منگنز

منگنز

Manganese

عنصر منگنز در خاک به صورت کاتیون Mn۲+  توسط ریشه گیاهان جذب می شود.

منگنز از عناصر کم مصرف بوده است و به مقدار کم مورد نیاز گیاه است و در صورت زیاد شدن میزان آن در خاک روی گیاه اثرات سمی خواهد داشت.

این یون در فعل و انفعالات بیوشیمیایی شرکت می کند.

درصورت حضور آمونیوم جذب منگنز کمتر می شود اما در صورت وجود نیترات در خاک و یا گیاه جذب آن افزایش می یابد. منگنز  ازت نیتراتی را ترجیح می دهد و بهتر توسط گیاه جذب می شود.

وجود منگنز برای بسیاری از اعمال گیاهی، فتوسنتز و تنفس و تهیه سبزینه ضروری است.

علائم کمبود منگننز در گیاهان مختلف متفاوت می باشد.

سوختگی کنار برگ ها و یا لکه سوختگی میانه برگ ها، همچنین کاهش رشد و گلدهی گیاه از نشانه های کمبود منگنز می باشد.

منگنز همانند آهن در درون گیاه غیر قابل انتقال می باشد. لذا برگ های جوان در ابتدا کمبود منگنز را نشان می دهند.

منگنز در PH بالا در خاک تثبیت می شود و با پایین آمدن اسیدیته خاک بیشر قابل استفاده می گردد.

برای رفع منگنز در خاک بیشتر از کود سولفات منگنز استفاده می شود.

در خاک های  نواحی خشک کمبود عناصر آهن، مس، روی و منگنز بیشتر دیده می شود.

در خاک های نواحی مرطوب کمبود کلر، بر و مولیبدن بیشتر دیده می شود.

غلظت و حلالیت عناصر آهن، مس، روی و منگنز  با کاهش PH به سمت اسیدی افزایش می یابد و بالا می رود.

کمبود منگنز عمومادر ph بالای ۶ ، در خاک های شنی، آب و هوای گرمسیری بیشتر اتفاق می افتد.

در تصویر زیر نشانه کمبود منگنز را در برگ مرکبات مشاهده می نمایید.

موجودیت منگنز بیشتر به میزان PH  خاک وابسته است تا موجود بودن منگنز در خاک.

منگنز با کاربرد کودهای گوگردی بیشتر در دسترس قرار می گیرد.

کمبود آهن در صورت وجود مقدار خیلی زیاد و یا مقدار خیلی کم منگنز در خاک نیز ایجاد می شود.

مرز باریک بین مقدار مفید و مضر عناصر کم مصرف، اثرات متقابل بین این عناصر و تثبیت عناصر کم مصرف توسط خاک ها و مواد آلی باعث پیچیدگی مدیریت این عناصر می گردد.

نیاز گیاه برای عناصر کم مصرف می بایستی با انجام آزمایشات دقیق خاک برای هر ناحیه تعیین گردد.

برای محلول پاشی  می توان از کودهای  تک عنصر منگنز، کلات منگنز، کود های چند عنصر و حاوی منگنز (هر سه نوع آن قابلیت جذب برگی بالایی دارند) و همچنین سولفات منگنز که کود  کم هزینه و متداول است و کارایی نسبتا خوبی دارد، می توان  استفاده نمود.

معمولا محلول پاشی برگی با محلول حاوی ۱.۸ تا ۲.۷ کیلوگرم از عنصر منگنز در هکتار برای دو تا سه مرتبه با هدف ایجاد برگ های مطلوب در طول بهار و تابستان پیشنهاد شده است.

چنانچه همراه با منگنز ازت نیز استفاده شود، میزان جذب منگنز افزایش می یابد.

منگنز در تولید اسید آمینه و پروتئین ها دخالت دارد.

منگنز در واکنش هیل (تجزیه آب  و تولید اکسیژن) ضروری است.

منگنز بعنوان فعال کننده چندین آنزیم می باشد.

منگنز نقش ضروری در تنفس و متابولیسم ازت ایفا می کند.

منگنز برای کاهش نیترات ها ضروری است و به قابل استفاده شدن آن ها توسط گیاه کمک می کند.

منگنز در فتوسنتز و در تشکیل کلروفیل نقش مهمی را ایفا می کند.

مهمترین نشانه کمبود منگنز، کلروز بین رگبرگ ها می باشد که معمولا تمام  قسمت های بالای درخت را فرا می گیرد، رشد درخت نیز کاهش یافته و در بعضی مواقع درخت نیز به صورت کوتاه باقی می ماند.

با کمبود منگنز نخستین مرحله جابجایی الکترون  در واکنش نوری فتوسنتز(فسفوریلاسیون نوری)  کاهش یا متوقف می شود.

کمبود منگنز روی احیای گازکربنیک، احیای نیتریت تاثیر منفی دارد.

اکثر درختان دچار کمبود پنهان منگنز هستند.

برخلاف کمبود آهن در کمبود منگنز، قسمت نوک و حاشیه برگ های درخت بصورت سبز باقی می مانند.

از کودهای مهم منگنز می توان به سولفات منگنز اشاره نمود که هم به صورت خاکی و هم محلول پاشی به کار می رود. به میزان ۲-۴ کیلوگرم در هر هزار لیتر آب  محلول پاشی این کود روی گیاهان و درختان با تکرار ۳ تا ۴ مرتبه به فاصله  4 هفته برای رفع کمبود این عنصر توصیه شده است. میزان مصرف خاکی این کود می بایست براساس نتایج آزمون خاک انجام گیرد.

 درمواردی آمده است سولفات منگنز موثرتر از کلات منگنز بوده است و موثر ترین روش برای جلوگیری یا تصحیح کمبود منگنز می باشد.

کمبود روی و کمبود منگنز معمولا در ارتباط با هم می باشند. اما در کمبود منگنز کاهشی در اندازه و شکل برگ وجود ندارد و نشانه ها همیشه بر سمت سایه دار یا جنوب درخت مشاهده می شود.

در مواردی آمده است کمبود منگنز در خاک یا گیاه موجب کمبود فسفر محلول در برگ میز می شود.

کمبود منگنز بیشتر در طی جست های بهاره قابل توجه است.

نشانه های کمبود منگنز روی میوه  شناخته نشده است.

کمبود منگنز در برگ ها به صورت رگبرگ های سبز تیره و بین رگبرگ ها سبز روشن تر می باشد که مشابه با نشانه کمبود آهن است ولی در کمبود آهن سبز تیره روی رگبرگ ها بسیار نازک و به صورت شبکه مویرگی سبز تیره در پهنه سبز روشن پهنک برگ قرار میگیرد درصورتیکه در کمبود منگنز عرض رگبرگ های به رنگ سبز تیره بیشتر می باشد. در کمبود شدید آهن برگ ها کوچک باقی می مانند. اما در کمبود منگنز اندازه برگ ها تغییر نمی کند.

در کمبود منگنز اندازه برگ ها نرمال و طبیعی می باشد و هیچ تغییری نمی کند.

محلول پاشی کود منگنز روی برگ برای رفع کمبود، کاری سریع و متداول است.

کمبود منگنز ابتدا در برگ های جوان دیده می شود.

منگنز برگ در ۶۰ درصد باغ های مرکبات در دامنه کمبود  است و بعنوان عامل محدود کننده تولید محسوب می شود.

در بین درختان میوه، مرکبات حساسیت بیشتری به کمبود منگنز از خود نشان می دهند.

فعالیت برگ های دچار کمبود منگنز یک سوم  برگ های طبیعی می باشد. در مرکبات تامسون و انشو، بسیار جزئی کمبود منگنز را نشان می دهند.

سولفات منگنز همانند سولفات روی و سولفات منیزیم پودر سفید رنگی می باشد.

در بعضی موارد کمبود روی، آهن و منگنز با هم اتفاق می افتد. همانند آهن، بر و کلسیم  که در گیاه غیر متحرک هستند، منگنز نیز غیر متحرک است و معمولا در برگ های قدیمی تجمع دارد و نشانه های کمبود آن در برگ های جوان دیده می شود.

در  شروع  نشانه های کمبود منگنز، رگبرگ های برگ سبز تیره و بین رگبرگ ها سبز کمی روشن تر می باشد و در ادامه کمبود این عنصر تمام پهنک برگ به استثنا  نوار باریک رگبرگ اصلی سبز باقی می ماند و رگبرگ های جانبی نیز زرد و رنگ پریده می شوند.

کمبود منگنز شباهت زیادی به کمبود روی دارد ولی در کمبود منگنز اندازه برگ ها طبیعی و نرمال می باشد.

نشانه های کمبود منگنز شباهت زیادی به کمبود آهن دارد.

زیادی کود آهن در خاک می تواند موجب کاهش جذب منگنز شود.

در هردو رگبرگ ها سبز  می باشند.  در کمبود آهن سطح برگ زرد و رگبرگ سبز روشن است ولی در کمبود منگنز سطح برگ سبز کم رنگ و رگبرگ سبز تیره می باشد.

منگنز از خاک توسط آوند چوبی جذب می شود و در برگ قرار می گیرند و نمی توانند دوباره از طریق آوند آبکش به سمت ریشه بیاید. در شرایط کمبود می توان شاخه و برگ ها را با محلول پاشی سبز کرد، اما چون این منگنز به سمت ریشه نمی آید و منتقل نمی شود، ریشه همچنان دچار کمبود است.

همچنین منگنزی که توسط یک بخش از ریشه جذب می شود نمی تواند به سمت یا بخش دیگر ریشه منتقل شود. بایستی کود منگنز در قسمت های مختلف ریشه قرار گیرد. اگر ما به یک قسمت ریشه منگنز بدهیم، مابقی بخش های ریشه دچار کمبود منگنز باقی خواهد ماند.

لذا در شرایط کمبود منگنز و برای رفع کامل کمبود مصرف خاکی و محلول پاشی منگنز با هم توصیه می شود.

منگنز ۴ نقش عمده در گیاه دارد:

  1. منگنز در توانایی گیاه برای جذب نور خورشید و استفاده از آن در فتوسنتز نقش دارد.
  2. در متابولیسم نیتروژن  یا همان تبدیل نیترات به آمونیوم (ازت قابل حل و قابل انتقال در گیاه) نقش دارد. احتمالا این کار را با آنزیم نیترات ردوکتاز انجام می دهد.
  3. در نهالستان ها منگنز نقش مهمی بعنوان پیش ساز هرمون اکسین دارد. منگنز سیستم اکسین اکسیداز را فعال می کند. کمبود منگنز سطح اکسین را کاهش می دهد و موجب عدم تعادل هرمونی گیاه می شود. کاهش نسبت اکسین به دیگر هرمون های گیاهی، موجب کاهش در رشد ریشه های جانبی و گسترش ریشه می شود.
  4. منگنز نقش حیاتی در تولید کربوهیدرات و نشاسته دارد (کربوهیدرات ها ملکول های حاوی هیدروژن، کربن و اکسیژن هستند و بعنوان ذخیره انرژی برای گیاه استفاده می شوند).

مقدار زیادی کربوهیدرات توسط فتوسنتز در برگ ها تولید می شود. از این کربوهیدرات بعنوان سوخت برای فرآیند های سلولی در برگ استفاده می شود . همچنین می تواند بعنوان منبعی از انرژی در بخش دیگری از گیاه استفاده شود.

در طول زمستان زمانی که گیاه خواب است، کربوهیدرات ها در ریشه و ساقه گیاه ذخیره می شوند. لذا توصیه می شود در درختان مرکبات برای ذخیره هیدرات کربن در ریشه و ساقه به منظور رشد قوی تر و بهتر ریشه و جوانه ها برای سال آینده در اواخر فصل رویش (اواسط پاییز) اقدام به محلو ل پاشی با  کود منگنز نمایید.

منگنز موجب کارایی بالا ریشه ها  و ایجاد سیستم ریشه ای قوی می شود.

کربوهیدرات ذخیره شده در محیط ریشه برای بازسازی ریشه در سال بعد به کار می رود. کربوهیدرات های موجود در تنه و ساقه بعنوان انرژی  ذخیره شده برای رشد اولیه درختان در بهار محسوب می شوند.

در نهالستان ها کمبود منگنز توانایی گیاه را در تولید کربوهیدرات کاهش می دهد. لذا موجب کاهش توانایی گیاه خارج شده از بستر برای ریشه زایی و رشد جدید هنگام کاشت مجدد در سال بعد می باشد. لذا پرورش دهندگان نهال می بایست به موضوع عدم کمبود منگنز و یا تامین منگنز مورد نظر نهال ها توجه کافی داشته باشند تا  توانایی نهال ها برای رشد سال بعد (زمانی که از گلدان نایلونی خارج می شود و زمین اصلی کاشته می شوند) حفظ شود وهمچنین  ریشه زایی  بیشتر و استقرار بهتر نهال ها در زمین اصلی صورت گیرد.

نقاط کوچک و سوخته  بین رگبرگ ها، نشانه کمبود منگنز می تواند باشد.

منگنز در گیاه غیر متحرک است لذا محلو ل پاشی تاثیر موقتی دارد و روی بخش هایی که با این کود تماس داشتند موثر است.

کاربرد مکرر منگنز می تواند موجب ایجاد جوانه های جدید نیز شود.

یک تا دو مرحله محلول پاشی جست های بهاره قبل از اینکه کاملا بزرگ و کامل شوند برای تامین منگنز مورد نیاز درختان، بویژه درختان مرکبات بسیار مفید می باشد.

(در مواردی آمده است که خطوط مشکی یا سوخته افقی روی رگبرگ اصلی درختان مرکبات نشان دهنده کمبود پتاسیم می باشد).

توصیه خاکی خاصی نمی توان برای مصرف خاکی سولفات منگنز داشت  ولی برای درختان بالغ  100 تا ۲۵۰ گرم و برای نهال ها ۲۰ تا ۴۰  گرم سولفات منگنز را می توان بصورت میانگین و یا حدودی درنظر گرفت.

در مواردی آمده است استفاده از کود سولفات منگنز  به صورت خاکی در ابتدای فصل رشد برای مرکبات مورد توجه نیست و کارامدی خاصی ندارد. در عوض به استفاده از کود آبیاری در مرحله اول رشد میوه و در مرحله دوم رشد میوه  توصیه شده است. همچنین دو مرحله محلول پاشی بعد از ریزش گلبرگ ها و همراه با جست های تابستانه، منگنز مور نظر گیاه را در طول فصل رشد درختان  تامین می نماید.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی هستند.