نگهداری درست کود دامی قبل از استفاده برای گیاهان

Storage of dung

کود های دامی  دارای مقادیر مختلفی از ازت می باشد که بسته به نوع منشاء آن فرق می­کند، به طور کلی هرچه جثه حیوانی که کود از آن به دست می­ آید کوچکتر باشد،کود دامی قوی تر است، مثلا کود گوسفندی از کود گاوی قوی تر بوده و کود مرغی از گوسفندی بهتر است. بنابراین کودهای دامی از لحاظ غنی بودن عناصر به ترتیب مرغی، گوسفندی و گاوی می باشد.

هر کدام از کود های دامی وحیوانی کاربرد خاص خود را دارد، اما از همه پر کاربرد تر در زراعت گلخانه ه­ا، کود گاوی و گوسفندی می­ باشد که بیشتر در کشت خاکی جهت آماده نمودن زمین به همراه خاک برگ و ماسه وکودهای شیمیایی به کار می رود.

انواع کود های دامی

• کود اسبی

• کود گاوی

• کود گوسفندی
  

• کود مرغی

• کود کبوتر

• کود بلدرچین

ا

مقدار زیادی از مواد غذایی در ادرار دام وجود دارد و دامداران برای اینکه این میزان هدر نرود در بستر دام از کاه، خاک اره و یا مواد دیگر استفاده می کنند (ادرار از لحاظ اوره بسیار غنی است).

در مرغداری ها بیشتر از خاک اره و در گاوداری ها عموما از کاه به عنوان مواد بستری استفاده می نمایند. سرعت تجزیه و پوسیدگی کاه بیش از خاک اره می باشد. و بالعکس دوام خاک اره در خاک بیش از کاه است. زیرا خاک اره از ترکیبات مقاوم تری در مقایسه با کاه تشکیل شده است.

دو قانون اصلی برای نگهداری کودهای دامی وجود دارد:

• کود ها در پناهگاه یا محل دارای سقف نگهداری شود که از باد و باران در امان باشد.

• فشرده شود و تا زمان استفاده به هم زده نشود.

اگر کود فشرده شود، دیگر هیچ میزان از نیتروژن (حتی میزان جزئی) بصورت گاز از آن خارج نمی شود.

وقتی مایع سیاه رنگ از زیر کود و زهکش آن خارج شود بدانید که محیط نگهداری کود مناسب نمی باشد.

کود های دامی به صورت تازه نباید استفاده شوند و می بایست برای یک سال یا بیشتر ذخیره شوند . چونکه کود های تازه اسیدیته زیادی دارند و محیط اطراف خود را اسیدی می کنند و در PH خاک اختلال ایجاد می کنند. همچنین جذب مواد را با مشکل همراه می سازند و موجب گیاه سوزی ریشه گیاهان می شود..

 کود تازه ممکن است محتوای بذور علف هرز، آفات و بیماری ها باشد. کود تازه دامی دارای نیتروژن محلول آمونیاکی می باشند و همچنین دارای باکتری هایی هستند که مستقیم از دستگاه گوارش دام خارج می شوند که می توانند ریشه گیاه را بسوزانند  و یا هیدراته کنند.

کود ها قبل از استفاده برای گیاهان، می بایست حداقل شش ماه  در محیط مناسب  بصورت پشته (پشته کود دامی (heap dung نگهداری شوند.

اگر کود دامی در محیط باز است می بایست از پوشش روی سطح پشته ها استفاده نمود. پوشش روی سطح کود های دامی از انتشار گاز گلخانه ای به جو جلوگیری می کند. همچنین مواد غذایی را در کود ذخیره می کند. یک محیط غیر هوازی بوجود می آورد و این عمل موجب  قطع تبادل هوا می شود و میزان اکسیژن در توده کود کاهش می یابد در نتیجه  فعالیت باکتری های هوازی در مرحله نیتریفیکاسیون  کاهش می یابد و ازت به صورت آمونیوم در محیط کود باقی می ماند تا در شرایط مناسب هوازی تبدیل به نیتریت و نیترات قابل استفاده برای گیاهان شود.

کود های دامی نیاز به حمایت و محافظت از نور مستقیم خورشید، بارندگی، رواناب و جریان های سطحی دارند.

استفاده از پلاستیک سیاه بعنوان یک عامل مطلوب برای مناطقی با دمای پایین پاییز و زمستان  توصیه شده است چونکه موجب: ۱- جلوگیری از خروج مواد غذایی توسط آبشویی می شود. ۲- کاهش میزان تبخیر و خشک شدن کود می شود. ۳- با افزایش دما و رطوبت، محیط مناسبی برای رشد میکروب های تجزیه کننده ایجاد می نماید.

آفتاب موجب افزایش تبخیر، کاهش رطوبت و خشک شدن کود می شود.

بارندگی نیز موجب رواناب و خارج شدن و شسته شدن مواد غذایی کود می شود.

باد موجب می شود هوایی که غلظت بالایی از گاز های نامحلول دارد را با خود از سطح کود می برد و کاهش غلظت بوجود می آید. این هوای تازه کم کم وارد کود می شود و گاز های نا محلول را با خود می برد. پوشش از این امر جلوگیری می کند.

پوشش (کاور) مانع از خروج و انتشار گاز های بدبو (سولفید هیدروزن- اسید های چرب و گاز آمونیاک) می شود.

 لذا کود ها برای حفظ و جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی به حمایت و حفاظت از نور مستقیم خورشید، باد، بارندگی و جریان سطحی نیاز دارد.

کود های دامی خیلی از مواد غذایی خود را در زمانی که در آغل یا مکان سرپوشیده نباشند از دست می دهند.

وقتی کود ها در یک مکان سرباز رها می شوند، ازت ارزشمند آن یا توسط آب باران شسته می شود و یا اینکه توسط جریان هوا خارج می گردد.

بطور کلی می توان اینگونه بیان نمود که اگر کود ها در اصطبل ذخیره می شوند بایستی فشرده شود و سقف روی آن وجود داشته باشد و اگر در محیط باز است می بایست قشرده شود و روی آن با پلاستیک پوشیده شود.

پوشش کود ها می بایست طوری باشد که بعد از گذشت یک ماه آن چنان محیط داخل پشته کود گرم شود که، دست را در داخل پشته کود نتوان برای مدت کوتاهی نگه داشت.

اگر کود ها به درستی انبار یا ذخیره نشوند، ۲۵ درصد ازت کود تنها در یک روز و ۵۰ درصد ازت آن طی دو روز به صورت گاز آمونیوم خارج می گردد.

ویژگی مکان هایی که کود ها انبار می شوند:

• انبار های جمع آوری کود بایستی سقف داشته باشند (انبار های کاهگلی بایستی سقفی از علف ها یا ساقه های ذرت داشته باشد).

• حفر گودال. حفر گودال مانع از ورود رواناب به این حفره ها می شود. سطح روی گودال را برای جلوگیری از خروج گاز آمونیوم بایستی با پوشش پلاستیکی و یا علف های هرز و یا ساقه ذرت پوشاند و کود ها بایستی تا زمان استفاده در زیر این پوشش باقی بمانند.

• کود ها اگر در زیر پوشش ضد آب قرار گیرند و هیچ آبی به پشته کود ها اضافه نشود، می توان این کود ها را به مدت طولانی نگهداری نمود.

با در نظر گرفتن اصول نگهداری کود دامی که در مباحث بالا عنوان شده است، هنوز در برخی از باغداران مرکبات، سیاه ریشه (هلو، شلیل، انار و…) این نگرش غلط وجود دارد که اگر کود دامی زودتر به درخت ها داده شود (اواسط دی تا اوایل بهمن) محیط ریشه گرمتر می شود و درخت زودتر از مواد غذایی استفاده می کند و با انرژی بیشتری وارد فاز گلدهی می شود . در صورتی که کود دهی زودهنگام تماما هدر رفت هزینه است.بایست در نظر داشت ، ریشه ها  تا اواخر زمستان و اوایل بهار غیر فعال می باشند و از هیچ یک از مواد غذایی موجود در خاک استفاده نمی کنند. در ضمن عموم مواد غذایی که از کود ها آزاد می شود توسط باران های شدید زمستان، آبشویی می شود و از دسترس ریشه خارج می شود و برای شروع فصل رشد نیز قابل استفاده نمی باشد.

بنابراین توصیه می شود اصول نگهداری کود دامی  به خوبی رعایت شود و در اواخر زمستان با  شروع فعالیت ریشه درختان، پوشش روی کود ها برداشته شود و بر اساس نوع کود دامی، سن درخت، و شرایط خاک اقدام به کود دهی پای درختان  نمایید.

تسریع در عمل پوساندن کود دامی

زمان هایی است که کود گوسفندی  را خریداری می شود  و متوجه می شوید کاملا پوسیده نیست و تنها چند ماه تا زمان استفاده از این کود فرصت دارید.

برای تسریع در پوساندن کود گوسفندی توصیه می شود روی پشته کود گوسفندی نایلون بزرگ کشیده شود  و به منظور تامین رطوبت مورد نیاز برای پوسیدن، هر هفته تا هر دو هفته یکبار نایلون روی آن برداشته شود و روی پشته ها آب دهی شود و دوباره نایلون روی آن قرار داده  شود.

اگر به هر تن کود گوسفندی (دامی ) ۵ کیلو کود اوره اضافه شود و سپس روی پشته کود آب پاشی شود، روند تجزیه و پوسیدگی کود تسریع می گردد.