زنبور گالزای اکالیپتوس

Ophelimus maskelli

زنبور گالزای اکالیپتوس یکی از آفات گالزای مهم در درختان جنگلی می باشد.

تاول های (Pustules) به رنگ سبز تا قرمز رنگ و بنفش بوجود می آید که به اندازه تقریبا یک میلیمتر می باشد.

بعد از اینکه زنبور ها از آن خارج شدند یک روزنه (گال سرباز) قابل رویت روی آن باقی می ماند.

این زنبور بسته به شرایط منطقه از ۱ تا ۳ نسل دارد.

این آفت بومی استرالیا می باشد و در اروپا، کشورهای حوزه دریای مدیترانه، خاورمیانه، افریقا و اخیرا در شمال امریکا نیز حضور آن ها ثبت شده است.

تخم گذاری این حشرات به صورت یک تخم در روی و یا زیر برگ ها می باشد.

هجوم و یا میزان بالای گال های روی برگ، می تواند موجب خسارت شدید به برگ شود. این خسارت اوایل موجب ریزش برگ ها می شود  در موارد شدیدتر، بد شکلی و کچلی درخت را در پی خواهد داشت.

این آفت موجب خسارت شدید در زراعت های اکالیپتوس بویژه رقم  E.comaldutensis در کشورهای حوزه دریای مدیترانه و خاورمیانه می شود.

زنبور های بالغ بدن سیاه دارند و طول آن ها حدود یک میلیمتر است (بسیار ریزند).

از مشخصه ویژه آن ها نیز یک ساختار مو مانند، در زیر بال های جلویی آن ها (حاشیه بال ها) می باشد.

تخم ها در روی اپیدرم برگ، شبیه به گال هایی گرد، هم شکل و هم اندازه قرار می گیرند.

داخل گال ها لارو های بسیار ریز وجود دارند که از برگ ها تغذیه می کنند. در مرحله آخر درون گال ها لارو ها تبدیل به شفیره می شوند که تغذیه کننده نیستند.

اندازه و رنگ گال ها، بسته به سه مرحله سن لارو تغییر می کند.

لارو هایی که در معرض تابش خورشید هستند معمولا به رنگ قرمز تیره تا بنفش می باشند و آن هایی که در ساقه قرار دارند سبز تا زرد رنگ می باشند.

تخم گذاری و تشکیل گال

مرحله اول لاروی (لارو سن اول)، مرحله دوم لاروی (لارو سن دوم)، مرحله سوم لاروی (لارو سن سوم)، مرحله تشکیل شفیره و مرحله حشره بالغ از مراحل و یا چرخه زندگی زنبور گالزای اکالیپتوس می باشد.

زنبور های بالغ سیاه ۱۰ تا ۱۶ روز زنده می مانند و تخم ریزی می کنند.

زنبور های بالغ حدود ۱۰۹ عدد تخم رو و یا زیر برگ می گذارند . میل آن ها بیشتر به تخم گذاری در قاعده پهنک برگ و نزدیک به دمبرگ می باشد.

روی برگ های بالغ، سبز، بزرگ و در بخش پایین کانوپی، بیشتر تخم گذاری می کنند.

 زمان متدوال حضور زنبور های گال زا، معمولا ۳۰ تا ۴۰ روز بعد از باز شدن و یا رویش جوانه ها می باشد ولی ممکن است از ۱۵ تا ۹۰ روز بعد از باز شدن یا رویش جوانه ها نیز اتفاق بیفتند ویا  حضور پیدا کنند.

۹۰ تا ۱۳۰ روز زمان در دمای ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد لازم است که دوره لاروی و شفیرگی طی شود و خروج زنبور ها از گال ها اتفاق بیفتد.

لارو های این آفت می توانند  از مهر تا فروردین در گال ها بمانند و زمستان گذرانی کنند.

دوره حضور و رشد شفیره ها از اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت می تواند باشد.

 معمولا از اواسط تا اواخر اردیبهشت حضور زنبور های بالغ گالزا را خواهیم داشت.

زنبور گالزای اکالیپتوس همانطور که گفته شد ۳ نسل دارد. در اسرائیل این سه نسل مصادف با سه فصل بهار، تابستان و پاییز می باشد.

درجمعیت های بالا این گال ها می توانند بیشتر سطح برگ را بپوشانند و موجب ریزش برگ شوند. سپس به صورت لارو به خواب می روند.

هجوم بالای زنبور های گالزا موجب خسارت جدی و ریزش برگ ها می شود.

ریزش برگ های جوان درختان موجب کچلی، رشد ضعیف درخت ها و در ادامه ضعف درخت می شود.

در اسرائیل یک درخت اکالیپتوس ۸۰ ساله، برگ های آن کاملا ریزش کرده بود. لذا برای مدتی کاشت درخت اکالیپتوس در اسرائیل متوقف شده بود.

یک راه موثر برای بررسی و حرکت زنبور های گالزا، استفاده از کارت های سبز چسبنده (Green sticky traps) می باشد. توسط این کارت ها، پراکندگی و گسترش این آفت را می توان بررسی نمود.

کارت سبز چسبنده برای ردیابی و کنترل ملخ، شته، تریپس و زنبور گالزا مناسب می باشد.

کنترل شیمیایی برای مقابله با این زنبور ها هنوز شناخته نشده است.

در نهالستان های پرورش اکالیپتوس و درختان کوچک، استفاده از حشره کش های سیستمیک استامی پراید (به میزان نیم کیلو در هر هزار لیتر آب) و یا حشره کش کونفیدور (به میزان نیم لیتر در هر هزار لیتر آب) می تواند نقش حمایت کننده ای در حمله شدید زنبور های گالزا داشته باشد.

در نهالستان های اکالیپتوس استفاده از ماده معدنی کائولین (به میزان ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هزار لیتر آب) نیز می تواند برای مقابله با این حشرات مفید باشد.

کائولین زمانی که روی سطح برگ قرار می گیرد، سطح برگ سخت می شود و محیط برای تخم گذاری نامناسب تر می شود. علاوه بر آن پودر سفید رنگ کائولین، رنگ سبز برگ را مخفی تر می کند و تشخیص میزبان را کاهش میدهد.

در مجوع توصیه می شود در نهالستان ها کارت ها سبز چسبنده به فواصل مختلف نصب شود تا بتوان زمان و میزان حضور و شیوع زنبور های بالغ را بررسی نمود.

سپس به محض رویت و چسبیده شدن زنبور های بالغ  به کارت های سبز، که نشان دهنده خروج حشرات بالغ از گال ها می باشد، می توان اقدام به کائولین پاشی نمود. و بدین صورت به کمک پیشگیری با این آفت مقابله نمود.  و یا اینکه در این زمان می توان حشره کش های تماسی  مختلف بویژه گروه ارگانو فسفره (دیازینون، مالاتیون، اتیون، کلروپیریفوس ) را روی درختان اکالیپتوس سمپاشی نمود تا در مرحله اول زنبور های گالزای موجود روی درختان و محیط از بین بروند و و در مرحله دوم وجود بود بد حشره کش ها در محیط، زنبور ها ی گالزا را دور کند . بدین صورت میزان تخم گذاری و خسارت این آفت بسیار محدود می شود.

برگ هایی که دچار آفت شدند و گال ها روی و یا زیر برگ ها تشکیل شده است در همین شکل باقی می مانند و به هیچ وجه به حالت قبل خود بر نمی گردند . در ارقامی از اکالیپتوس که برگ ریز هستند، برگ های خسارت دیده در پاییز ریزش می کنند و در بهار برگ های جدید بوجود می آیند و در سال جدید درخت ظاهر سالم خود را بدست می آورد. ولی بایستی در نظر داشت که حضور این آفت (گال ها) روی برگ ها در طی فصل رشد، موجب کاهش فتوسنتز برگ ها می شود و در نتیجه حساسیت درخت به بیماری ها و آفات بیشتر می شود و همچنین سرعت رشد درخت کاهش می یابد.

بعد ایجاد خسارت و تشکیل گال ها، برای مقابله با لارو های داخل گال ها می توان از حشره کش کونفیدور استفاده نمود تا لارو های داخل گال ها که در حال تغذیه از برگ هستند، داخل همان گال ها از بین بروند.