روغن پاشی زمستانه هسته داران و دانه داران (سیاه ریشه ها) و تامین نیاز سرمایی (شکستن دوره خواب) آن ها

روغن پاشی زمستانه درختان سیاه ریشه به دو منطور صورت می گیرد. اول آن تامین نیاز سرمایی و دوم از بین بردن آفات در هر مرحله از زندگی رشدی آن ها (بویژه آفات زمستان گذران). که مورد اول آن مهمتر و نقش بیشتری در سمپاشی زمستانه دارد.

نیاز سرمایی نیاز سرمایی Chilling requarment

شکستن دوره خواب Rest break

زمانی که دوره سرما در زمستان کوتاه باشد و نیاز سرمایی درختان تامین نشود (عدم تامین نیاز سرمایی) عواقب خوبی برای درخت ندارد و موجب :

استراحت طولانی

خواب طولانی

تاخیر در رشد برگ ها و جوانه ها

ناهماهنگ سبز شدن شاخه ها

کوتاه ماندن سرشاخه ها

کوتاه ماندن میانگره ها

دیر بیدار شدن جوانه گل می شود.

با تامین نیاز سرمایی درختان، رکود جوانه رویشی و زایشی شکسته و موجب تسریع در بیدارشدن درخت و گلدهی و گرده افشانی به موقع و کامل می شود.

اگر نیاز سرمایی تامین نشود در نتیجه هرمون بازدارنده رشد شکسته نمی شود و درخت با شروع فصل گرما و طولانی شدن روز از خواب بیدار نمی شود یا دیر بیدار می شود.

روغن پاشی زمستانه موجب بسته شدن روزنه ها روی تنه درختان شده و تنفس سلول ها بالا می رود و سوخت و ساز در گیاه بالا رفته و در نتیجه هرمون ها ی بازدارنده رشد شکسته می شوند و درخت کم کم با افزایش طول روز از خواب بیدار می شود.

سرمای زمستان باعث می شود که هرمون بازدارنده رشد از بین برود و درخت در بهار به موقع و به خوبی سبز شود.

در درختان پسته زمانی روغن پاشی انجام می شود که مثلا اگر ۱۲۰۰ ساعت نیاز سرمایی باشد، گیاه ۸۰۰ ساعت آن را دریافت کرده باشد. در آن صورت می آییم به کمک روغن پاشی ماباقی نیاز سرمایی را تامین می کنیم.

(توصیه می شود دوسوم نیاز سرمایی طی شده باشد).

در آن زمان سمپاشی با روغن ولک به میزان ۲۰ تا ۳۰ در هزار لیتر آب، همانطور که در بالا ذکر شد روزنه های تنفسی روی بدنه درخت را می پوشاند و در درخت شوک یا تنشی بوجود می آید که موجب تغییر در هرمون های خواب درخت می شود. هرمون های خواب تجزیه یا شکسته می شود و هرمون های شکوفه دهی بوجود می آید ودرخت با توان بیشتر و در زمان زودتری به گل می نشیند.

علاوه بر مناطقی که از لحاظ دمایی، نیاز سرمایی در آن منطقه تامین نمی شود:

در مناطقی که خاک رسی سنگین، محیط های کم آب با بارندگی کم و یا آب شور دارند این مسایل همانند نیاز سرمایی موجب تاخیر در سبز شدن درختان می شود.

عموما سمپاشی روغن ولک به میزان 30 لیتر در هزار لیتر آب در تاریخ ۱۵ بهمن تا اواخر بهمن توصیه می شود.

درخت های هلو و شلیل که نیاز سرمایی کمی دارند اگر نیاز سرمایی تامین نشود میوه ها زودرس تر، اندازه میوه ها کوچکتر و با کیفیت پایین تر تولید می شوند.

اگر در تابستان قبل یک شاخه خیلی زیاد رشد کرده باشد و رشد آن بیش تر از شاخه های دیگر بوده باشد، جوانه های آن بیش از بقیه به سرما نیاز خواهند داشت تا زودتر باز شوند.

هرس تابستانه نیاز سرمایی درختان را افزایش می دهد و درختان در بهار دیرتر جوانه و گل می دهند و یا اینکه اصلا گل نمی دهند.

کود ازته دیر هنگام رشد رویشی را افزایش می دهد و به همین ترتیب شروع کارایی سرد شدن را به تاخیر می اندازد و نیاز سرمایی را افزایش می دهد.

اگر گیاه زود برگ هایش بریزد و به اصطلاح زود به خواب برود، ممکن است با هوای مناسب و بارندگی پاییز کمی جوانه بزند و رشد مجدد یابد که منجرب افزایش نیاز سرمایی درخت می شود.

بهترین زمان معمولا برای سمپاشی هایی است که یک ماه قبل از شروع رشد طبیعی و یا بعد از اینکه کاملا فصل سرد گذشت، انجام شود و بهترین نتیجه را دارد (برای منطقه شمال حدود ۱۵-۲۵ بهمن می تواند زمان مورد نظر باشد).

اگر روغن پاشی زود انجام شود هیچ خاصیتی ندارد و اگر هم خیلی دیر انجام شود رشد جوانه هارا به تاخیر می اندازد.

توصیه می شود دما تا 3 روز بعد از سمپاشی بالا و در محدوده 18-21 درجه سانتیگراد باشد. دمای پایین موجب غیر فعال شدن و عدم حصول نتیجه می شود.

در دمای بالا یا خیلی بالاتر اگر جوانه ها نزدیک به شکاف جوانه باشد موجب خسارت می شود.

در برخی ارقام هلو دو مرحله روغن پاشی زمستانه (۵ هفته قبل از باز شدن جوانه و ۳ هفته قبل از باز شدن جوانه) میزان تولید را از ۱.۲ تن در هرجریب به ۹.۶ تن در هر جریب افزایش داد.

روغن پاشی برای تمامی درختان برگ ریز سیب، هلو، شلیل، بادام و زردآلو و.. توصیه می شود.

در اسرائیل متجاوز برای تمام باغ های سیب روغن پاشی اجرا می شود.

توصیه شده است بطور کلی ، برای درختانی که در مناطقی که ارتفاع بالاتر از ۶۰۰ متر از سح دریا قرار دارند هرساله نیاز به روغن پاشی نمی باشد و روغن پاشی در این مناطق بیشتر به منظور از بین بردن آفت ها صورت می گیرد.

در باغ های پسته که نیاز سرمایی به مراتب بالاتری دارند، روغن پاشی مهمتر است و بیشتر انجام می شود.

گردو های پکان، نیاز سرمایی کمی دارند لذا نبایستی با روغن های با میزان ها بالا سمپاشی شوند چون آسیب می بینند (شکستن خواب و رشد جوانه آن ها، حتی در محیط های گرم نیز به خوبی انجام می شود و بدون نیازکمکی صورت می گیرد).

محل هرس درختان بایستی قبل از روغن پاشی پوشیده شود. چونکه نفوذ روغن از این مناطق می تواند تنش ایجاد نماید و گلدهی را به تاخیر بیاندازد.