ها یا برگ های پیر به برگ های جوان حرکت می کند و منتقل می شود که این امر موجب می شود در برگ های پیر علائم زدی یا کمبود ازت را زودتر مشاهده نمایید. در حالت شدیدتر از کمبود ازت، برگ های جوان نیز تحت تاثیر قرار می گیرند و زرد می شوند. زردی برگ ها به علت عدم تشکیل کلروفیل می باشد.

 نقش مهم و ساختاری ازت و منیزیم را در شکل کلروفیل زیر مشاهده می نمایید.

ازت و منیزم نقش مهم و ساختاری در ساختمان و تشکیل کلروفیل دارند.

با کمبود ازت برگ ها دچار خزان زودرس می شوند، در مواردی پوست شاخه های جوان قرمز رنگ و میوه ها سفت و کوچک باقی می مانند.

برگ های جدید درختان با کمبود متوسط تا شدید ازت، نازک و شکننده می باشند و زاویه برگ و ساقه درختان جوان در مقایسه با شرایط ازت کافی کوچکتر است  بدین معنی که برگ ها کاملا باز نمی شوند و بیشتر در راستای ساقه قرار می گیرند.

برگ های دچار کمبود نیتروژن کوچک تر، سبز مایل به زرد، بدشکل و به تدریج ریزتر می شوند.

با کمبود ازت و مرگ سر شاخه ها، ظاهری نیمه لخت و باریک در شاخه ها ایجاد می شود.

در کمبود ازت تعداد گل ها کاهش می یابد و طول دوره گرده افشانی کوتاه می شود.

در شرایط کمبود ازت تشکیل میوه کم و ریزش افزایش می یابد. همچنین اندازه میوه ها کوچک می شود و عارضه سال آوری در شرایط کمبود ازت تشدید می شود.

با کمبود ازت در مراحل آخر رشد برگ ها، برگ ها زرد، قرمز و بنفش مایل به قرمز مشاهده می شود که در نتیجه تشکیل رنگدانه آنتو سیانین است.

 در کمبود ازت برگ ها کوچک، ساقه و شاخه ها لاغر و برگ ها با زاویه کمی نسبت به ساقه اصلی می ایستند و شاخه های جانبی کمی تشکیل می شود. نشانه های زردی در برگ های پایینی زودتر ظاهر می شود.

برگ های مرکبات بایستی سبز تیره باشند ولی به علت کمبود ازت رنگ پریدگی در آن ها ایجاد می شود.

 با زرد شدن و ریزش  شدید برگ ها، شاخه نیز خشک می شوند و از بین می روند که این امر موجب می شود درخت به شکل (کم پشت – کم برگ – تنک و یا خلوت) مسواکی به نظر بیاید.

ظهور رگبرگ های زرد در برگ های درختان پرتقال معمولا به خاطر آسیب به ریشه و یا حلقه بردای از ساقه ها می باشد اما ممکن است در زمانی که درختان به خوبی کود داده نشده اند و به طور ناگهانی از ازت محروم شده اند نیز رخ دهد.

برگ ها زرد در نگاه اول بعنوان و نشانه کمبود ازت در مرکبات در نظر گرفته می شوند اما با بررسی های دقیق تر این موضوع می تواند بعلت خسارت ریشه، کمبود پتاسیم، کمبود روی، کمبودآهن، کمبود منیزم، خسارت کنه و مواردی دیگر نیز باشد ( که در مقالات مربوطه هریک به طور خاص توضیح داده شده اند).

 استفاده بیش از حد  از کود ازت موجب تهدید آب های زیرزمینی بویژه در خاک های آسیب پذیر، کوتاه شدن دوره انبارداری میوه ها ، به تاخیر افتادن رسیدگی میوه و پفکی شدن میوه ها می شود.

در بعضی از منابع آمده است که مناسب ترین کود ازت برای مرکبات سولفات آمونیوم است و از کود اوره کارایی بیشتری دارد. در ادامه کود های ازته را به اختصار معرفی خواهیم نمود.

در عملیات کود دهی درختان مرکبات، بهترین حالت این است که در اواخر بهمن تا اوایل اسفند کود های مورد نیاز درخت اعم از ماکرو و میکرو (بر اساس آزمون خاک) را با کود های حیوانی مخلوط نمایید و در حد نهایی سایه انداز درخت (آبچکان درخت) در زیر قطره چکان ها  (همان جایی که ریشه های مویین فعالیت می کنند) در ده تا سی سانتیمتری عمق خاک به صورت چالکود دفن نمایید و قطره چکان ها را تقریبا در محل چالکود ها قرار دهید تا کود به صورت محلول در آید و در اختیار ریشه قرار گیرد.

علت اینکه در ناحیه آبچکان کود دهی صورت گیرد این می باشد که تمامی ریشه هایی که فعال هستند و وظیفه جذب مواد غذایی و آب را به عهده دارند در این قسمت قرار دارند.

به طور کلی در کمبود ازت : برگ ها کوچک، شاخه ها و ساقه ها لاغرتر، شاخه های جانبی کم و کوتاه شدن میانگره ها شاهد هستید همچنین برگ ها با زاویه تند نسبت به ساقه اصلی قرار دارند.

در مواردی آمده است کمبود نیتروژن تا حد متوسط ممکن است بابت زردی تمام درخت شود.

در شرایط کمبود، برگ های پیرتر ابتدا زرد می شوند و ریزش می کنند و با توسعه آن شاخه ها لخت می شوند و تنها چند برگ در نوک آن ها دیده می شود. این موضوع بعنوان کمبود نیتروزن مخفی شناخته می شود.

(hidden nitrogen deficiency)

نشانه های کمبود نیتروژن:

برگ های بالغ و نابالغ ریزش می کنند.

درختان برگ ریز می شوند و ۵۰ درصد برگ کمتر از درختان عادی دارند.

برگ های آن ها سبز کمرنگ می شود.

برگ ها در نوک شاخه ها با ازت کمتر باقی می مانند.

در شرایط این پدیده آنالیز برگ میزان دقیق و واقعی وضعیت نیتروژن را نشان نمی دهد.

در این شرایط نیتروژن در برگ های پیر به برگ های جوان منتقل می شود و همین امر موجب می شود برگ های جوان زمان بیشتری در سطح درخت باقی بمانند. (hidden nitrogen syndrome)

اگر یک درخت ۲۵ درصد برگ های آن ریزش کند نیتروژن کل بین ۷۵ درصد برگ های باقی مانده پخش و تقسیم می شود. در این شرایط کل  نیتروژن جذبی بین ۷۵ درصد برگ های باقی مانده پخش می شود و برگ ها مثلا ۲ درصد نیتروژن طبیعی خود را نشان می دهند که نشان از کمبود نمی دهد. ولی اگر درختی دارای برگ های کامل باشد و ریزش برگی نداشته باشد. آنگاه ازت کل بین تمام برگ ها پخش می شود و ۱.۵ درصد ازت در برگ نشان داده می شود. لذا آن زمان می توان کمبود ها را مشاهده نمود. در نتیجه میزان نیتروژن در درختان زمانی می تواند به درستی ارزیابی شود که درختان دارای تعداد و وضعیت طبیعی برگی باشند.

کاهش در انشعابات ریشه، تاثیر زیانباری روی جذب پتاسیم و دیگر عناصر غذایی می گذارد.

گیاهانی که از کمبود نیتروژن رنج می برند، بعلت کاهش تولید هرمون های گیاهی همانند سایتوکسین زودتر به پیری می رسند. چونکه در غیاب نیتروژن گیاه بیشتر ایندول بوتیریک اسید (IBA) تولید می کند که نوعی اتیلن است  .لذا  گیاه به شدت به تنش آبی حساس می شود. روزنه ها زودتر بسته می شوند و دوره بهینه فتوسنتزی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

در شرایط کمبود نیتروژن میزان متوسط میوه بستن کاهش می یابد لذا به طور غیر مستقیم اندازه میوه درشت می شود.

در شرایط کمبود شدید: برگ ها و در ادامه  شکوفه ها ریزش می کنند و اگر میوه هایی روی درخت مانده باشد زودتر می رسند و کوچک می مانند.

در شرایط کمبود نیتروژن میزان گلدهی کاهش، اما میزان میوه بستن افزایش می یابد.

 در وضعیت خوب نیتروژن تعداد گل ها بیشتر، اما درصد میوه بستن کمتر می باشد. اما در کل میزان میزان میوه بستن بیشتر است.

در مجموع کاهش نیتروزن یک تنش نسبتا خطرناکی برای کاهش میوه است.

عموما درختانی که کمبود نیتروژن متوسط تا کمی دارند، کیفیت میوه بالاتری دارند.

نیتروژن اضافی در درختان با برگ های تیره، شاید برگ ها را تیره تر کند ولی تغییر رنگ میوه را با تاخیر همراه می سازد و پوست میوه را ضخیم تر و عمر میوه را کوتاهتر می کند.

میزان نیتروژن برگی حدود ۳.۵ درصد در مراحل رشد جوانه، شکوفه دهی و میوه بستن می باشد و این میزان کمتر از ۲.۵ درصد در مراحل رسیدگی میوه است. لذا بیشترین نیاز ازت برای درختان مرکبات در ماه های زمستان تا اوایل بهار می باشد و به مرور این نیاز کم می شود. با گرم شدن هوا میزان فعالیت میکروارگانیسم ها و ازت حاصل از مواد آلی نیز بیشتر می شود که بخش عمده ای از نیاز درختان به ازت را جبران می نماید.

کود اوره:

کود اوره دارای ۴۷ درصد ازت می باشد و بالاترین درصد ازت را در میان کودهای ازته دارد.

کود اوره به صورت دانه های  گرد (گرانول) ریز شفاف (مروارید) سفید رنگی است که اصطلاحا به آن کود سفید می گویند.

کود اوره حلالیت بسیار بالایی دارد وسریعا و طی چند ثانیه در آب حل می شود. همین امر موجب آبشویی سریع آن بعد از کوددهی در هنگام آبیاری و یا بارندگی های نسبتا شدید می شود که موجب می شود که کود از دسترس گیاه خارج شود. کود سولفات آمونیوم قابلیت آبشویی کمتری دارد.

 جدیدا کود های اوره ای  به بازار آمده است که دیر حل می باشند و زمان بیشتری طول می کشد که تماما در آب بصورت محلول در آیند (برای استفاده در شالیزار ها گزینه مناسبی هستند).

درصد ازت کود اوره بیش از دوبرابر سولفات آمونیوم است.

کود اوره با قیمت نسبتا بالایی و بعنوان محصول فرعی در پتروشیمی ها ساخته می شود. وزارت کشاورزی ایران به منظور کاهش هزینه های تولید و همچنین حفظ  و افزایش میزان تولید گیاهان زراعی استراتژیک همانند گندم، جو، برنج و … این کود را به صورت یارانه ای و با حداقل قیمت از طریق کارگزاری های نهاده های کشاورزی در دسترس این زارعین قرار می دهد.

اوره از نظر قیمت واحد ازت مناسب ترین کود ازته محسوب می شود.

میزان استفاده از کود اوره در عموم تولیدات کشاورزی رایج است و توصیه می شود.

کود  اوره قابلیت تغذیه برگی از طریق محلول پاشی روی شاخه ها و برگ های گیاهان را دارد و می تواند از طریق برگ جذب گیاهان شود.  بسته به نوع گیاه، سن گیاه، شرایط آب و هوایی و عوامل دیگر می توان۱ تا ۸ کیلو گرم کود اوره را در هزار آب به منظور تغذیه برگی گیاهان، محلول پاشی نمود.

اوره خاصیت اسیدزایی دارد ولی قدرت اسید زایی آن پایین است.

اوره در میان کود های ازته ضریب شوری پایین تری دارد (ضریب شوری کود هایی که از نظر عناصر غذایی غنی اند به مراتب کمتر از کودهایی است که در صد عناصر غذایی آن ها کم است).

بیش از ۹۰ درصد کود ازته که در ایران استفاده می شود کود اوره می باشد. زارعین آن را بهتر از سایر کود ها می دانند.

در ایران بیشتر کود های اوره، در پتروشیمی شیراز و پتروشیمی  خراسان تولید می شود.

در خاک اوره توسط آنزیم اوره آز هیدرولیز و به آمونیوم کربنات تبدیل می شود و PH اطراف به طور موقت بالا می رود. در طول مدتی که PH بالا می باشد، بخشی از این آمونیوم فرار می شود و از دسترس ریشه خارج می شود.

در خاک مرطوب یا خاک سرد میزان هیدرولیز شدن اوره کم می شود و بعلت حضور اوره در نزدیکی ریشه، ریشه ممکن است آسیب ببیند.

اوره منبعی از آمونیوم (بخشی از آن سریعا به آمونیوم تبدیل می شود) و نیترات (بخشی از ان در حضور باکتری ها به نیترات تبدیل می شود) است.

هیدرولیز اوره طی ۳ مرحله انجام می شود.

ابتدا اوره توسط آنزیم های خاک به کربنات آمونیوم تبدیل می شود. این واکنش خود ۷۲ ساعت زمان می خواهد.

این هیدرولیز اوره به آمونیوم و نیترات در زمستان و تحت شرایط غرقابی و غیر هوازی به آرامی انجام می شود. لذا کود دهی اوره در تیر و مرداد بهتر است و در زمستان های سرد و پرباران توصیه نمی شود.

وقتی نیترات به اندازه کافی در خاک وجود نداشته باشد گیاه بیشتر از آمونیوم استفاده می کند. و چونکه ریشه ها برای جذب کاتیون آمونیوم و جذب کاتیون پتاسیم رقابت دارند لذا  آمونیوم را که محتوای ازت است و عنصر مهمتر و پرکاربرد تری می باشد (در کلروفیل و بخش ها و فرایند های مهم در گیاه نقش دارد) برای جذب انتخاب می نماید.

 بنابراین  در شرایط کمبود نیترات در خاک ، گیاه آمونیوم بیشتری جذب می کند و میزان جذب پتاسیم (با اینکه کاتیون پتاسیم  کافی در خاک وجود دارد) توسط ریشه کاهش می یابد. لذا درخت بعلت کمبود آنیون نیترات، علائم کمبود پتاسیم را از خود نشان می دهد که نشانه های متفاوتی دارد. لکه های نکروزه در نوک برگ های مرکبات، از نشانه های کمبود پتاسیم می تواند باشد (کاهش در انشعابات ریشه نیز، تاثیر زیانباری روی جذب پتاسیم و دیگر عناصر غذایی می گذارد).

پتاسیم بعنوان عامل تنظیم کننده فتوسنتز، انتقال دهنده کربوهیدرات، سنتز پروتئین، باز و بسته شدن روزنه ها و فعال نمودن بافت های مریستمی نقش دارد. با کاهش جذب این عنصر تشکیل قند کم می شود. و نشاسته و قند در برگ ها تجمع می باید و موجب زرد شدن برگ ها می شود.

کود سولفات آمونیوم

سولفات آمونیوم ترکیبی از آمونیاک و اسیدسولفوریک می باشد.

سولفات آمونیوم دارای تقریبا ۲۱ درصد ازت و ۲۴ درصد گوگرد می باشد.

سولفات آمونیوم محصول فرعی صنایع کک سازی می باشد.

این کود اسید زاست وقتی به خاک اضافه می شود، خاک را به سمت اسیدی می برد.

سولفات آمونیوم بعنوان بهترین کود ازته برای خاک ها قلیایی و آهکی (مناطق خشک و نیمه خشک) ایران شناخته شده است. بدین علت که هم اسید زاست و هم اینکه دارای مقادیری گوگرد می باشد.

سولفات آمونیوم کمتر از سایر کودهای ازته از خاک شسته می شود (قابلیت آبشویی کمی دارد).

سولفات آمونیوم از نظر قیمت واحد ازت، یکی از گرانترین کودهای ازته است.

میزان مصرف این کود در ایران، بعلت مزایایی که دارد بالا می باشد.

نیترات آمونیوم

نیترات آمونیوم ترکیبی از آمونیاک و اسید نیتریک می باشد.

این کود دارای مقدار مساوی ازت آمونیاکی و ازت نیتراتی است.

نیترات آمونیوم دو عیب بزرگ دارد:

1. نیترات آمونیوم ماده ای مستعد انفجار و اشتعال می باشد (به صورت آزاد در بازار ایران موجود نمی باشد و برای تهیه آن مجوز های لازم می بایست اخذ شود).
2. نیرات آمونیوم جاذب آب است و مقدار زیادی آب به خود جذب می کند. با اضافه کردن مقداری مواد اضافی مانند خاک یا آهک به این کود، می توان این عیب را برطرف نمود. در قدیم به آن آهک اضافه می کردند که برای خاک های ایران مناسب نبود، اما امروزه خاک و مواد بی ضرر به آن اضافه می کنند).

کود نیترات آمونیوم_سولفات در مناطقی وجود دارد و به فروش می رسد.

نیترات آمونیوم دارای ۲۶ درصد ازت است  و واحد ازت آن گرانتر از اوره می باشد.

این کود دارای هر دو منبع ازت مورد نیاز گیاه، نیترات و آمونیوم می باشد.

کود های ازته دیر حل

کود های ازته دیر حل شامل: اوره فرم، فلورانید و اوره با پوشش گوگردی می باشد.

اوره فرم

اوره فرم ترکیب اوره و فرم می باشد.

این ترکیب شامل ۳۸ درصد ازت می باشد که مقداری ازآن نسبتا سریع، مقداری در مدت دوماه و مابقی بیش از دوماه زمان نیاز دارد تا حل شود و مورد استفاده گیاه قرار گیرد.

اوره فرم را برای چمن و گیاهان زینتی به کار می برند.

فلورانید

فلورانید ترکیب اوره و یک ماده آلی حلقوی می باشد.

فلورانید ۲۸ درصد ازت دارد و بتدریج برای گیاه قابل جذب می باشد.

این ماده را هم برای گیاهان زینتی زیاد استفاده می کنند.

قیمت این کود بسیار بالا می باشد و مصرف آن در محصولات صحرایی بسیار محدود است.

اوره با پوشش گوگردی

با توجه به اینکه حلالیت کود اوره بالاست و میزان و احتمال شست و شوی (آبشویی) آن زیاد می باشد، یک پوشش یا لایه گوگردی روی دانه های کود اوره ایجاد می کنند و بدین صورت کود اوره با پوشش گوگردی ساخته می شود. این کود را اصطلاحا کود کند حل می گویند. بدین معنی که کود به تدریج ازت خود را آزاد می کند و شست و شوی ویا تلفات کود کم می شود و بدین حالت به کود مناسبی تبدیل می شود.

این کود نسبت به کود های اوره معمولی، قیمت بالاتری دارد. این کود برای گیاهان زینتی و برای شرایطی که امکان آبشویی زیاد است و یا محصولاتی که از نظر اقتصادی سودآوری خوبی دارند، می تواند کود مناسب و مفیدی باشد.

برخی از کود های شیمیایی که به طور مرتب مصرف می شوند، می توانند اسیدیته خاک را تغییر دهند و خاک را به مقدار زیادی اسیدی کنند.

از بین سه کود اصلی (کودهای ازته، فسفره و پتاسه) کود های ازته بیشترین تاثیر را در واکنش خاک (اسیدیته خاک) می توانند داشته باشند.

کودهای فسفره و پتاسه خنثی هستند و نقش بسیار کم و تقریبا ناچیزی در اسیدیته خاک دارند.

در بین کود های ازته، کود سولفات آمونیوم بالاترین میزان اسیدزایی را دارد و کود نیترات آمونیم پایین ترین (خنثی) میزان اسید زایی را دارد.

کود های شمیایی اصولا نمک محلول هستند و وقتی که در محلول خاک حل می شوند (همانند شوری خاک) فشار اسمزی محلول خاک بالا می رود و اگر میزان کود و یا فشار اسمزی ایجاد شده بالا باشد موجب کاهش در کمیت و کیفیت محصول و حتی تا خشک شدن بعضی از گیاهان می شود. بدین ترتیب برای کود ها ضریب شوری بیان می شود که افزایش فشار اسمزی و ایجاد غلظت بیشتر کود را با آن می سنجند.

مرکبات در خاک هایی با  EC (هدایت الکتریکی) ۰.۵ تا ۰.۷۵ رشد خوبی دارند و اسدیته خاک ۵.۵ تا ۷.۵ را می پسندند.

ضریب شووری کود هایی که درصد عناصر غذایی در آن ها بیشتر است به مراتب کمتر از کود های کم غلظت می باشد (کودهای کم غلظت به میزان، وزن و حجم بیشتری می بایست با خاک مخلوط شوند تا کمبود عنصر مربوطه را جبران کنند. این امر موجب می شود که ضریب شوری این کود ها افزایش یابد).

بدین ترتیب در میان کود های ازته، اوره پایین ترین میزان شوری و نیترات آمونیوم بالاترین میزان شوری را دارد.

برای مثال اگر قرار باشد ۵۰ کیلوگرم ازت در هکتار به کار رود و بخواهیم از کود  اوره ۴۶ درصد، استفاده کنیم به ۱۰۸ کیلوگرم کود اوره نیاز داریم و اگر از کود سولفات آمونیوم استفاده شود  نیاز ما به این کود ۲۵۰ کیلوگرم می باشد.

پر واضح است که اثر شوری ۲۵۰ کیلوگرم املاح، بیشتر از ۱۰۸ کیلوگرم می باشد.