Blue mold
عامل بیماری کپک آبی میوه مرکبات قارچ Penicilium italicum می باشد.
عامل قارچی کپک آبی همانند کپک سبز، از رده آسکومیست ها و از جنس میسیلوم می باشد.
لکه های آبی بیشتر سطح بیماری را می پوشاند و تنها نوار سفید رنگ باریکی به طول ۲ میلیمتر اطراف این لکه های آبی باقی می ماند. این بیماری به دلیل اینکه در در دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نیز به خوبی رشد و گسترش می یابد، در دماهای پایین از کپک سبز مهمتر و مخرب تر می باشد.
همانند کپک سبز، اسپورهای این قارچ نیز از طریق زخم ها و آسیب های مکانیکی وارد میوه می شوند. این قارچ نیز همانند کپک سبز، بعلت تولید اسپورهای فراوان توان مقاومت در برابر قارچکش ها را دارد. نشانه های کپک سبز، کپک آبی و کپک ترش در مراحل اولیه کاملا مشابه می باشند. لکه های کپک آبی بسیار کندتر از کپک سبز گسترش می یابد. اسپور های آبی رنگ که ممکن است کل میوه را پوشش بدهند با افزایش سن ممکن است به رنگ زیتونی و متمایل به قهوه ای شوند.
کپک آبی برخلاف کپک سبز، قادر به آلوده کردن میوه مجاور خود می باشد و در جعبه های بسته بندی پخش می شوند و توده ای از میوه های عفونی و آلوده را به وجود می آورد.
ضدعفونی میوه ها با قارچ کش های شیمیایی و انبار داری میوه
هنگام برداشت محصول از هر عملی که موجب آسیب به پوست میوه یا ایجاد زخم در آن شود باید اجتناب شود، در این مورد توصیه میشود میوهها با قیچی چیده، به آرامی حمل و با دقت در جعبه قرار داده شود.
التیام دهی زخم های روی پوست میوه مرکبات در دما و رطوبت مناسب از گسترش قارچ های بیماری زا ممانعت به عمل می آورد و یا به تاخیر می اندازد.
عوامل موثر در نگهداری و انبارداری میوه مرکبات
- دقت در عملیات برداشت (برداشت در ساعت های خنک روز و استفاده از قیچی باغبانی تیز و تمیز)
- دقت در جابجایی و حمل و نقل
- ضدعفونی کردن جعبه ها، ظروف بسته بندی و محصول
- شرایط مناسب انبار نگهداری
مراحل و توصیه ها برای پیشگیری و ضدعفونی در کپک آبی و سبز مشابه می باشد و عموم موارد، توصیه ها و قارچ کش های استفاده شده در کپک سبز برای کپک آبی نیز کاربرد دارد. برای ضدعفونی میوه های مرکبات علیه بیماری کپک آبی و کپک سبز می توان از قارچکش های گروه بنزیمیدازول (بنومیل، رورال تی اس، کاربندازیم و تیابندازول) استفاده نمود. این قارچکش ها علاوه بر کپک آبی برای مقابله و یا پیشگیری علیه کپک سبز و کپک ریش ریشی نیز کارا و موثر می باشند. قارچکش فن پروپی مورف نیز بیماری کپک سبزمیوه، کپک آبی میوه و پوسیدگی ترش میوه را به خوبی کنترل می کند.
قارچکش ایمازالیل یک قارچکش سیستمیک از گروه ایمیدازول هاست که برای مقابله و کنترل کپک های سبز و آبی به میزان یک در هزار لیتر آب با دمای ۴۵ درجه سانتیگراد، بسیار موثر می باشد.
قارچکش بنومیل یکی از ترکیباتی است که در گذشته برای کنترل این بیماری قارچی استفاده می شد. ولی حدودا از سال ۱۳۹۶ این قارچکش از لیست سموم مجاز سازمان حفظ نباتات برای استفاده از گیاهان خارج شد و استفاده از آن بسیار محدود شده است (با غلظت ۱-۲ در هزار لیتر آب) .
استفاده از قارچکش تیابندازول (تکتو) طی سال های اخیر رایج شده است و کاربرد خوبی هم دارد ( با غلظت ۱-۲ در هزار لیتر آب) .
استفاده از قارچکش ایپریدیون کاربندازیم ( رورال تی اس) با غلظت ۱.۵- ۲ در هزار لیتر آب نیز کارایی خوبی دارد.
میوه ها با هر قارچکشی که ضدعفونی شوند، حداقل تا ۲۵ روز نبایستی به بازار عرضه شوند.
قبل از ضدعفونی میوه ها با قارچکش بهتر است میوه ها با آب خالص شسته شوند تا خاک وآلودگی اولیه روی میوه ها پاک شود و کارایی محلول قارچکش بالاتر برود.
محلول قارچکش بایستی با آب کاملا مخلوط شود و مرتب هم زده شود تا غلظت آن در سرتاسر محلول یکنواخت باشد.
میوه ها می بایست به مدت یک تا دو دقیقه در محلول قارچکش غوطه ور باشند اما درعمل باغداران تنها به چند ثانیه (قرار دادن سبد در محلول قارچکش و خارج کردن آن بعد از چند ثانیه) بسنده می کند.
از کف کردن محلول آب و قارچکش بایست اجتناب شود.
برای تاثیر بهتر قارچکش می باید در حداقل زمان ممکن پس از برداشت میوه ها از درخت، آن ها را ضدعفونی کرد. این زمان نباید از ۲۴ ساعت بیشتر شود چون پس از ۲۴ ساعت عوامل بیماری زای قارچی، اغلب به مرحله ای از نفوذ در میوه می رسند که تاثیر قارچکش را بسیار کاهش می دهد.
امروزه باقی مانده سموم ناشی از مصرف آفت کش ها و حشره کش ها که سبب آلودگی محیط زیست شده است و سلامت انسان ها را درمعرض خطر قرار می دهد یک موضوع لازم به توجه و جدی است.
بعضی از کشور های وارد کننده محصولات کشاورزی نیز به شرط اعمال تیمار های غیر شیمیایی و مشروط به نداشتن باقی مانده سموم، اجازه ورود محصولات را به کشور خود می دهند. در حال حاضر تنها روش غیر شیمیایی که مورد قبول اکثر کشور های وارد کننده محصولات کشاورزی می باشد، استفاده از تیمارهای ضدعفونی کننده برودتی و گرمایی است.
گرما درمانی روشی است که جهت افزایش مقاومت میوه ها نسبت به صدمات وارده در طی مراحل برداشت، جابجایی، انبارداری و فروش صورت می گیرد. هدف از بکارگیری این فناوری التیام خراش ها، کاهش حساسیت میوه ها به سرمازدگی و کنترل بعضی از بیماری های انباری و حفظ کیفیت میوه می باشد. برخی از محققین گزارش کرده اند که تیمار گرمادرمانی در جلوگیری از بیماری کپک سبز موثر بوده و بسته بندی تکی پرتقال در فیلم های پلاستیکی، آن را ازآسیب حاصل از دمای ۳۴-۳۶ درجه سانتیگراد محافظت می کند.
براساس بررسی های صورت گرفته در رابطه با پرتقال، ارقام واشنگتن ناول و والنسیا پوشش میوه با پلی اتیلن نازک و گرمادرمانی در کنترل کپک سبز و آبی و جلوگیری از انتشار آلودگی از میوه های آلوده به میوه های سالم و جلوگیری از کاهش وزن میوه ها موثر است.
گرما درمانی در دمای ۳۶-۳۸ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی اشباع به مدت ۲-۳ روز باعث می شود که کلیه زخم های ایجاد شده روی پوست میوه های پرتقال والنسیا، واشنگتن ناول و تامسون ناول به خوبی التیام یافته و کپک های آبی و سبز کنترل شوند.
نگهداری در انبار سرد
نگهداری پرتقال در درجه حرارت مناسب علاوه بر کاهش میزان تنفس میوه و فساد قارچی در افزایش عمرنگهداری محصول نیز موثر است. دمای مناسب نگهداری میوه پرتقال به رقم بستگی داشته است ولی معمولا ۸-۱۲ درجه سانتیگراد می باشد. هرچند برخی از ارقام را می توان در دمای پایین تر نیز نگهداری کرد.
رطوبت نسبی بالای محیط به کاهش اتلاف آب در میوه پرتقال و در کاهش بروز علاوم سرمازدگی نقش دارد.
اتلاف آب باعث از بین رفتن آب سلول ها و در نتیجه فروپاشی آن ها می شود . بنابر این در هنگام نگهداری پرتقال باید رطوبت نسبی محیط را حدود ۸۵-۹۰ درصد نگه داشت و درصورتیکه میوه ها در جعبه های پلاستیکی انبار می شوند حفظ رطوبت نسبی در محدوده ۹۰-۹۸ درصد توصیه می شود.
منابع:
www. parsmorakabat.com
www.plantwise.org/knowledgebank/datasheet/39581