دلایل بدشکلی میوه توت فرنگی و آفت سن گیاهخوار توت فرنگی

بد شکل شدن میوه های توت فرنگی (صورت گربه ای شدن-Cat-facing of strawberry) به چند علت می تواند باشد.

گرده افشانی ناقص: گرده افشانی ناقص به علت شرایط ابری و بارانی در زمان گلدهی می باشد که زنبور های عسل کمی وجود دارند و گرده افشانی ناقص انجام می شود.
ایجاد یخبندان: دمای پایین هوا در روز یا بویژه در شب، موجب رشد ناقص و بدشکلی میوه های توت فرنگی می شود.
آفت ها: آفتی به نام سن گیاهخوار در مزارع توت فرنگی وجود دارد که موجب بدشکلی میوه توت فرنگی می شود. (حشره تریپس نیز در مرحله لاروی و حشره بالغ از میوه توت فرنگی تغذیه می کند و این آفت نیز می تواند موجب عارضه صورت گربه ای در میوه های توت فرنگی شود که بایستی با آن نیز مقابله نمود). خسارت آفت تریپس را در تصویر پایین مشاهده می نمایید.

در این مقاله قصد بر معرفی آفت سن گیاهخوار می باشد.

سن گیاهخوار توت فرنگی (سوسک لکه دار گیاه- حشره گیاهی لکه دار)

Tarnished Plant Bug

Lygus lineolaris

حشره گیاهی لکه دار (TPB) بالغ حدود ¼ اینچ طول، بیضی شکل، صاف، زرد تا قهوه ای مایل به سبز و دارای علائم تیره روی بال های خود است. اشکال نابالغ سبز کم رنگ هستند. هر سال ۳ تا ۵ نسل از این آفت وجود دارد. بزرگسالان در اوایل بهار فعال می شوند و تخم های کمانی شکل خود را در ساقه ها و میان برگ ها می گذارند. تخم‌ها حدود یک هفته بعد اتفاق می‌افتد و پوره‌های زرد-سبز در ۵ سن رشد می‌کنند و تقریباً در ۳۰ روز به مرحله بزرگسالی می‌رسند.

تخم ها در اوایل بهار گذاشته می شوند و پوره ها اندکی پس از رسیدن دما به ۲۰ درجه سانتیگراد، معمولاً در اواسط ماه اردیبهشت،(بسته به منطقه آب و هوایی) ظاهر می شوند. پوره های سن گیاهخوار سبز و بدون بال هستند. پوره‌ها را می‌توان با شته‌ها اشتباه گرفت، اما سریع‌تر حرکت می‌کنند و تحت بزرگ‌نمایی، «سیخک» (یک جفت ساختار رو به عقب روی شکم که مشخصه شته‌ها هستند) ندارند.

هم حشرات بالغ و هم پوره ها از شاخ و برگ، گل و میوه توت فرنگی تغذیه می کنند و هر دو به میوه آسیب می رسانند، اما پوره ها نسبت به حشرات بالغ تغذیه کننده های حریص تری هستند و به طور کلی آسیب بیشتری می زنند. پوره‌ها همچنین به حشره‌کش‌ها حساس‌تر هستند، بنابراین کنترل در اوایل فصل در صورتی که سابقه آسیب حشره‌ه سن گیاه خوار دارید، به مدیریت جمعیت کمک زیادی می‌کند.

صورت گربه ای ناشی از سن گیاهخوار در نوک توت فرنگی ایجاد می شود. این منطقه جایی است که آنها ترجیح می دهند تغذیه کنند. اغلب آنها در وضعیت عمودی از یک توت عمودی تغذیه می کنند و از نوک توت تغذیه می کنند (در تصویر زیر مشاهده نمایید). وجود دانه های توخالی بسیار، مشخصه آسیب حشره گیاهی لکه دار است، زیرا آنها اغلب با سوراخ کردن و مکیدن دانه ها تغذیه می کنند.

حشرات با سوراخ کردن و سپس مکیدن محتویات دانه های جداگانه میوه، به میوه آسیب می رسانند. موجب می شود رشد میوه توت فرنگی در ناحیه اطراف محل تغذیه متوقف می شود. دانه های قهوه ای مایل به قهوه ای بزرگ و توخالی نشان دهنده آسیب سن گیاهخوار توت فرنگی می باشد.

فعالیت سن گیاهخوار با گلدهی گیاه توت فرنگی آغاز می شود. این آفت در زمان گلدهی، از شیره پرورده گل های توت فرنگی تغذیه می کند و بعد از گلدهی و تشکیل میوه، از میوه های در حال رشد و حتی بخشی از گوشت میوه نیز تغذیه می کند. با توسعه و بزرگ شدن میوه، بخش های خسارت دیده بزرگ نمی شوند و سوخته و بدشکل می مانند.

در مرکز و قسمت پشتی حشره سن گیاهخوار یک علامت قلبی شکل وجود دارد که مشخصه این آفت می باشد.

این آفت یونجه، شبدر و توت فرنگی را به عنوان میزبان اول ترجیح می دهند.

سن گیاهخوار روی علف های هرز تکثیر می شود و زمستان گذرانی می کنند لذا علف های هرز کاملا بایستی از مزرعه حذف شوند.

این حشرات خیلی متحرک هستند و دوست دارند مخفی شوند.

این حشره ها در پورگی سبز تا زرد هستند و لکه های سیاه روی بال های آنها است.

خسارت یخبندان و آفت سن گیاهخوار روی میوه های توت فرنگی کمی مشابه هستند و برای تشخیص این عارضه بایستی دقت نمو.د.

در بررسی خسارت سن گیاهخوار و خسارت یخبندان باید میوه توت فرنگی بصورت تکی و هم کل خوشه (بصورت خوشه ای) بررسی شود.

بررسی تک میوه

در خسارت سن گیاخوار معمولا نوک هر میوه آسیب می بیند و نوک میوه حالت جمع شده به خود می گیرد که اغلب خریدار ها در بازار میوه متوجه وجود این خسارت نخواهند شد. اما در خسارت یخبندان هر طرف هر میوه می تواند بدشکل شود و معمولا یک شکاف طولی در بین بخش سالم و بخش تغییر شکل یافته وجود دارد (شکاف از بالا تا پایین میوه). اگر دوطرف میوه بدشکل باشد و نوک میوه سالم مانده باشد می توان خسارت حاصله را به احتمال زیاد بر اثر یخبندان دانست. در تصویر زیر خسارت هوای سرد و یخبندان را روی میوه توت فرنگی مشاهده می نمایید.

بررسی خوشه ای میوه ها

در خسارت سن گیاهخوارمعمولا در کل خوشه بدشکلی را مشاهده می کنید. اما در خسارت یخبندان معمولا میوه های سالم و آسیب دیده بدشکل در یک خوشه و در کنار هم دیده می شوند.

برای مقابله با این آفت می بایست میزان شیوع و یا میزان آستانه اقتصادی آن بررسی شود .بدین صورت که با تکان دادن 15 خوشه توت فرنگی در مزرعه، اگر در بیشتر از ۳ خوشه آفت مشاهده شود می بایست مقابله با این آفت صورت گیرد.

فروردین، اردیبهشت و خرداد زمان فعالیت بالای این آفت می باشد.

ارقامی از توت فرنگی که دیر گل هستند خسارت بیشتری خواهند دید.

آفت سن گیاهخوار توت فرنگی ۶-۵ نسل در سال دارد که هر نسل آن ۴-۳ هفته طول می کشد.

پوره ها سبز زرد هستند و دارای دو شاخک در انتهای بدن می باشند.

شفیره و حشره بالغ این آفت تغذیه کننده هستن و خسارت ایجاد می کنند.

حشرات بالغ در برگ های علف های هرز زمستانگذرانی می کند و در اوایل بهار فعال می شوند و در اوایل گلدهی توت فرنگی شروع به تغذیه از آن ها می کنند و دوباره روی علف های هرز و یا بوته های توت فرنگی تخم گذاری می کنند.

در بهار با گرم شدن هوا و وقتی که باران می بارد علف های هرز از حالت و شرایط خشک خارج می شوند و سن های گیاه خوار بالغ فعال می شوند و سریعا به گل های توت فرنگی حمله می کنند.

با برگه های سفید چسبنده می توان حشرات بالغ را به سوی برگه جذب نمود.

سمپاشی با حشره کش ها روی شفیره ها بیشتر از حشرات بالغ تاثیر دارند. لذا بهتر است زمانی که حشرات در مرحلهخ شفیره هستند سمپاشی شوند . سمپاشی روی حشرات بالغ خیلی موثر نیست.

خسارت اصلی را شفیره ها ایجاد می کنند.

نظارت باید قبل از اولین گل شروع شود و در حالت ایده آل باید دو بار در هفته تا شروع برداشت انجام شود. آستانه عمل برای سن گیاهخوار به طور متوسط یک حشره در هر چهار بوته توت فرنگی است. این آفت یونجه را به توت فرنگی ترجیح می دهد و اگر مزرعه یونجه در نزدیکی مزرعه توت فرنگی خود داشته باشید می تواند مشکل ساز شود. سن های گیاهخوار را که نزدیک به مزارع یونجه هستند، تحت نظر داشته باشید، و به خاطر داشته باشید که وقتی یونجه قطع می‌شود، این آفت ممکن است برای غذا به توت فرنگی منتقل شوند.

ارقام توت فرنگی که زودتر گل می دهند ممکن است از آسیب شدید سن گیاهخوار فرار کنند، بنابراین کاشت گونه های زود گل می تواند مقاومت گیاه میزبان را ایجاد کند. پوشش پلاستیک قابل برداشت روی ردیف بوته های توت فرنگی می تواند در مقیاس کوچک موثر باشد. توصیه می شود گیاهان را در اوایل بهار بپوشانید، اما مطمئن شوید که در هنگام شکوفه دادن پوشش را بردارید تا گرده افشان ها به گل ها دسترسی داشته باشند.

مبارزه شمیایی

حشره کش فن پروپاترین (دانیتول) به میزان یک لیتر در هزار لیتر آب با دوره کارنس ۱۴ روز تاثیر بسیار خوبی روی کنترل این آفت دارد.

حشره کش مالاتیون به میزان دو لیتر در هزارلیتر آب با دوره کارنس ۱۰-۷ روز تاثیر متوسط روی کنترل این آفت دارد.

حشره کش استامی پراید به میزان نیم کیلو در هزار لیتر آب با دوره کارنس ۲۵-۷ روز تاثیر کمی روی کنترل این افت دارد.

در مواردی ترکیب استامی پراید با دانیتول معرفی شده است که تاثیر بسیار خوبی دارد. در مواردی نیز حشره کش پریمترین با دوره کارنس ۷ روز گزارش شده است.

استفاده از تمامی سموم حشره کش بالا با دوره کارنس حتی ۷ روزه، آلودگی شیمیایی با خود به همراه خواهد داشت. چونکه توت فرنگی تازه خوری دارد و مدات ماندگاری بالایی ندارد. میوه از شرایط سالم خود خارج می شود.

توصیه می شود که در زمان گلدهی از سمپاشی اجتناب شود. چونکه تاثیر منفی روی گرده افشانی گل ها دارد.

بایستی دائما بوته ها را مورد بررسی قرار داد (دوبار در هفته).

مبارزه ارگانیک

در مبارزه ارگانیک بایستی کارت های سفید چسبنده، در مناطق مختلف مزرعه در بالای بوته ها آویزان نمود. تا اینکه این حشرات که به رنگ سفید تمایل دارند به سمت آن بیایند و بچسبند.

توصیه می شود از حشره کش ارگانیک سیرینول که بوی سیر دارد و دور کننده حشرات است استفاده شود (به میزان ۲.۵-۲ لیتر در هزار لیتر آب در ۳ مرحله به فاصله هر ۴-۳ روز) .

مبارزه بیولوژیک

چندین شکارچی وجود دارند که از مراحل نابالغ TPB تغذیه می کنند. اینها شامل سوسک چشم بزرگ، حشرات دخترک، سوسک کوچک دزدان دریایی و چندین گونه عنکبوت هستند. این دشمنان طبیعی به کاهش جمعیت کلی TPB کمک خواهند کرد.