بلایت ثانویه (بلایت دیررس – بادزدگی) سیب زمینی

گیاه سیب زمینی دو بیماری مهم دارد:

1. بلایت اولیه  Early blight
2. بلایت ثانویه، بلایت دیررس، بادزدگی Late blight

این دو بیماری در سیب زمینی و گوجه فرنگی وجود دارد و مشابه هستند .

 بلایت اولیه:

عامل بیماری بلایت اولیه قارچ آلترناریا Alternaria solani می باشد.این بیماری خاکزاد است و ممکن است با کمبود مواد غذایی اشتباه گرفته شود . لکه های ایجاد شده بصورت نقطه های سیاه با حلقه های متحدالمرکز هستند .

نشانه این بیماری به صورتی است که با ایجاد لکه های سیاه یا قهوه ای و به اندازه  کوچک بوجود می آیند. این بیماری ابتدا روی برگ های پایینی بوجود می آیند و به هم می پیوندند.

بلایت ثانویه:

بلایت ثاونویه به بلایت سیب زمینی Potato blight نیز معروف است.

این بیماری توسط قارچ های اوومیست  Phytophthora infenstans  ایجاد می شود.

نشانه های این بیماری بسته به شرایط آب و هوایی و بارندگی منطقه، عموما در اوایل تیرماه شروع می شود اما نشانه های آن در مناطق مرطوب از اواسط اردیبهشت نیز مشاهده شده است.

نقاط زرد تا تیره روی برگ، سفید و خاکستری شدن زیر برگ ها از نشانه های حضور این بیماری می باشد که به سرتاسر گیاه سرایت می کند و گیاه را از بین می برد.

با نفوذ این قارچ به بخش پائیینی، غده ها  به رنگ خاکستری تا آبی در می آیند و زیر پوست آن ها بافت سخت و رنگ پریده بوجود می آید.

بلایت دیررس در انبار ها نیز بوجود می آید.

این بیماری بیشتر در آب و هوای گرم و مرطوب شایع می شود. عموما این بیماری از اواخر بهار و یا اوایل تابستان شروع می شود.

این بیماری سریعا از شاخه و برگ ها به غده ها منتقل می شود .

این بیماری مهمترین و خسارت زا ترین بیماری سیب زمینی است. این بیماری روی گیاهان زینتی و گل اطلسی نیز تاثیر می گذارد.

خسارت بیماری بلایت ثانویه روی برگ، ساقه و غده های گیاه سیب زمینی ایجاد خسارت می نماید.

بخش‌های آلوده ساقه نیز دارای رشد قارچ سفید رنگ هستند، که به ویژه در ساعات اولیه صبح بیشتر قابل مشاهده هستند، اما به اندازه سفیدک پشت برگ‌ها خیلی برجسته و مشخص نیستند.

زخم ها یا لکه های سیاه ممکن است به مقدار بسیار کمی روی ساقه نیز دیده شوند. مرکز این لکه سیاه تا قهوه ای است و حاشیه آن سبز روشن می باشد.

این بیماری به غده ها نیز خواهد رسید و در مواردی دیده شده است لکه های قرمز تا قهوه ای روی پوست غده ها، نشانه حضور این بیماری می باشد. خسارت روی غده ها در ظاهر ممکن است چیزی را نشان ندهد اما غده ها در انبار ممکن است دچار پوسیدگی شوند.

بلایت دیررس در سردخانه ها از غده ای به غده دیگر سرایت نمی کند.

لکه های سیاه نوک برگ و روی حاشیه برگ ها و در ادامه رگبرگ ها گسترش می یابد و به سمت داخل برگ پیشروی می کند. در همان زمان که لکه های سیاه روی برگ بوجود آمده اند، اسپور های سفید قارچ (اسپورانژیا) در قسمت زیرین برگ بوجود می آید.

در داخل اسپورانژیا، اسپورهای قارچ قرار دارند و توسط آب و باد به گیاهان اطراف منتقل می شوند و بعد از استقرار، اسپورها از اسپورانژیا خارج می شوند سپس اسپورها حیف های تولید می کنند که وارد بافت برگ می شود و در کنار سلول ها قرار می گیرد و مواد غذایی سلول ها را جذب می کند و بدین ترتیب سلول ها ضعیف می شوند و رنگ خود را از دست می دهند و به مرور می میرند.

اسپورانژیا همچنین توسط باران شسته می شود و با خروج اسپور ها و نفوذ آن ها به غده ها می تواند غده ها را آلوده کند. اسپور ها به صورت لکه های قرمز تا قهوه ای در زیر پوست، غده ها را آلوده می کنند این پوسیدگی کم کم به سمت مرکز غده پیش می رود.

باران های سنگین اسپور های قارچ را می شوید و آن ها را به داخل خاک وارد می کند و اسپور ها در خاک و در بقایای شاخه و برگ ها و غده های به جا مانده، زمستانگذرانی می کنند.

برای پیشگیری و درمان بلایت ثانویه، در ابتدا بهتر است که فاصله کاشت را بیشتر درنظر بگیریم و حتما توصیه می شود قبل از اینکه بلایت ظاهر شود از قارچ کش هایی که جهت پیشگیری است، استفاده شود.

با شروع و شیوع  بیماری، بوته های آلوده سریعا بایستی از مزرعه خارج شوند و دفن شوند.

خاک دهی روی ریشه ها کمک می کند که بیماری قارچی روی برگ است و در اثر بارندگی شسته می شود، به راحتی نزدیک غده نشود و به آن نرسد.

استفاده از ارقام زودرس سیب زمینی نیز توصیه می شود . چون ممکن است سطوح بیماری با پیشروی در تابستان پیشروی کند. لذا ارقام زودرس و برداشت زودتر محصولات توصیه می شود. اما بایست در نظر داشت که معمولا ارقام زودرس سیب زمینی به بیماری بلایت ثانویه حساسیت بیشتری دارند.

حذف برگ های آلوده یا خیلی آلوده نیز موثر است. زمانی که تعداد کمی از برگ ها آلوده شده اند با حذف تعدادی از برگ ها ی آلوده می توان از گسترش و پیشرفت بیماری جلوگیری نمود.

استفاده از ارقام مقاوم: تحقیقات نشان داده است ارقامی که از قبل مقاوم به این بیماری بوده اند به مرور و با وجود سویه های جدید، مقاومت این ارقام کمتر شده است . اما هنوز ارقام کوندرا، سارپو، کارا، اورلا و والرو مقاومت خوبی دارند.

غده هایی که آلوده باشند و برداشت نشوند در سال آینده، شاخه های آلوده ای را بوجود می آورند که اسپور آن ها توسط باد و باران به گیاهان سالم دیگر منتقل می شود.

دو میزبان اصلی بیماری بلایت دیررس، سیب زمینی و گوجه فرنگی هستند اما روی گیاهان دیگر نظیر بادمجان و فلفل نیز می تواند تاثیر بگذارد. این بیماری توسط باد و آب منتقل می شود ولی عامل اصلی انتقال این بیماری باد می باشد.

عامل بیماری بلایت ثانویه تحت شرایط مرطوب و دمای  24-12  درجه سانتیگراد (درشرایط باران یا مه) سریعا توسعه می یابد. تحت این شرایط و کمتر از ۱۰ ساعت اسپور ها تشکیل می شوند.

توصیه می شود که گیاهانی که خیلی آلوده اند حذف شوند.

قارچ کش های مانکوزب، داکونیل، متالاکسیل مانکوزب، رانمن و پریکور برای این بیماری خوب نتیجه داده اند.

قارچ کش های تماسی همانند مانکوزب (۲ کیلو در هزار لیتر آب) عموما قبل از آلودگی مناسب می باشد.

زمانی که عامل بیماری وارد گیاه شد و آلودگی عمومی شده است و شدت آن بالا است توصیه می شود از قارچ کش های سیستمیک (متالاکسیل مانکوزب، داکونیل، رانمن و پریکور) استفاده شود.

در میان این قارچ کش ها، قارچ کش متالاکسیل مانکوزب به صورت تخصصی روی بیماری بلایت دیررس موثر می باشد و تاثیر بسیار خوبی روی کنترل این بیماری دارد و موجب به حداقل رساندن خسارت این بیماری می شود و افزایش عملکرد سیب زمینی را به همراه دارد. میزان دز مصرفی یا توصیه شده قارچ کش متالاکسیل مانکوزب برای کنترل بیماری بلایت دیررس سیب زمینی  3 کیلوگرم در هکتار می باشد.

توصیه می شود در زمان شروع و یا شدت آلودگی ۳ مرحله سمپاشی قارچ کش به فاصله ۱۰ روز انجام شود.

توصیه می شود در زمان سمپاشی کاملا رو و زیر برگ ها و همچنین ساقه ها به خوبی سمپاشی شوند و به محلول آغشته شوند.

reza malek

همه پست های نویسنده