- سبدخرید خالی است.
- ادامه خرید
Iron
عنصر آهن بصورت کاتیون های Fe۲+ و Fe۳+ توسط ریشه گیاهان جذب می شود.
آهن در ساخته شدن کلروفیل نقش دارد و همچنین در ساختمان کوآنزیم فرودوکسین وجود دارد.
جذب آهن در خاک های اسیدی بیشتر می باشد اما در PH معمولی (خنثی) و کمی قلیایی میزان جذب آن به اندازه کافی بوده است اما جذب آهن در PH قلیایی و کلسیم زیاد کاهش می یابد.
میزان و قابلینت جذب آهن به واکنش خاک یا همان PH خاک بستگی دارد.
برای کمبود آهن می توان گیاه را با کودهای آهن موجود در بازار و یا حتی سولفات آهن محلول پاشی نمود و یابصورت خاک مصرف، در خاک استفاده نمود تا توسط ریشه گیاه جذب شود.
آهن بصورت کی لات یا کلات (کلات به معنی پنجه می باشد که شامل اتصال یک فلز یا یک عنصر به مولکول های آلی مثل اتیلن دی آمین تترا استیک اسید می باشد که موجب تسهیل در نفوذ آن عنصر توسط ریشه یا روزنه های برگ و تسهیل در انتقال آن عنصر توسط گیاه می شود).
کمبود آهن درخاک با PH بالا حدود 8 و دارای مقدار کربنات کلسیم (آهک) زیاد به وفور مشاهده می شود.
در تصویر زیر نشانه ها ی کمبود آهن را در گل رز مشاهده نمایید . که ممکن است به دلایل PH بالا یا پایین، هوادهی ضعیف، شوری خاک و غیره اتفاق افتاده باشد.
زردی ایجاد شده در برگ های بالای گیاه لوبیا روغنی بعلت کمبود آهن می باشد.
علاوم کمبود آهن در برگ های جوان نمود پیدا می کند و به رنگ زرد روشن تا سفید در می آیند ، در حالیکه رگبرگ ها سبز باقی می مانند.
در حالت کمبود شدید آهن برگ ها کوچک، نازک و نرم شده و به زودی ریزش می کنند.بخش های انتهایی درخت خشک شده و به تدریج حجم تاج کاهش یافته و میزان میوه نشینی و عملکرد کاهش می یابد.
گیاه توت فرنگی از گیاهان حساس به کمبود آهن می باشد. در دو شکل پایین میزان کمبود متوسط و کمبود شدید آهن را در گیاه توت فرنگی مشاهده نمایید. در شرایط کمبود شدید تقریبات تمام برگ سفید رنگ می شود.
کمبود متوسط آهن در گیاه توت فرنگی
کمبود شدید آهن در گیاه توت فرنگی
زردی برگ ها شکل خاصی از کمبود آهن است که در کشور ما به فراوانی دیده می شود.
به عبارتی کمبود آهن باعث کاهش غلطت کلروفیل و دیگر رنگیزه های گیاهی نظیر کاروتن و گزانتوفیل در سلول می شود که در نهایت فتوسنتز شدیدا کاهش می یابد و بصورت کلروز (زردی) ظاهر می شود.
کمبود آهن در درختان مرکبات در مرحله آول در سر شاخه ها و یا برگ های جوان آن مشاهده می شود.
چون آهن قابلیت تحرک کمی درگیاه دارد معمولا علائم کمبود آهن در برگ های جوان (بالایی)دیده می شود و رنگ پریدگی معمولا بین رگبرگ ها بوده و خود رگبرگ ها سبز باقی می مانند و در برخی موارد همانند درخت گلابی، برگ ها سفید رنگ می شوند.
بایستی توجه شود که علائم کمبود آهن در برگ ها بعلت کاهش جذب آهن توسط ریشه می باشد .بدین معنی نیست که حتما عنصر آهن در خاک کم است البته در مواردی ممکن است این موضوع نیز باشد، ولی در اکثر موارد بدین شکل است که عنصر آهن در خاک وجود دارد ولی به علت PH بالای خاک، شوری خاک، پوسیدگی ریشه، پیچیدگی ریشه و بعضی از عوامل دیگر ریشه ها قابلیت جذب آهن را ندارد. لذا به محض مشاهده علائم کمبود آهن نبایستی از کودهای آهن استفاده نمود، بلکه بایستی علت را متوجه شد و نسبت به رفع آن اقدام کرد. در شرایط شوری و پوسیدگی ریشه با هر میزان از کود آهن، کمبود آهن در گیاه رفع نمی شود و گیاه همچنان علائم ظاهری کمبود آهن را نشان میدهد. لذا بایست با تشخیص مناسب از هدررفت سرمایه، انرژی و وقت جلوگیری شود.
برای رفع کلروز ناشی از کمبود آهن، محلول پاشی آهن کلاته، غیر کلاته یا سولفات آهن به تعداد دو یا چند بار در طول فصل رشد توصیه می شود.
در درختان میوه اولین محلول پاشی چهار هفته پس از گلدهی و دیگری سه هفته بعد از اولین محلول پاشی توصیه می شود.
علائم کمبود آهن:
- کاهش اندک اندازه برگ ها اغلب نشانه اولیه کمبود آهن
- برگ های بالایی زرد تا قهوه ای روشن همراه با رگبرگ های سبز
- برگ های پائینی سبز رنگ
- و درختان معممولا با گرم شدن هوا (افزایش دما) از شرایط عادی و طبیعی خارج می شوند ولی کمبود آهن را نشان نمی دهند و با شروع فصل سرما، سریعا در برگ ها ظاهر می شود.
آهن تولید کلروفیل را کاتالیز می کند .
آهن در سیستم آنزیمی فتوسنتزی و تنفسی نقش دارد.
آهن در کاهش نیترات و سولفات ها نقش دارد.
در بعضی از منابع آمده است که در شرایط کمبودآهن که برگ های جوان زرد رنگ می شوند و رگبرگ ها سبز باقی می مانند، اندازه برگ ها و شاخه ها طبیعی می ماند و کوتاه و یا کوچک نمی شود.
برای کنترل کمبود آهن زمان و مقدار آبیاری بایستی به دقت مدیریت شود. آبیاری زیاد شرایط را بدتر می کند. اگر تعداد کمی از درختان با کمبودآهن مواجه بودند، بکاربردن کلات آهن در خاک زیر درختان کار مفیدی می تواند باشد اما در باغ های بزرگ با تعداد درختان زیاد غیر اقتصادی خواهد بود(آبیاری زیاد کمبود آهن را تشدید می کند).
کلات آهن موثرترین کود آهن می باشد انواع متفاوتی دارد که به صورت برگ مصرف و هم بصورت خاک مصرف استفاده می شود.
انواع کلات های آهن و شرایط استفاده از آن ها:
کلات های آهن مخصوص برای محلول پاشی شامل:
- FeEDTA محتوای درصد آهن بالاتری است. از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد. این کلات، کلات آهن رایج برای محلول پاشی عموم گیاهان می باشد.
- FeDTPA تحت شرایط ویژه که PH آب بالا است (در شرایط و موارد خاص و شرایط محلی خاص) استفاده می شود.
کلات های آهن مخصوص استفاده در خاک شامل:
- FeEDDHA در خاک هایی استفاده می شود که PH آن بالاتر از ۶.۵ باشد.
- FeDTPA در خاک هایی استفاده می شود که PH آن مابین 6.5 تا ۷ باشد.
- FeEDTA در خاک هایی استفاده می شود که PH آن پائین تر از ۶.۵ باشد.
- FeEDDHSA دارای پایداری بیشتر و در خاک هایی در محدوده پی اچ ۲ تا ۱۱ استفاده می شود.
کلات آهن EDTA برای محلول پاشی استفاده می شود ولی می تواند به صورت خاکی نیز استفاده شود. اما در خاک هایی که PH پائین تر از ۶.۵ دارند. که در مازندران بسیار کم است و به همین دلیل این کلات عموما خاصیت برگ مصرف دارد.
کلات آهن EDDHA خاک مصرف می باشد و نمی توان و نباید برای محلول پاشی گیاهان از این کلات استفاده نمود.
در مجموع کلات های آهن به PH بسیار حساس می باشند و تفاوت کلات های آهن در میزان PH و میزان پایداری کلات است.
عموما تامین آهن مورد نیاز گیاه در ابتدای فصل رشد توسط کود سولفات آهن که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است انجام می شود و برای تصحیح کمبود این عنصر در مراحل رشدی گیاه، کود های کلات شده آهن به صورت محلول پاشی و یا خاک مصرف توصیه می شود.
تامین آهن مورد نیاز برای گیاهان توسط کلات های آهن خاک مصرف، در صورت وجود شرایط مناسب خاک یک هفته تا دو هفته طول می کشد تا عنصر آهن از ریشه ها جذب شود و به اندام های هوایی و علائم ظاهری کمبود آهن در برگ ها ناپدید شود.
میزان مصرف کلات های آهن برای گیاهان مختلف متفاوت است و معمولا روی پاکت آن ها میزان مصرفشان توضیح داده شده است ولی برای اینکه معیاری برای مصرف آن در درختان در دست داشته باشید . بایست در نظر داشت برای نهال های یک تا سه ساله مرکبات 3 تا ۵ گرم برای هر درخت و برای درختان بالغ مرکبات ۱۰ تا ۱۵ گرم برای هر درخت، بصورت محلول در آب آبیاری در پای درخت توصیه می شود.
سولفات آهن:
سولفات آهن بصورت کریستاله سبز رنگ ، بدون رطوبت ظاهری و عموما حاوی 20 درصد آهن می باشند که بصورت کیسه های ۲۵ کیلوگرمی و در هر دوصورت برگ مصرف و خاک مصرف استفاده می شود. معمولا کود سولفات آهن کود موثر برای اختلاط با خاک است و علاوه بر تامین نیاز آهن گیاه به کاهش PH خاک و کاهش شوری خاک نیز کمک می کند.
در مجموع میزان قابلیت جذب آهن توسط برگ گیاهان پائیین می باشد و این مقدار در سولفات آهن نیز میزان کمتر و پائین تری است. برگ ها و یا میوه های برخی از گیاهان به محلول پاشی با کود سولفات آهن حساس می باشند و ممکن است در شرایط عادی و یا شرایطی که گیاه در حالت تنش های مختلف قرار دارد بعد از محلول پاشی نقاط سوخته یا لکه هایی روی برگ ها و میوه ها مشاهده شود. لذا به علت جذب پایین و احتمال لکه دار شدن برگ و میوه ، به ندرت به محلول پاشی سولفات آهن توصیه می شود و عموم استفاده آن همانطور که در قبل هم عنوان شد بصورت اختلاط با خاک است.
به صورت تقریبی برای هر درخت بالغ مرکبات ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم سولفات آهن پیش از شروع فصل رشد (اواخر زمستان) بصورت مخلوط با خاک و یا بصورت چالکود در محل سایه انداز درختان توصیه به استفاده می شود.
نارنگی کلئوپاترا یکی از محتمل ترین پایه پیوند به کمبودآهن می باشد.
کمبود آهن و کمبود منگنز ممکن است به سادگی تحت عدم تعادل یون، خاک های آهکی ،خاک هایی که زهکشی در آن پایین است و یادرخاک های سدیمی و یا شور سدیمی بصورت توام مشاهده شود.
نشانه کمبود آهن بیشتر روی قسمت جنوبی درخت قابل مشاهده است .
آهن در گیاه غیر متحرک است و کمبود آن ابتدا در برگ های جوان مشاهده می شود.
