پا بیل کردن زمستانه زیر درختان (هوادهی ریشه درختان در زمستان)

یکی از عملیات رایجی که توسط اکثر باغداران صورت می‌گیرد، بیل زدن دور درختان است. این عملیات با نام های مختلف در منطق مختلف نامگذاری می شود و به عملیات پا بیل  باغات نیز شناخته می‌شود و برای انجام آن بصورت دستی با بیل یا دستگاه کولتیواتور اقدام به بیل زدن پای درختان در فصل زمستان می‌کنند.

فواید بیل زدن دور درخت

بیل زدن دور درختان دارای فوایدی به شرح زیر است.

• کنترل جمعیت علف‌های هرز
• بقایای گیاهی با خاک مخلوط شده و سرعت تجزیه آنها افزایش می‌یابد.
• از بین رفتن پناهگاه آفات و بیماری‌های زمستان‌گذران و کنترل جمعیت آنها
• باعث شکسته شدن خاک‌های فشرده و ورود هوا به درون آنها و نرم شدن خاک در کوتاه مدت
• اگر در زمان کوددهی به روش خاک‌مصرف اقدام به بیل‌زنی می‌کند، باعث می‌شود اختلاط و تماس بهتری بین کود و ذرات خاک صورت گیرد.

معایب بیل زدن پای درختان

در کنار فوایدی که برای بیل زدن و شخم در باغات ذکر شد، این کار معایبی نیز به همراه دارد که حتما باید به آنها توجه شود.

• اولین موردی که به ذهن می‌رسد، این است که شخم زدن باعث از بین رفتن ساختمان طبیعی خاک و در دراز مدت باعث فشردگی خاک می‌شود.
• بیل زدن پای درختان باعث آسیب به ریشه‌های سطحی درختان و ضعف درخت می‌شود. این ریشه‌ها وظیفه جذب عناصر غذایی را برعهده دارند، درصورتی که آسیبی به آنها وارد شود، به مرور باعث زرد شدن برگ درختان و در نهایت ضعف آنها خواهد شد.
• شخم‌های عمیق باعث فرسایش خاک و افزایش تلفات آب و رطوبت از خاک می‌شود. با حذف علف‌های هرز، میزان تبخیر از سطح خاک افزایش خواهد یافت.

در کنار فواید و معایبی که از پابیل کردن درختان بصورت تئوری (نوشتاری) عنوان شده است  بایستی به مواردی همانند  نوع  بافت  خاک، نوع ساختمان خاک، نوع آب و هوا(اقلیم منطقه)، نحوه کشت درختان (یکنواخت یا جوی پشته ای)، گونه درختان باغ،  نوع و میزان آفات موجود در باغ، بیماری های رایج باغ، میزان سطح آب زیرزمینی ، سن درختان، روش کود دهی، روش آب دهی و بسیاری از عوامل دیگر نیز توجه نمود . که درهر باغ  یا هر منطقه ای با باغ یا منطقه دیگر متفاوت است.

لذا نمی توان توصیه کامل و جامعی برای انجام دادن و انجام  ندادن عملیات پا بیل زمستانه باغ ها داشت.

برای باغ های مرکبات استان مازندران با آب و هوای گرم و مرطوب، که بارندگی های شدید و طولانی مدت در پاییز و زمستان دارد. خاک منطقه عمومی رسی و یا لومی رسی  می باشد(خاک سفت می باشد و میزان هوای خاک کم می باشد).

سطح آب زیرزمینی در اواخر پاییز و زمستان تا نزدیک به سطح زمین بالا می آید و در این فصول ریشه ها گاها مدت ها در محیط غرقاب قرار می گیرند. درختان مرکبات که ریشه آن ها به عارضه پوسیدگی ریشه حساسند. آفات و بیماری های رایج برگ و میوه که در بقایای شاخ و برگ درختان در سطح خاک باقی می ماند ( و پا بیل آن ها را در عمق خاک قرار می دهد).  روش آبیاری همواره (بیشتر) سنتی و بصورت آبیاری باشیلنگ است که خود خاک را به مرور می شوید و خاک را سفت می کند  و مواد آلی خاک را کم می کند.

کود دهی  درختان مرکبات در زمستان عموما به صورت دستپاش و مخلوط نمودن با خاک انجام می شود. وجود علف های هرز فراوان در پاییز و زمستان که مانع از رسیدن نور خورشد به خاک می شود ( از یک طرف  خطر سرمازدگی را افزایش می دهد و از طرف  خاک در بهار دیرتر گرم می شود و فعالیت ریشه ها دیر تر آغاز می شود).

لازم به ذکر است  PH بالا و نزدیک به ۸ در اکثر باغ های مازندارن وجود دارد، عملیات پابیل زمستانه بصورت غیر مستقیم با هوادهی بیشتر درخاک موجب کاهش مرتبه ای و  جزئی  PH   می شود و جذب  بیشتر عناصر غذایی ماکرو و میکرو بخصوص در مراحل اولیه رشد (شکوفه دهی و تشکیل میوه) صورت می گیرد که این امر خود موجب افزایش کمی و کیفی محصول می شود.

بیل کاری پای درختان در بعضی موارد اوایل زمستان و در مواردی اواسط تا  اواخر زمستان انجام می شود .

بیل کاری پای درختان  در اوایل زمستان خوب و مفید است و باعث از بین بردن پناهگاه حشرات زمستان گذران در داخل خاک و متعاقب آن یخ آب زمستانه باعث نابودی حشراتی که داخل خاک زمستان گذرانی میکنند (کرم سفید ریشه ، زنبور گوجه ، مگس گیلاس ، پسیل پسته ، هلیوتیس ، سنک گلابی ، سوسک گرده خوار یا پلن خوار، تخم و پوره های زنجره) می شود.

بیل کاری پای درختان در اواسط تا اواخر زمستان هم بسیار خوب است  و برای باغات  توصیه می شود  چونکه موجب تهویه خاک و نفود پذیری آب و اکسیژن بیشتر به خاک میشود و ریشه ها بهتر توسعه پیدا میکنند.

لذا برای باغ های مرکبات استان مازندارن و با توجه به شرایطی که در بالا عنوان شد . عملیات پابیل کردن باغ های مرکبات حتما توصیه میشود و اگر معایبی نیز وجود داشته باشد به مراتب کمتر از فواید و خوبی های آن می باشد. لذا توصیه می شود باغداران مرکبات در اواخر دی تا اواسط زمستان عملیات پابیل را انجام دهند.  .زودتر از آن موجب می شود از یکطرف ریشه ها تحت تنش سرما و یخبندان قرار بگیرند و از طرف دیگر تمام منفاذی که در خاک بعد از عمل پا بیل بوجود می آید  با بارندگی هایی که در ادامه فصل  زمستان خواهیم داشت پر و مسدود شود و هدف گذاری برای  هوادهی ریشه ها برای شروع  فصل بهار ممکن نمی شود.

عملیات پابیل دیر هنگام و نزدیک به بهار نیز توصیه نمی شود چونکه  جوانه های  درخت شروع به رویش می کنند. ریشه ها نیمه فعال می شوند (خسارت و آسیب به ریشه های نیمه فعال صورت میگیرد). خاک کمی سفت می شود(عملیات پابیل سخت تر می شود).

نقش پا بیل دیر هنگام در خشک شدن و یا کم اثر شدن خسارت ماندابی و سطح بالای آب به ریشه ها، بسیار جزئی و کم اثر  می شود. اگر پا بیل دیرهنگام باشد  با شروع  و نزدیک شدن بهار، رطوبت و دمای مطلوب برای آفات و بیماری ها بوجود می آید و قبل از اینکه با نسل های زمستان گذران آفات و بیماری ها مقابله شود، آن ها دوباره فعال می شوند و خسارت ایجاد می کنند .

برای  پابیل کردن  زیر درختان، بایستی جهت کفه بیل با تنه درخت به صورت موازی یا در یک راستا باشد و صورت عمود بر تنه درخت پا بیل انجام نشود. چونکه در حالت اول به شکل موازی یا در یک راستا، کمترین صدمه به ریشه های درخت وارد می شود و ریشه ها کمتر قطع می شوند.

  بایستی به این نکته نیز توجه شود که با نزدیک شدن به تنه درخت از عمق ورود بیل  به درون خاک نیز کاسته شود (چونکه ریشه ها در نزدیکی تنه های درختان عموما قطور تر و سطحی تر می باشند، لذا به همین نسبت بیل زدن نیز بایستی بصورت سطحی تر و با عمق کمتری انجام شود). حتی توصیه می شود که برای جلوگیری از خسارت احتمالی، به شعاع نیم متر نزدیک تنه درختان بیل زده نشود.

 بعد از کاشت نهال ها و تا زمانی که تاج درختان به اندازه کافی بزرگ و درخت از لحاظ سنی بالغ شوند توصیه بر این است که هر سال با افزایش شعاع  تاج درخت، ده تا بییست سانتیمتر به شعاع مساحتی که پابیل می شود نیز اضافه شود.

reza malek

همه پست های نویسنده