تریپس های رایج گلخانه ها (تریپس گل غربی و تریپس گلخانه)

تریپس ها

تریپس ها بدترین آفات گلخانه ها هستند زیرا زمان تولید کوتاهی دارند و در برابر بسیاری از حشره کش ها مقاوم هستند و همین امر باعث می شود تریپس ها خیلی سریع به جمعیت بالایی برسند. تریپس ها در ردیف Thysanoptera هستند که به معنای بال های حاشیه ای است. تریپس ها حشرات ریز و باریک با دو جفت بال های باریک، بلند و پر مانند هستند که دارای رگه های کم یا بدون رگ و دارای حاشیه هایی از موهای بلند و ظریف هستند. در حاشیه آنها بالها هنگام استراحت در امتداد پشت به موازات نگه داشته می شوند. اشکال نابالغ تریپس بدون بال هستند. رنگ ها از سفید، زرد روشن تا قهوه ای متفاوت است.

بسیاری از گونه‌های تریپس معمولاً در گلخانه‌ها یافت می‌شوند:

Western flower thrips (تریپس گل غربی) Frankliniella tritici

Eastern flower thrips (تریپس گل شرقی) Frankliniella occidentalis

chilli thrips (تریپس فلفل قرمز) Scirtothrips dorsalis

greenhouse thrips (تریپس گلخانه) Heliothrips haemorrhoidalis .

تریپس ها با سوراخ کردن لایه بیرونی برگ و مکیدن محتویات سلولی تغذیه می کنند که باعث خراشیده شدن و نقره ای شدن سطح برگ و همچنین آسیب به گل و میوه می شود. تریپس ها را می توان به دلیل لکه های سیاه مدفوع که روی برگ ها باقی می گذارد، مشاهده کرد. تریپس گل غربی ناقل ویروسی است که از گلدهی و رشد گیاه جلوگیری می کند.

چرخه زندگی:

تخم ها روی برگ ها گذاشته می شوند. تریپس ها از تخم بیرون می آیند و به لارو تبدیل می شوند و تغذیه می کنند و سپس قبل از بالغ شدن وارد خاک می شوند و به پیش شفیره و شفیره ( غیر تغذیه کننده هستند) تبدیل می شوند.

در تریپس گل غربی، پیش شفیره و شفیره در خاک یا بستر برگ قرار می گیرند. تریپس گلخانه ای در برگ های پایینی شفیره می شود.

تریپس ممکن است ۸ نسل در سال در گلخانه داشته باشد که چرخه زندگی از تخم تا بزرگسال ۲ هفته طول می کشد. بزرگسالان می توانند از ۳۰ تا ۴۵ روز زنده بمانند. تریپس ماده ۱۵۰ تا ۳۰۰ تخم می گذارد. پوره ها به رنگ سفید تا کمی زرد هستند و در نوک شکم خود یک گلوله از مایع مدفوع تولید می کنند. این گلبول های مایع افزایش می یابند که باعث ایجاد لکه های سیاه روی شاخ و برگ می شود.

تریپس گل غربی

تریپس گل غربی Frankliniella occidentalis (Pergande) یکی از مهم‌ترین آفات درختان میوه در فصل گل‌دهی در دنیا به‌شمار می‌آید. استفاده از تله‌های رنگی و حشره‌کش‌ها در مدیریت کنترل این حشره بسیار متداول است.

تریپس گل غربی به عنوان یک آفت هم در فضای باز و هم در گلخانه ها یافت می شود و به گلها، میوه ها و برگهای طیف وسیعی از گیاهان زراعی حمله می کند. میزبان های این آفت شامل گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، خیار، خربزه، کلم، کدو، طالبی، کاهو، بادمجان، هویج، پیاز، سیر، چغندر، حبوبات و گلهای زینتی شامل گل داوودی، ژربرا، گل رز و درختان میوه دانه دار و هسته دار، انگور و گندم می باشند.

این آفت میتواند به سرعت رشد کند و در دمای مطلوب در عرض دو هفته یا کمتر از تخم به بالغ برسد. حشرات ماده بالغ تخم ها را در بافت گیاهی زیر اپیدرم می گذارند. پس از رشد کامل، پوره ها  به خاک می ریزند تا مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی را طی کنند و در نهایت حشرات بالغ ظاهر و به روی گیاه باز می گردند. پوره ها و حشرات بالغ از گلها، جوانه های برگ و میوه، جوانه های نهایی، برگها و میوه ها تغذیه می کنند.

تریپس گل غربی در ﺳﺎل ۲۰۰۴ از اﯾﺮان گزارش ﺷﺪه اﺳﺖ . چرﺧﻪ زﻧﺪگی ﺗﺮیپس گل غربی ﺷـﺒﯿﻪ دیگر گوﻧـﻪﻫـﺎی ﻣﻮﺟـﻮد در ﺧﺎﻧﻮاده Thripidae اﺳﺖ. ﺑﻄﻮریکه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣـﻞ ﺗﺨـﻢ، دو ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻻروی ﻓﻌﺎل، دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﻔﯿﺮگی ﻧﺴﺒﺘﺎ ً ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل و ﺑﺎﻟﻎ اﺳـﺖ. رﺷـﺪ و ﻧﻤﻮ اﯾﻦ آﻓﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﻣﺎ و ﻣﯿﺰﺑﺎن اﺳﺖ و در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﯾک ﻓﺼــﻞ زراﻋــی دارای چندﯾﻦ ﻧﺴــﻞ اﺳــﺖ.

اﯾﻦ ﺣﺸﺮه ﻓﺎﻗﺪ دﯾﺎپوز اﺟﺒﺎری اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺮگـﺎه دﻣـﺎ از آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ۸ ﺗﺎ۱۰ درﺟﻪ ﺳﺎنتیگرادﻋﺒﻮر کند، رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ اﺗﻔـﺎق می اﻓﺘﺪ. در ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮﯾﻦ دﻣﺎ۳۰-۲۵ درﺟﻪ ﺳـﺎنتیگراد ﻣﺪت زﻣﺎن رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺨﻢ ﺗﺎ ﺑﺎﻟﻎ ۹ﺗﺎ۱۳ روز گزارش ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺷﺮاﯾﻂ آزﻣﺎﯾﺸـگاهی ﺑـﺎ ﺟﯿـﺮه ﻏـﺬایی و دﻣـﺎی ﻣﻄﻠﻮب ﺣﺸﺮات ﻣﺎده میﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ۷ﺗﺨﻢ در روز ﺗﺨﻢگـﺬاری کنند و ﻣﯿﺎنگین ﺑﺎروری در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ آنﻫﺎ میﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از۲۰۰ﺗﺨﻢ در ﻫﺮ ﻣﺎده ﺑﺮﺳﺪ. تخم ها ممکن است در برگ ها، ساختار گل یا میوه گذاشته شوند. اﯾﻦ ﺳﻄﺢ از ﺑﺎروری ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺮخ ذاتی اﻓـﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺎﻻیی میﺷﻮد که ﺟﻤﻌﯿﺖ آن در ﺻﻮرت ﻋﺪم کنترل می ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ چندین ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ.

آفت دوسن لاروی دارد که دوکی شکل و به رنگ کرم مایل به سفید متمایل به زرد هستند. سن اول و دوم رامیتوان با بررسی تعداد و قرارگیری موهای کوچک روی شکم متمایز کرد. لارو ها متحرک هستند اما تمایل دارند در مکانهای پنهان روی گیاهان، مانند درون گل ها یا برگ های در حال رشد، یا زیرکاسه گل میوه ها مستقر شوند. در تصویر پایین، دو سن لاروی را در چپ تصویر و حشره بالغ را در سمت راست مشاهده می نمایید.

آفت دوسن شفیرگی (پیش شفیره و شفیره) دارد که هیچکدام تغذیه نمی کنند اگرچه این ها قادر به حرکت هستند اما هیچ یک از مراحل شفیرگی به طور فعال حرکت نمی کنند مگر اینکه دست کاری شوند. بسته به نوع گیاه میزبان، تریپس گل غربی ممکن است برای شفیره شدن به زمین بیفتد .مرحله اول شفیرگی، پیش شفیره دارای جوانه های بال کوتاه است و شاخک ها از سر به سمت جلو بیرون زده اند. شفیره دارای جوانه های بال است که تابیش از نیمی ازشکم امتداد دارند و شاخک ها به سمت پشت سربه صورت منحنی قرار می گیرند. هر دو مرحله شفیرگی معمولا به رنگ سفید تا کرم هستند. درتصویر زیر مرحله شفیرگی این آفت را مشاهده می نمایید.

حشرات بالغ معموالا کمتر از ۲میلیمتر طول، لاغر اندام با بال های باریک و حاشیه ای هستند. حشرات ماده شکمی دوکی شکل دارند و رنگ آنها از زرد تا قهوه ای تا تقریبا سیاه متفاوت هستند. حشره ماده آفت استرین های مهاجم معمولا زرد مایل به قهوه ای با لکه های قهوه ای تیره در قسمت میانی شکم است. حشره نر بالغ کوچکتر ازحشره ماده بوده و شکم باریک تری دارد و معمولا سفیدمایل به زرد است. حشرات نر و ماده بال های کاملا توسعه یافته دارند. دربرخی مناطق، سه فرم رنگی تریپس گل غربی شامل کمرنگ، متوسط و تیره رنگ تشخیص داده می شود که فراوانی نسبی آنها بر اساس فصل و موقعیت جغرافیایی متفاوت است. در فصل بهار و در مناطق کوهستانی رنگ آفت غالبا تیره است و در این فرم کوتیکول سر و شکم به رنگ قهوه ای مایل به سیاه است. به نظر میرسد که این شکل تیره بهتر می تواند در دمای پایین زنده بماند اما حشرات نر به ندرت تیره هستند.

اگرچه کنترل ﺷﯿﻤﯿﺎیی ﺗﺮیپسﻫﺎ ﺑﻪ دﻻیلی ﻣﺜﻞ چند نسلی ﺑﻮدن، ﺗﺨﻢگذاری در ﻋﻤﻖ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﯾﺎ در شکوﻓﻪﻫﺎی گیاﻫﺎن ﻣﯿﺰﺑﺎن دﺷـﻮار اﺳﺖ ولی به هرﺣﺎل همچنان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اصلیﺗﺮﯾﻦ اﺑﺰار در کنترل اﯾـﻦ آﻓﺖ ﻣﺤﺴﻮب می ﺷﻮد.

در تریپس گل غربی، پیش شفیره و شفیره رنگ پریده در خاک یا بستر برگ قرار می گیرند. تریپس گل غربی (WFT) احتمالاً جدی ترین آفت محصولات گلکاری در جهان است و بومی جنوب ایالات متحده است. تریپس گل غربی مستقیماً با تغذیه و تخم گذاری روی گیاه و به طور غیرمستقیم با عمل به عنوان ناقل ویروس هایی مانند ویروس پژمردگی لکه دار گوجه فرنگی (TSWV) و ویروس لکه نکروزه (INSV) به گیاهان آسیب می رساند.

خسارت عمده تریپس گل غربی در مرحله گلدهی است که موجب از بین رفتن ( خشک شدن) شکوفه ها می شود و تا ۹۰ درصد محصول را می تواند از بین ببرد. لذا می باید درختان گلخانه و یا محصولات گلخانه ای در مرحله پیش از گلدهی، شروع گدهی و حین گلدهی کاملا پایش شوند و با اولین نشانه های حضور تریپس مقابله با آن ها انجام شود.

در مقاله ای آمده است ترکیب دلتامترین و ایمیداکلوپراید برای مقابله با تریپس گل غربی بسیار موثر بوده است.

استفاده از کنه کش آبامکتین برای مقابله با این آفت موثر است. به نظر می رسد ترکیب آبامکتین و کونفیدور نیز ترکیب مناسبی برای مقابله با این آفت باشد.

حشره کش هایی مانند دلتامترین، مالاتیون، دیکلروس، اسپینوساد و… نیز برای مقابله با این آفت توصیه شده است.

دقت شود ، توصیه می شود و تاکید می شود که در شرایط حضور و شیوع آفت تریپس (که با کارت های آبی چسبنده می توان آن را پایش نمود) حداقل سه مرحله سمپاشی به فاصله ۵ تا ۷ روز انجام شود و ترجیحا در هر مرحله از سموم متفاوت استفاده شود.

تریپس فلفل به رشد شاخه و برگ جدید حمله می کند و شاخ و برگ را تغییر شکل داده و رنگ آن را تغییر می دهد. تریپس فلفل بسیار کوچکتر از تریپس گل غربی است و تشخیص آن از سایر گونه های تریپس بدون کمک میکروسکوپ مرکب دشوار است. بزرگسالان رنگ پریده با بال های تیره و کمتر از ۲ میلی متر طول دارند و نابالغ ها نیز رنگ پریده دارند و شبیه نابالغ های بسیاری از گونه های دیگر تریپس هستند.

تریپس گلخانه:

تریپس گلخانه به تریپس چای سیاه (Black tea thrips) نیز معروف می باشد. این آفت عموما در گلخانه ها شایع و رایج است. در تریپس گلخانه پیش شفیره و شفیره رنگ پریده روی برگ ها می مانند. این گونه بومی آمریکای جنوبی است، اما برای اولین بار در سال ۱۸۳۳ از نمونه های یافت شده در گلخانه ای در اروپا به عنوان یک گونه توصیف شد. در حال حاضر در سراسر جهان در آب و هوای مرطوب، چه در مناطق گرمسیری و چه در گلخانه ها یافت می شود. در ایالات متحده می توان آن را در خارج از منزل در امتداد ایالات جنوبی از فلوریدا تا کالیفرنیا و در گلخانه ها در سراسر کشور امریکا یافت.

حشرات بالغ تریپس گلخانه عموما سیاه رنگ هستند و ظاهری راه راه دارند. آ نها کوچک و باریک هستند و حدود ۲.۵ میلمتر طول و ۰.۳ میلیمتر عرض دارند. بال های شفاف و باریک با قاعده پهن دارند و پاهایشان زرد( سفید رنگ) است. تخم ها خیلی کوچک موزی شکل و به رنگ سفید هستند.

حشرات بالغ بسیار پر تحرک هستند.

خسارت عمده تریپس گلخانه در مرحله گلدهی است که موجب از بین رفتن ( خشک شدن) شکوفه ها می شود و تا ۹۰ درصد محصول را می تواند از بین ببرد. لذا می باید درختان گلخانه و یا محصولات گلخانه ای در مرحله پیش از گلدهی، شروع گدهی و حین گلدهی کاملا پایش شوند و با اولین نشانه های حضور تریپس مقابله با آن ها انجام شود.


پوره ها رنگ پریده ظاهرا سبز و یا تقریبا شفاف با چشمانی قرمزند و از نظر شکل شبیه حشرات کامل ولی کوچکتر و فاقد بال هستند. شفیره و پیش شفیره زرد رنگ و تقریبا فاقد حرکت و دارای چشم های قرمز رنگ می باشند.

حشرات کامل و پوره ها قطرات مدفوع را در انتهای بدن خود حمل می کنند.

هر تریپس ماده حدود ۲۵-۵۰ تخم می گذارد. در شرایط مناسب زمان لازم برای تفریخ تخم ها ۱۷-۲۰ روز است. سن پوره گی آفت ۱۳ روز و مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی ۵ روز است.

این آفت در شرایط آب و هوایی مازندران ۴ نسل در سال دارد اما در محیط های گلخانه ای که درجه حرارت و رطوبت از محیط بیرون بالاتر است، تعداد نسل های این آفت بیشتر می باشد.

تراکم آفت در مناطق دشت که معمولا دمای بالاتری دارد، بیشتر از مناطق کوهپایه است.

اگر می خواهید فقط برای تریپس های بالغ نظارت داشته باشید، از کارت های چسبنده آبی استفاده کنید. برای نظارت بر طیف گسترده‌تری از آفات گلخانه‌ای در حال پرواز مانند شته‌های بالدار، مگس‌های سفید و مگس‌های قارچی، از رنگ زرد استفاده کنید. کارت های چسبناک تعداد تریپس در هر کارت باید به صورت هفتگی ثبت شود و برای شناسایی روندها این اطلاعات به صورت نمودار به شما کمک می کند تصمیم بگیرید که آیا جمعیت در حال افزایش یا کاهش است و به شما در زمان بندی صحیح کاربرد آفت کش ها کمک می کند.

همچنین می توان تریپس بالغ را با آویزان کردن تله های چسبنده آبی در داخل یا نزدیک گیاهان میزبان تحت نظر گرفت. بالاتر از ۱۰ تریپس در هر کارت در هفته، آستانه ای است که برای آن که مبارزه زراعی، شیمیایی و کنترل زیستی اعمال شود.

کنترل بیولوژیکی تنها زمانی می تواند کار کند که جمعیت تریپس کم باشد (کمتر از ۱۰ عدد در هر چسب آبی کارت). اگر تعداد بالاتر باشد باید با روش های کنترل حشره کش و کنترل زیستی درمان شوند.

برخی از گونه های کنه ، بعضی از شپشک ها و یا برخی از عوامل بیماری زا می تواند بعنوان عامل بیولوژیکی جمعیت تریپس ها را کنترل کنند.

هنگام استفاده از حشره‌کش‌ها برای کنترل تریپس، از قطر قطرات کمتر از ۱۰۰ میکرون استفاده کنید تا تماسی مؤثرتر حاصل شود. همچنین، هر دو تا سه هفته قبل از اوج فعالیت تریپس، از حشره کش ها استفاده کنید تا از کنترل بزرگسالان قبل از شروع تخم گذاری اطمینان حاصل کنید.

هنگامی که جمعیت تریپس زیاد است، استفاده از حشره کش باید هر ۷ روز یکبار باشد. برای به تأخیر انداختن ایجاد مقاومت، از حشره کش های متفاوت استفاده نمایید.

حشره کش های خانواده نئونیکوتنوئید ( همانند ایمیداکلوپراید) از حشره کش های خوب برای کنترل تریپس می باشند. اما امروزه مقاومت هایی از این آفت در برابر ایمیداکلوپراید گزارش شده است.

سمپاشی کنه کش آبامکتین به همراه حشره کش هرمونی (حاوی تنظیم کننده های رشد) همانند آدمیرال، طی دو مرحله به فاصله ۷ روز نیز موثر بوده است.

در منابعی از حشره کش فلونیکامید (تپکی)، کلروپیریفوس، آزادریختین و اسپینوساد بعنوان سموم موثر نیز نامبرده شده است.

کنترل تریپس در خاک برای شفیره تریپس گل غربی ترکیبی از حشره کش های هرمونی (IGR)، نماتدها و محصولات میکروبی است. نماتدهای Steinernema feltiae مراحل شفیرگی تریپس را در خاک کنترل می کنند، مانند تریپس گل غربی، اما نه تریپس گلخانه ای که روی برگ ها شفیره می شود.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی هستند.