- سبدخرید خالی است.
- ادامه خرید
Stem Rot in Rice
برنج یک محصول غذایی مهم غلات است که تحت شرایط اکولوژیکی گسترده از جمله شرایط بارندگی کمتر تا شرایط غرقابی و غرقابی رشد می کند. این محصول مستعد ابتلا به تعدادی از بیماری های قارچی، باکتریایی و ویروسی است.
در این میان پوسیدگی ساقه برنج، ایجاد شده توسط Sclerotium oryzae یک تهدید جدی برای تولید برنج در تمامی کشورها است.
بیماری پوسیدگی ساقه برنج ابتدا در مرحله پنجه زنی شروع می شود و به شکل زخم های سیاه و کوچک روی غلاف برگ ها در خط آب نمایان می شود.
در ابتدا زخم ها (لکه ها) سیاه رنگ کوچکی روی غلاف خارجی برگ ایجاد می شود و بزرگ شده و به غلاف داخلی برگ می رسد. با پیشرفت بیماری غلاف آلوده می میرد و پوسته پوسته می شود.
ساختار باقی مانده از قارچ های پوسیدگی ریشه همانند دانه های فلفل سیاه هستند که روی سطح آب معلقند تا اینکه به غلاف برنج بچسبند. پس از چسبیدن آن ها به سمت بخش تو خالی ساقه گیاه برنج حرکت می کنند و بدین طریق می توانند ساقه را از بین ببرند.
قارچ عامل بیماری پوسیدگی ساقه برنج، اسکلروتیا Sclerotia می باشد که در خاک ها به مدت بسیار زیادی می تواند زنده بماند.
این قارچ بیشتر در بقایای گیاه برنج حضور دارد و بدین صورت همواره در مزارع، بعد از برداشت برنج باقی می ماند. بعد از اینکه مزارع غرقاب شد، قارچ عامل این بیماری در سطح آب شناور می شود و برگ های غلاف گیاهچه جوان برنج را آلوده می سازد. گاهی این بیماری به ساقه نیز نفوذ می کند.
زمانی که ساقه اصلی آلوده شود هم کیفیت دانه و هم اندازه پانیکول کاهش می یابد.
زمانی که آلودگی در اوایل فصل اتفاق بیفتد، پنجه ها را از بین می برد و یا تولید پانیکول را مختل می کند.
خسارت عمده است و گیاهان آلوده بیشتر از خسارات ورس، کاهش عملکرد خواهند داشت.
کاهش عملکرد توسط این بیماری ۲۴-۶ درصد برآورد شده است.
با استفاده از ارقام مقاوم، استفاده از کودهای پتاسیم، غرقاب زمستانه مزارع برنج و استفاده از قارچکش های پروپیکونازول (تیلت)، کاربندازیم، تیوفانات متیل و یا ازوکسی استروبین می توان این بیماری را کنترل و یا با آن مقابله نمود.
استفاده از کود ازته شدت بیماری پوسیدگی ساقه را بیشتر می کند (تحقیقات گذشته نشان داده است که بیماری های لکه برگی سوکوسپورایی، سوختگی غلاف، پوسیدگی غلاف و بلاست در مزارعی که از ازت بالا استفاده کرده اند رایج تر بوده است).
استفاده از کود های با میزان متناسب، جلوگیری از ورود آب از مزارعی که دچار آلودگی بوده اند و خشک نمودن زمین در هنگام بیماری در پیشگیر و کنترل این بیماری موثرند.
پوسیدگی ساقه را می توان بعلت یا شاخصی از کمبود پتاسیم دانست. همچنین کمبود پتاسیم ممکن است بلایت باکتریایی در پانیکول ها را نیز موجب شود.
گیاهانی که در اوایل رشد به پتاسیم زیاد احتیاج دارند می بایست همان ابتدا و پیش از کاشت، پتاسیم مورد نیاز آن ها را تامین نمود و نبایستی منتظر شد تا خسارت ایجاد نماید.
رقم طارم هاشمی به بیماری پوسیدگی ساقه برنج حساس است ولی به کرم ساقه خوار نسبتا مقاوم می باشد.
شخم زمستانه، آتش زدن بقایای گیاه برنج (در سال هایی اخیر دیگر آتش زدن بقایای مزارع برنج بعلت آلودگی محیط زیست و از بین بردن موجودات مفید در مزرعه و خاک توصیه نمی شود و در مواردی منع قانونی نیز دارد) و تناوب می تواند می تواند کاهبن برنج را از بین ببرد و شیوع و میزان بیماری را کاهش دهد.
زهکش یا تخلیه آب مزرعه برنج و اجازه دادن به اینکه خاک خشک شود نیز می تواند برای کنترل این بیماری موثر باشد.
برای بررسی کردن سطح پتاسیم مزرعه و یا گیاه برنج می توان به برگ پرچم توجه نمود. در کمبود پتاسیم، قرمزی برگ پرچم افزایش می یابد و بدین طریق می توان میزان کمبود پتاسیم را در گیاه متوجه شد.
قارچ عامل این بیماری بدون میزبان نیز تا ۶ سال می تواند در خاک زنده بماند. زمانی که زمین غرقاب می شود این قارچ روی سطح آب شناور می شود و در تماس با گیاه سعی می کند راهی پیدا کند تا به داخل ساقه نفوذ کند.
ازت بالا حتی اگرچه پتاسیم کافی نیز وجود داشته باشد، می تواند گیاه را به این بیماری مستعد و یا حساس کند.
اگر این بیماری یا همان عارضه پوسیدگی ساقه را داشتیم بایستی از خود دو سوال بپرسیم :
- آیا پتاسیم کافی در خاک و یا دسترس گیاه وجود دارد؟
- آیا از کود ازت بالا استفاده شده است؟
بعد از ۶ سال تحقیق مشخص شد که بیشترین پوسیدگی ساقه در مزارعی وجود دارد که سطح پتاسیم پایینی داشته اند و کمترین پوسیدگی ساقه مربوط به مزراعی بوده است که سطح پتاسیم بالایی داشته اند.
کاربرد سولفات پتاسیم قبل از کاشت در جلوگیری از پوسیدگی ساقه بسیار موثر است.
کاربرد سولفات پتاسیم یا پتاسیم های مایع به صورت محلول پاشی در اواسط فصل رشد، پوسیدگی ساقه را کاهش می دهد و عملکرد خوبی را ایجاد خواهد نمود.
کاربرد پتاسیم در اواخر مرحله آبستنی، افزایش ۶-۵ درصدی در عملکرد خواهد داشت.
