کرم به (Quince moth) و کرم سیب (Coding moth

کرم به

Quince moth

کرم به یکی از آفات مهم درختان به در باغات می باشد. برای جلوگیری از کاهش کیفیت و بازار پسندی محصول نیاز به کنترل و مبارزه با این آفت است.

نام علمی این آفت Euzophera bigella می باشد.

در دنیا ابتدا در سال ۱۹۰۱ میلادی، توسط ریبل(Rebel) مورد بررسی قرار گرفته است. دواچی و اسماعیلی، در مورد تاریخچه و شناسایی کرم به در ایران می نویسند در سال ۱۳۴۲ ضمن بررسی هایی که روی زیست شناسی و مبارزه با کرم سیب در اطراف کرج صورت می‌گرفت معلوم گردید که کرم زدگی میوه های سیب، گلابی و بالاخص به منحصر به حمله کرم سیب نیست و گاهی در میان میوه های آلوده ، لاروهای قرمز ارغوانی رنگی مشاهده می‌شود ،که اگر چه نحوه خسارت آنها به گونه کرم سیب شباهت نسبی دارد، ولی از نظر شکل شناسی کاملاً قابل تفکیک می باشند.

کرم به، لارو های قرمز ارغوانی رنگ می باشند.

کرم به زمستان را به صورت لارو های کامل در داخل پیله های خاکستری رنگ و کشیده به سر می برد و در اواخر زمستان به شفیره تبدیل می شود.

شفیره ها در اوایل فروردین و قبل از باز شدن شکوفه های سیب و گلابی، به حشرات کامل تبدیل می شوند و و پروانه های ظاهر شده قسمت اعظم تخم های خود را در شکاف تنه و شاخه ها می گذارد.

میزبان کرم به در درجه اول به و گردو و در درجه دوم سیب و گلابی (حتی انار) می باشد.

لارو هایی که فصل سرما را به حالت چوب خواری و در سنین مختلف طی می نمایند در طول این دوره و در هر فرصت مناسبی که طبیعتاً ارتباط مستقیم با حرارت محیط خواهد داشت تغذیه نموده و رشد مختصری می‌نمایند. به عبارت دیگر دیاپوز ندارند بلکه فقط عامل سر ماست که فعالیت آنها را متوقف می سازد

. شیوه ادامه فعالیت لاروها پس از زمستان گذرانی بدین صورت بوده که لاروهایی که به شکل سن آخر در داخل پیله و زیر پوستکهای درختان میزبان زمستان گذرانی مینمایند به محض گرم شدن هوا شفیره شده و در فاصله کوتاهی که حداکثر از ۱۵ روز تجاوز نخواهد کرد به پروانه تبدیل می شوند. این زمان در کرج و اصفهان مصادف با اوایل تا اواسط فروردین همیشه زودتر از شروع خروج پروانه‌های کرم سیب است.

این پروانه ها جفت گیری و تخم ریزی نموده و لارو های حاصل از این تخم ها تماماً به چوب خواری روی می آورند. به عبارت دیگر میوه ها در مناطقی مانند اصفهان و کرج تا اوایل تابستان از آلودگی مصون خواهند ماند. (مبارزه با این نسل نیز برای جلوگیری از خسارت به چوب درختان مهم و ضروری می باشد).

شروع خروج حشرات کامل این آفت از فروردین ماه اولین آلودگی‌های میوه سیب که مناسب برای تغذیه کرم به است با دو ماه و نیم تاخیر آغاز می گردد. این تاخیر در تغذیه برای میوه به نیز حالتی مشابه دارد. در حالی که میوه ها در طول بهار سالم می مانند، لاروهای سنین اولیه E.bigella با تراکمی قابل توجه در عمق چوب تنه و شاخه های سیب و گلابی مشاهده می گردند که به چوب خواری مشغولند.

نسل اول حالت چوبخواری دارد و به میوه صدمه نمی زند. نسل اول پروانه های ماده تخم های خود را در شکاف تنه و شاخه می گذارند و لارو ها شروع به چوبخواری می کنند. محل تغذیه آن ها عمق چوب و ناحیه کامبیوم می باشد. البته تعدادی از تخم ها در همان نسل اول روی میوه ها نیز گذاشته می شوند ولی لارو های حاصل هیچ گاه قادر به ادامه این شیوه زندگی (تغذیه از میوه) در این نسل نمی باشند. تغذیه لاروها از چوب های به، سیب، گلابی، آلو، زردآلو و گیلاس و میوه های به، سیب، گلابی، گردو و انار ثبت شده است.

لارو های نسل دوم میوه خوار می باشند و اتقریبا مصادف با اوایل تابستان می باشد. در محل تغذیه لارو روی میوه ، گودی بوجود می آید و فضولات قهوه ای متمایل به سیاه در سطح یا درون میوه مشاهدهخ می شود. در این زمان تخم ها اغلب به صورت انفرادی و گاهی دو عددی یا شش عددی روی میوه یا شکاف تنه توسط پروانه های ماده گذاشته می شود. عموما حشرات ماده محل تخم ریزی را در فرورفتگی محل اتصال دم میوه انتخاب می کنند و ترجیح می دهند و لارو ها نیز بیشتر از فرورفتگی دم میوه وارد میوه می شوند.

درصورتیکه خراش هایی در سطح میوهخ وجود داشته باشد، از محل خراش ها نیز وارد می شوند.یک لارو معمولا چند میوه را مورد حمله قرار می دهد.

ظاهر و فعالیت کرم به همانند کرم سیب می باشد ولی روی بدن کرم سیب دو ردیف شاخک وجود دارد که روی کرم به وجود ندارد.

کرم به برخلاف کرم سیب که یک لارو در یک میوه است، ممکن است چند لارو درون یک میوه باشد.

کرم به در یک سال ۲ تا ۴ نسل دارد. دوره زندگی کرم به در مراحل مختلف رشدی و تحت حرارت ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۴۰ تا ۵۰ درصد آزمایشگاه به شرح زیر تعیین شده است: دوره جنینی ۷-۸ روز، دوره لاروی ۴۸ روز ، دوره شفیرگی ۱۰ روز ،عمر حشره کامل ۵ روز و جمعاً طول دوره یک نسل کامل حشره ۷۰ روز میباشد. برای این آفت در شرایط کرج و اصفهان دو نسل در سال قائل است. لارو های زمستان گذران این آفت در پاییز و زمستان های ملایم، به فراوانی مورد حمله عنکبوتها سن های پرداتور ، و زنبور پارازیتDybrachis boarmeae قرار می‌گیرد . با آنکه کرم به از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است ولی تاکنون آزمایشات اختصاصی در زمینه مبارزه شیمیایی و انتخاب بهترین سموم حشره کش علیه آن اقدامی صورت نگرفته و به نظر می رسد که سموم موثر علیه کرم سیب می تواند روی این یافته نیز موثر باشد.

زمستان گذرانی کرم به ، به دوصورت است آن هایی که میوه خواری می کنند زمستان را به صورت لاروهای سن آخر داخل پیله وزیر پوستکهای تنه و شاخه های درختان به و در میزان بسیار کمتر در تنه و شاخه های سیب و گلابی می گذرانند در حالیکه آنهایی که چوبخوار می باشند زمستان را به صورت لاروهای سنین مختلف در محل چوبخواری خود یعنی عمق شاخه ها پوست و کامبیوم شاخه ها و تنه طی می نمایند

مبارزه علیه کرم به مشابه کرم سیب می باشد.

زمان مناسب برای سمپاشی این آفت زمانی است که پروانه ها وجود دارند و در حال تخم ریزی هستند. با استفاده از تله های مخصوص سراتراپ و یا تله های مکفیل به همراه فرمون های جنسی یا فرمون غذایی موجود می توان حضور این پروانه ها و مرحله تخم ریزی آن ها را متوجه شد و اقدام به سمپاشی درختان نمود. سموم حشره کش دیازینون به میزان یک لیتر در هزار لیتر آب و یا حشره کش فوزالون به میزان ۱.۵ لیتر در هزار لیتر آب براب مقابله با اینآفت مناسب و موثر می باشد.

کرم سیب

Coding moth

کرم سیب (تخمخوار سیب) با نام علمی cydia pomonela از جمله آفت‌های بسیار رایج است که علاوه بر سیب، گلابی، گردو و به را نیز درگیر می‌کند. این آفت هر ساله زیان هنگفتی به بخش کشاورزی وارد می‌کند. خسارت وارده به وسیله این آفت مربوط به لاروهای آن بوده که از گوشت و دانه‌های میوه تغذیه می‌کنند و علیرغم تلاش‌های بسیار برای کنترل این آفت، همچنان کرم سیب در باغات به عنوان آفت کلیدی شناخته می‌شود.

بهترین زمان مبارزه با کرم سیب اوایل تابستان و یا نیمه دوم تیرماه می باشد.

کرم سیب علاوه بر سیب، گلابی، گردو به زرد آلو نیز حمله می کند.

کرم سیب لارو کوچکی است که برای رسیدن به دانه از بافت میوه تغذیه می کند. حمله آفت در مراحل اولیه رشد باعث ریزش میوه می شود. شب پره های کرم سیب همانند شب پره های دیگر می باشد و لی مشخصه آن وجود لکه های قهوه ای تیره با جلدی در انتهای بال آن هاست.

رنگ بدن لارو سفید تا کمی مایل به صورتی می باشد. کرم سیب زمستان را به صورت لارو کامل در داخل پیله های سفید رنگ و ضخیم در زیر پوستک های تنه درختان میزبان و پناهگاه های دیگر به سر می برد.

لاروها رنگ پریده، با سر تیره و همراه با میوه یافت می شوند. پروانه های بالغ، پروانه های خاکستری کوچک (طول ۱/۲ اینچ) با نوک مسی به بال های جلو (مشخصه اصلی این شب پره ها) هستند.

کرم به و کرم سسیب:

زمستانگذرانی هردو به صورت لارو کامل در زیر پوستک درختان می باشد.
تعداد نسل هر دو ۲ تا ۴ نسل می باشد.
شباهت ظاهری بسیار زیادی به هم دارند.

از تفاوت شاخص آن ها این مورد می باشد که لارو (کرم) سیب در هر میوه یک عدد لارو قرار می گیرد اما لارو (کرم) به در هر میوه چند لارو ممکن است قرار بگیرد.

در مبارزه شیمیایی علیه کرم سیب، زمان دقیق مبارزه بسیار مهم است. مناسب ترین زمان برای مبارزه با کرم سیب هنگامی است که حداکثر لارو ها از تخم خارج شده اند ولی به داخل میوه نفوذ نکرده اند.

معمولا این زمان را ادارات حفظ نباتات استان با استفاده از تله های فرمونی محاسبه و به کشاورزان هر منطقه اعلام می نماید.

اما به طور کلی مبارزه شیمیایی برای نسل اول این آفت در اوایل تابستان که میوه سیب به اندازه فندق شده است (مقابله با نسل دوم کرم به نیز در همین زمان صورت می گیرد) انجام می شود. مبارزه با نسل دوم و نسل سوم این آفت با سمپاشی هایی به فاصله های 25 تا ۳۰ روز از مرحله اول و مرحله دوم صورت می گیرد.

حشره کش ها باید در دوره های اوج تخم گذاری توسط پروانه بالغ استفاده شوند. دو نسل خسارت زای این ،ت معمول است، یکی در اواخر بهار (پس از ریزش گلبرگ) و دیگری در اواسط تابستان. تغذیه توسط لاروهای دوم بیشترین آسیب را به میوه وارد می کند.

حشره کش های دیازینون (به میزان ۱ تا ۱.۵ لیتر در هزار لیتر آب)، یا گوزاتیون (۲ لیتر در هزار لیتر آب) و یا فوزالون (۱.۵ لیتر در هزار لیتر آب) توصیه می شود.

معمولا در بهار با گرم شدن هوا حشرات کامل کرم سیب ظاهر می شوند و با تغذیه از شهد گل ها و قطرات شبنم روی برگ های نزدیک میوه، سرشاخه ها، کاسبرگ ها و نهنج گل تخم می گذارند.این تخم ها به رنگ سفید شکری، خیلی کوچک، به صورت انفرادی یا دسته های دوتایی و یا سه تایی گذاشته می شوند.

تخم ها در بهار، بعد از ۲۰ تا ۲۵ روز باز می شوند و لاررو ها پس از مدتی حرکت روی میوه های تازه تشکیل شده و برگ ها، داخل میوه می شوند. این زمان بهترین موقع برای سمپاشی است.

لارو ها پس از اینکه داخل میوه شدند، ابتدا از دانه و سپس از بافت میوه تغذیه می کنند و هر کرم ممکن است یکی پس از دیگری میوه های سیب را آلوده کنند. ولی در هر میوه سیب تنها یک کرم وارد می شود و دو کرم در یک میوه را مشاهده نخواهیم کرد.

معمولا سمپاشی سیب را نیز همانند مرکبات به بعد از گل موکول می کنند. همانند آفات دیگر نسل اول شپشک ها و شته ها، نسل اول کرم سیب هم نیاز به سمپاشی دارد (معمولا جمعیت آفت در حدی است که تا قبل از ریزش گل خسارت قابل تحمل است).

نسل اول کرم سیب چون در زمان شکوفه دهی است سمپاشی را به اوایل تابستان یا اواخر بهار که میوه فندقه شده است موکول می کنند (این امر موجب مبازه همزمان با نسل دوم کرم به نیز می شود).

در پایان دوره تغذیه ای، لارو به سمت پوستک تنه درختان می رود و در داخل پیله سفید رنگ به دور خود می پیچد و تبدیل به شفیره می شود و نسل بعدی آغاز می شود.

در مناطق خنک که پرورش سیب معمول است در دوماه آخر رسیدن میوه شب های خنک داریم که برای این درختان بسیار مناسب می باشد. در غیر اینصورت در میوه ها طعم و مزه مطلوب حاصل نمی شود و میوه ها از رنگ کدر و بافت سست برخوردار می شوند و در ضمن قدرت انبارداری آن ها کاهش می یابد.

افزایش دما بیش از حد مناسب و مطلوب در دوره رشد میوه ها، موجب افزایش تعرق و و تنفس گیاه و میوه ها می گردد و تجمع ماده خشک آن کاهش می یابد. که در نتیجه بافت میوه سست و میوه به دماهای پایین در دوره انبارداری حساس می شود.

تاثیر نور و روشنایی نیز تاثیر منفی در کیفیت محصول دارد و سبب کاهش تشکیل رنگ و تجمع قند در میوه می شود. معمولا سیب هایی که در مناطق جلگه ای (مازندران) می رویند، ۱۵ تا ۲۰ روز زودتر از سیب های مناطق سرد برداشت می شوند.

از طرفی افزایش دما و رطوبت، میزان تولید مثل شب پره ها را بالا و میزان تخم ریزی به همین نسبت افزایش می یابد در نتیجه خسارت این آفت در این مناطق بیشتر می شود.

با توجه به چند نسلی بودن این آفت، مبارزه شیمیایی با این آفت نیز در چندین نوبت انجام می گردد. در باغات آلوده توصیه می شود که اولین سم پاشی در زمان تورم جوانه ها انجام گردد به همین منظور روغن ولک یا سم پیش بهاره غلیظ به همراه یک سم حشره کش نفوذی مثل دیازینون و یا دورسبان استفاده می شود(در اواسط زمستان). بهترین حالت این است که روغن ولک را دقیقه ۹۰ یعنی دقیقا قبل از باز شدن فلس جوانه ها مصرف گردد.

سم پاشی دوم همزمان هم برای کرم سیب و هم برای آفت لیسه سیب در زمان ظهور برگهای اولیه سیب و حدودا بعد از ریزش ۷۰-۸۰ درصد شکوفه ها با سموم سیستمیک مثل استامی پراید انجام می گردد. چون سم استفاده شده روی لاروهای کرم سیب هم موثر است. این مرحله سمپاشی معمولا در باغات معمولا انجام نمی شود و به فندقی شدن میوه موکول می شود.

سم پاشی سوم در زمان فندقی شدن میوه های سیب می باشد که همزمان با ظهور نسل یک این آفت می باشد. این مرحله سمپاشی به صورت همزمان با نسل دوم کرم به نیز مقابله می شود. برای سمپاشی نسل یک که می تواند همان استامی پراید یا سومی سیدین(فن والریت) باشد انجام شود و بقیه دفعات با فاصله ۲۵ روز تکرار شود. اگر هوا گرم بوده و درخت نیز در سال مذکور پربار باشد حتما باید تعداد ۳ یا ۴ بار سمپاشی اجرا شود. بهترین حالت این است که هر بار نوع سم عوض شود تا مقاومت نسبت به سموم بوجود نیاید. بعلاوه باید در هر بار سمپاشی تله های فرمونی زوکون یا دلتا نصب شده از باغ برداشته و بعد از اتمام سمپاشی دوباره در محل نصب شده قرار گیرند.

حشره کش آمبوش (پرمترین) روی کرم سیب تاثیر بسیار خوبی دارد.آمبوش روی کرم سیب ت