بُر (بُرُن)

boron

Boron

عنصر بر بصورت آنیون    Bro۳توسط ریشه گیاهان جذب می شود.

کمبود بر موجب عدم تشکیل یاخته های اولیه گل و یا ریزش گل ها می شود.

بر در فعالیت بافتهای مریستمی نقش مهمی دارد.

بر در متابولیسم ازت، انتقال و عمل هرمون ها و تقسیم سلولی نقش دارد.

کمبود بر موجب بدشکلی، سختی و سفتی میوه ها می شود.

برای برطرف کردن کمبود بر از محلول براکس (اسید بوریک) استفاده می شود.

کمبود بر در کلک بروکلی موجب پوک شدن یا تو خالی شدن ساقه آن می شود.

براکس (اسید بوریک) بصورت محلول پاشی روی شاخه ها و برگ ها و یا همراه با کود های دیگر از طریق خاک نیز کاربرد دارد  و مصرف می شود.

مقدار بالای بر موجب مسمومیت می شود و گیاهان در برابر مقادیر سمی بر، حساس تر از بعضی از عناصر کم مصرف  دیگر می باشند.

مسمومیت بر برخلاف کمبود آن، در برگ ها و شاخه های جوان  دیده می شود . علائم مسمومیت بر در برگ های مسن گیاه ظاهر نمی شود.

در مرکبات و گردو زرد شدن حاشیه برگ از علائم مسمومیت بر می باشد.

نقش اصلی بر در متابولیسم گیاه کاملا مشخص نیست . کمبود آن موجب توقف رشد و خشکیدگی سر شاخه ها و ریشه ها می گردد. برگ ها ضخیم و شکننده می شوند، گل دهی به میزان بالایی کاهش می یابد و تبدیل گل به میوه بعلت عدم رشد لوله گرده کاهش می یابد.

مهمترین منبع آلودگی و سمیت بر، آب آبیاری می باشد. اما منابعی چون خاکستر ناشی از آتش سوزی و مواد شیمیایی صنعتی نیز نقش مهمی دارد.

معمولا و بیشتر بعلت  اقتصادی بودن آن، از محلول ۰.۱ درصد (۱ کیلوگرم در هزار لیتر آب) بوراکس یا همان اسید بوریک به صورت محلول پاشی جهت تامین بر مورد نیاز عموم گیاهان و مرکبات استفاده می شود.

کودهای شیمیایی بر بصورت تک عنصر  و یا ترکیب چند عنصر با برند های متفاوت بصورت یک لیتری مایع و یا  یک کیلویی پودری نیز در فروشگاه های سموم کشاورزی نیز وجود دارد که به منظور تامین و یا برطرف کردن این عنصر کاربرد بسیار خوبی دارند.  کمبود  بر میزان اسیدیته میوه را کاهش ، محتوای قند میوه را افزایش و میزان اسید اسکوربیک را کاهش می دهد.

استفاده از کود بر در نارنگی ها عملکرد را ۱۵- ۲۰ درصد افزایش می دهد.

کمبود بر در برخی از گیاهان موجب قهوه ای یا سبز تیره شدن برگ ها می شود و ممکن است پدیده خیس شدن برگی ( آبگز شدن)  Water soak ایجاد شود.

کمبود بر موجب توقف رشد و خشکیدگی سرشاخه ها و ریشه ها می شود.

میزان و یا محتوای بر در خاک ها بسیار کم است و در خاک های شنی زودتر شسته می شوند و نیاز به بر بیشتری احساس می شود. معمولا کمبود بر در خاک های شنی نسبت به خاک های لومی یا رسی، بیشتر دیده می شود.

در کمبود بر رگبرگ های اصلی چوب پنبه ای شده و شکاف می خورند، تنه درختان صمغ ترشح کرده و به صورت غده هایی جمع می شوند .

حدفصل بین پوست خارجی و پوست  داخلی میوه ضخیم می شود، شکل و فرم طبیعی میوه از بین می رود و پوست ناهموار می شود. و لکه های قهوه ای رنگ در بین پوست خارجی  و پوست داخلی میوه  دیده می شود.

بر بعنوان تنظیم کننده عمل می کند. اثرات ناشی از کمبود کلسیم را به تاخیر می اندازد ولی نمی تواند جایگزین آن شود. اگر گیاه با کمبود بر مواجه شود لکه های آبگز روی برگ های جوان ظاهر می شود که بعدا قهوه ای یا خشک می شود.

رگبرگ ها ضخیم و شکافدار و میوه ها کوچک و چروکیده شده و ماده صمغ مانندی داخل آن جمع می شود.

بر بطور خاص در محل  تقسیم سلولی لازم است.

بر نقش مهمی در گلدهی، رشد لوله گرده (Pollen tube ) و فرآیند میوه دهی و متابولیسم نیتروژن و فعالیت هرمون ها دارد.

کمبود شدید بر ممکن است بعلت شرایط خشکی شدید، کاربرد شدید آهک  وآبیاری با آب قلیایی بوجود آید. در مناطقی که آبیاری به شیوه غرقابی است کمبود بر بیشتر دیده می شود . چونکه مقادیر زیادی از بر در حین عمل آبیاری شسته می شوند و از دسترش ریشه خارج می شوند.

درختان مرکبات از لحاظ نیاز به بر، پر توقع نیستند و با میزان  بر موجود در خاک و میزانی که توسط آب به خاک اضافه اضافه می شود رشد  و عملکرد متناسبی دارند ولی در منابع آمده است که با استفاده از کود بر، بر اساس آزمون خاک میزان رشد و عملکرد محصول افزایش می یابد.

عنصر بر برای رشد نوک ساقه و ریشه (مریستم انتهایی) لازم و ضروری است.

بر نقش عمده ای در فعالیت حیاتی گیاه دارد و در تقسیم سلولی بافت ها، تشکیل جوانه های برگ و گل، ترمیم بافت های آوندی، متابولیسم قند و مواد هیدروکربن دار و انتقال آن ها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول، انتقال کلسیم در گیاه، تنظیم نسبت کلسیم به پتاسیم در بافت های گیاهی، متابولیسم چربی، سنتز پکتین و در تشکیل دیواره سلولی نقش دارد.

علائم کمبود بر بعلت عدم پویایی و تحرک این عنصر در برگ، شاخه، میوه و حتی ریشه درختان دیده می شود. کمبود آن ابتدا در برگ های جوان و سرشاخه ها بروز می نماید. اولین علامت قابل مشاهده توقف رشد جوانه انتهایی است و بلافاصله بعد از آن برگ های جوان سبز کمرنگ می شود و این رنگ پریدگی در قاعده برگ ها بیشتر از نوک برگ ها می باشد. مرحله بعدی کمبود بر سیاه شدن جوانه های رویشی و بافت های مریستمی و کاهش فاصله میانگره ها  و ایجاد حالت کوتولگی و یا تراکم و یا کوچک شدن برگ ها در سرشاخه می باشد.

میوه ها به حد کافی رشد نمی کنند بدشکل و دارای گره های متعدد می شوند، زیر پوست میوه بافت چوب پنبه ای ضخیمی تشکیل می شود و با توسعه از پوست تا مغز میوه ادامه می یابد.

در برخی ارقام وقتی کمبود بر همراه با کمبود کلسیم باشد، میوه در بعضی قسمت ها ترک بر می دارد. در کمبود های ضعیف سطح میوه از شکاف های ریزی پر می شود، که ظاهر میوه را به رنگ حنایی در می آورد.

بطور کلی به علت نقش این عنصر در فرآیند تشکیل میوه، کمبود آن سبب رشد و نمو ضعیف پرچم ها، کاهش دوره گرده افشانی موثر و در نتیجه کاهش تشکیل میوه می گردد.

در شرایط کمبود بر، میوه ها زودتر  از زمان رسیدن می رسند .

بر یکی از مهمترین عناصری است که در جوانه زدن دانه گرده، تشکیل میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش دارد.

بهترین زمان محلول پاشی بر در درختان میوه ، هنگام متورم شدن جوانه ها در اوایل بهار با غلطت یک کیلوگرم اسید بوریک در هزار لیتر آب می باشد.

در مرکبات بهترین زمان محلولپاشی درختان  مرکبات یک نوبت و در  زمان تشکیل شکوفه و یک هفته قبل از باز شدن آن ها به میزان یک کیلوگرم اسید بوریک در هزار لیتر آب می باشد که   موجب شود انتقال قندها تسهیل، تشکیل لوله گرده تکمیل و  نیاز به عنصر بر تامین  و حداکثر گلدهی تضمین و عملکرد بالا تحصیل شود.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی هستند.